پرسش :
خلاصه‌اي از احكام و آداب يهود را در مورد اخلاقيات، تعليم، تعلّم، خوردني‌ها، كشاورزي و طهارت، بنويسيد.
پاسخ :
الف: اخلاقيات:
1. يكي از ده فرمان حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ اين است كه به پدر و مادر خود احترام كنيد. هر كس پدر و يا مادر خود را نفرين كند، البته كشته شود، چون پدر و مادر خود را لعنت كرده است. ملعون باد كسي كه پدر و مادر خود را سبك كند.[1]
2. دزدي مكن و برعليه همنوع خود شهادت دروغ نده، به خانة همنوع خود حسادت نكن، كه حسادت موجب بروز امراض عصبي و قلبي مي‌گردد.[2]
3. اگر گاو و گوسفند و يا ساير اشياء و وسائل برادر خود را سرگردان يافتي از او رو مگردان و به نزد برادر خود برگردان.[3]
4. رشوه نگير چون رشوه چشمان بينايان را كور و راستگويان را به دروغ وامي‌دارد. به اشخاص غريب ظلم مكن، در دادگاه، حقّ شخص فقير را پايمال نكن.[4]
ب: تعليم و تعلّم:
1. كليه استادان علم و ادب موظفند دانش‌آموزان را در اطراف خود جمع نموده و آنها را تعليم دهند.[5]
2. هر فرد يهودي كه فرزند خود را تعليم دهد مانند آن است كه قوانين الهي مستقيماً از كوه سينا به دست او رسيده است. دارا بودن دانش و تربيت وظيفه هر فرد يهودي است، خواه فقير باشد يا غني، حتّي سائل، همچنين سالم باشد يا مريض بر همه لازم است. اورشليم به واسطة آن خراب شد كه در فرستادن اطفال خود به مدارس غفلت گرديد.[6]
ج: احكام خوردني‌ها:
1. حيواناتي كه خوردن آنها حلال است: بايد نشخوار كننده باشد، سم داشته باشد، و سمّ آنها شكاف داشته باشد. بنابراين شتر، خرگوش و گوركن را نبايد خورد. اينها نشخوار مي‌كنند، امّا سم‌ّهاي شكافته ندارند. از حيواناتي كه در آب زندگي مي‌كنند، فقط آنهايي را كه باله و فلس دارند، مي‌توانيد بخوريد. تمام جانداران آبزي ديگر براي شما حرامند. همة پرندگان را مي‌توانيد بخوريد به جز اين پرندگان: عقاب، جغد، باز، شاهين، لاشخور، كركس، كلاغ، شترمرغ، مرغ دريايي، لك‌لك، مرغ ماهي‌خوار، قره‌قاز، هدهد و خفاش.[7] حشرات بالدار نبايد خورده شوند به جز آنهايي كه مي‌جهند. يعني ملخ و انواع گوناگون آن را مي‌توان خورد.
2. حيواناتي كه به مرگ طبيعي مرده‌اند نخوريد، آنها را به غريبي كه در ميان شما است، بدهيد و يا آن را به بيگانگان بفروشيد.[8]
د: احكام و آداب كشاورزي:
1. شش سال مزرعة خود را بكار و درو كن، و همچنين شش سال محصولات تاكستان خود را جمع‌آوري كن و در سال هفتم (سبت) آرامي براي زمين باشد. يعني براي خدا زمين را رها كن و خودروها را (يعني آنچه از زمين و تاكستان محصول داده در سال هفتم) درو مكن كه براي يتيم و فقير و بيوه‌زنان باشد.[9]
2. هنگام درو و جمع كردن خرمن‌ها، هر گاه خرمني فراموش شد، جايز نيست كه براي برداشت آن مجدداً به مزرعه برگردند.[10]
3. هنگامي كه زيتون خود را بتكاني و انگور تاكستان خود را بچيني، بار ديگر آن را بچين تا براي غريب و يتيم و بيوه‌زن باشد.[11]
4. چون به تاكستان همساية خود درآيي، از انگور هر چه مي‌خواهي به سيري بخور امّا در ظرف خود مگذار.[12]
5. دهان گاو را هنگامي كه خرمن خود را خرد مي‌كند نبنديد و ده يك تمام محصولات مزرعة خود را كه سال به سال از زمين برمي‌آيند به مستحق بده.[13]
ي: احكام طهارت:
1. نجس به چيزي اطلاق مي‌شود كه توليد عفونت نموده و موجب مرض شود.
2. لاشة بهائم، (حيوانات چهارپا) و خون نجس است، شراب و مسكر نجس است.
3. هر كس با جسد مرده‌اي تماس حاصل نمايد هفت روز نجس است و آن شخص در روز سوم خويشتن را با آب پاك كند و در روز هفتم طاهر است. اگر در روز سوم خود را پاك نكند در روز هفتم پاك نمي‌شود.[14]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. رش، هشانا، ترجمة هوشنگ حكاكيان، (مفاتح يهود).
2. تعليمات دين يهود، كليميان، مقطع ابتدايي و راهنمايي.
3. مذاهب و اديان، ج1، آل اسحاق.
[1] . لاويان، 20، 9 و خروج 20، 12.
[2] . حبيب لوي، احكام و مقررات حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ ، بي‌نا، 1375 ش، ص 80،.
[3] . خروج، 23، 4.
[4] . خروج، 23، 6، 5، 8، 9.
[5] . تلمود، قسمت شبات، 103.
[6] . احكام و مقررات حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ ، ص 38 ـ 37.
[7] . تورات، تثنيه، 14، از 1 تا 18.
