پرسش :

آيا از نظر قرآن زن داراى عظمت اجتماعى است؟

پاسخ :
قرآن درباره عظمت اجتماعى زن مى‏فرمايد‎:‎
‎ » ‎يا أيّها الّذين آمنوا لا يحلّ لكم أن ترثوا النساء كرهاً ولا تعضلوهُنّ لتذهبوا ببعض ما آتيتموهنّ الّا أن يأتين ‏بفاحشة مبيّنة وعاشروهنّ بالمعروف فانْ كرهتموهنّ فعسى أن تكرهوا شيئاً ويجعل اللَّه فيه خيراً كثيراً»(1).‏
در بخش مسائل اجتماعى، قرآن ما را متوجه كرده و مى‏فرمايد: با زنها معاشرت نيك داشته باشيد و زن ‏را چون مرد در مجامعتان راه دهيد و اگر خوش‏آيندتان نيست كه آنها در مجامعتان شركت كنند، اين كار ‏ناخوشايند را بكنيد چراكه ممكن است خير فراوانى در اين كار باشد و شما ندانيد «وعاشروهنّ بالمعروف» ‏اين معاشرت، اختصاصى به مسائل خانوادگى ندارد. گاهى تعصب جاهلى يا رواج فرهنگ ناصواب يا تعصّب ‏خام و مانند آن، به مرد اين چنين تلقين مى‏كند كه تو نمى‏توانى با زن در يك مؤسسه همكارى كنى يا زن در ‏جامعه نمى‏تواند حضور فعال داشته باشد.‏
‎ ‎قرآن كريم در اين زمينه مى‏فرمايد: اين گونه از تعصّبات و رسومات جاهلى را كه فرهنگ باطل است ‏بزداييد «وعاشروهنّ بالمعروف واِن كرهتموهنّ» اگر خوشتان نمى‏آيد كه آنها مانند شما سمتى داشته باشند ‏و در جامعه و صحنه سياست و صحنه درمان و پزشكى و صحنه فرهنگ و تدريس حضور داشته باشند، اين امر ‏را تحمّل كنيد شايد خير فراوانى در اين كار باشد و شما نمى‏دانيد‎.‎
‎ ‎چيزى را كه عقل به رسميّت مى‏شناسد و پيش وحى و صاحب شريعت به رسميّت شناخته شده، ‏معروف است، و چيزى را كه عقل و دين به رسميّت نمى‏شناسد، ‎منكر و ناشناخته است، قرآن مى‏فرمايد: با ‏صنف زن طورى رفتار كنيد كه عقل و شرع آن را به رسميّت مى‏شناسد. اين قشر عظيم را منزوى نكرده و با ‏آنها بدرفتارى نكنيد‎.‎
‎ ‎سپس مى‏فرمايد: «واِن كرهتموهنّ» اگر نمى‏پسنديد كه زنها از حيات اجتماعى صحيح وسالمى ‏برخوردار باشند بدانيد كه اين كراهتتان نارواست، در آيه: «فعسى أن تكرهوا شيئاً ويجعل اللَّه فيه خيراً كثيراً» ‏جمله «ويجعل اللَّه فيه خيراً كثيراً» از تعبيرى كه در آيه جهاد آمده مهم‏تر است، چون جهاد و دفاع امرى ‏موقتى است، و لذا مى‏فرمايد: «وعسى أن تكرهوا شيئاً وهو خير لكم وعسى أن تحبّوا شيئاً وهو شرٌّ لكم» ‏اما حضور زن در صحنه، هر روز و هميشگى است و همين حيات اجتماعى زن است كه مى‏تواند در مسأله ‏جهاد و دفاع سهم مؤثرى را ايفا كند.‏

‏( آیةالله جوادی آملی ،زن در آئينه جلال و جمال، صفحات 394 ـ 395.)‏

‏(1)سوره‎ ‎نساء، آيه 19.‏