[8] . همان، 14، 21.
[9] . احكام و مقررات حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ ، بي‌نا، 1357 ش، ص 85.
[10] . تورات، سفر تثنيه، باب 24، آية 19.
[11] . سفر تثنيه، باب 24،آية 25، 21، 20.
[12] . همان، باب 23، آية 25 ـ 24.
[13] . همان، باب 14، آية 22.
[14] . احكام و مقررات حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ ، بي‌نا، 1357 ش، 89 و 85.
( اندیشه قم )
الف: اخلاقيات:
1. يكي از ده فرمان حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ اين است كه به پدر و مادر خود احترام كنيد. هر كس پدر و يا مادر خود را نفرين كند، البته كشته شود، چون پدر و مادر خود را لعنت كرده است. ملعون باد كسي كه پدر و مادر خود را سبك كند.[1]
2. دزدي مكن و برعليه همنوع خود شهادت دروغ نده، به خانة همنوع خود حسادت نكن، كه حسادت موجب بروز امراض عصبي و قلبي مي‌گردد.[2]
3. اگر گاو و گوسفند و يا ساير اشياء و وسائل برادر خود را سرگردان يافتي از او رو مگردان و به نزد برادر خود برگردان.[3]
4. رشوه نگير چون رشوه چشمان بينايان را كور و راستگويان را به دروغ وامي‌دارد. به اشخاص غريب ظلم مكن، در دادگاه، حقّ شخص فقير را پايمال نكن.[4]
ب: تعليم و تعلّم:
1. كليه استادان علم و ادب موظفند دانش‌آموزان را در اطراف خود جمع نموده و آنها را تعليم دهند.[5]
2. هر فرد يهودي كه فرزند خود را تعليم دهد مانند آن است كه قوانين الهي مستقيماً از كوه سينا به دست او رسيده است. دارا بودن دانش و تربيت وظيفه هر فرد يهودي است، خواه فقير باشد يا غني، حتّي سائل، همچنين سالم باشد يا مريض بر همه لازم است. اورشليم به واسطة آن خراب شد كه در فرستادن اطفال خود به مدارس غفلت گرديد.[6]
ج: احكام خوردني‌ها:
1. حيواناتي كه خوردن آنها حلال است: بايد نشخوار كننده باشد، سم داشته باشد، و سمّ آنها شكاف داشته باشد. بنابراين شتر، خرگوش و گوركن را نبايد خورد. اينها نشخوار مي‌كنند، امّا سم‌ّهاي شكافته ندارند. از حيواناتي كه در آب زندگي مي‌كنند، فقط آنهايي را كه باله و فلس دارند، مي‌توانيد بخوريد. تمام جانداران آبزي ديگر براي شما حرامند. همة پرندگان را مي‌توانيد بخوريد به جز اين پرندگان: عقاب، جغد، باز، شاهين، لاشخور، كركس، كلاغ، شترمرغ، مرغ دريايي، لك‌لك، مرغ ماهي‌خوار، قره‌قاز، هدهد و خفاش.[7] حشرات بالدار نبايد خورده شوند به جز آنهايي كه مي‌جهند. يعني ملخ و انواع گوناگون آن را مي‌توان خورد.
2. حيواناتي كه به مرگ طبيعي مرده‌اند نخوريد، آنها را به غريبي كه در ميان شما است، بدهيد و يا آن را به بيگانگان بفروشيد.[8]
د: احكام و آداب كشاورزي:
1. شش سال مزرعة خود را بكار و درو كن، و همچنين شش سال محصولات تاكستان خود را جمع‌آوري كن و در سال هفتم (سبت) آرامي براي زمين باشد. يعني براي خدا زمين را رها كن و خودروها را (يعني آنچه از زمين و تاكستان محصول داده در سال هفتم) درو مكن كه براي يتيم و فقير و بيوه‌زنان باشد.[9]
2. هنگام درو و جمع كردن خرمن‌ها، هر گاه خرمني فراموش شد، جايز نيست كه براي برداشت آن مجدداً به مزرعه برگردند.[10]
3. هنگامي كه زيتون خود را بتكاني و انگور تاكستان خود را بچيني، بار ديگر آن را بچين تا براي غريب و يتيم و بيوه‌زن باشد.[11]
4. چون به تاكستان همساية خود درآيي، از انگور هر چه مي‌خواهي به سيري بخور امّا در ظرف خود مگذار.[12]
5. دهان گاو را هنگامي كه خرمن خود را خرد مي‌كند نبنديد و ده يك تمام محصولات مزرعة خود را كه سال به سال از زمين برمي‌آيند به مستحق بده.[13]
ي: احكام طهارت:
1. نجس به چيزي اطلاق مي‌شود كه توليد عفونت نموده و موجب مرض شود.
2. لاشة بهائم، (حيوانات چهارپا) و خون نجس است، شراب و مسكر نجس است.
3. هر كس با جسد مرده‌اي تماس حاصل نمايد هفت روز نجس است و آن شخص در روز سوم خويشتن را با آب پاك كند و در روز هفتم طاهر است. اگر در روز سوم خود را پاك نكند در روز هفتم پاك نمي‌شود.[14]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. رش، هشانا، ترجمة هوشنگ حكاكيان، (مفاتح يهود).
2. تعليمات دين يهود، كليميان، مقطع ابتدايي و راهنمايي.
3. مذاهب و اديان، ج1، آل اسحاق.
[1] . لاويان، 20، 9 و خروج 20، 12.
[2] . حبيب لوي، احكام و مقررات حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ ، بي‌نا، 1375 ش، ص 80،.
[3] . خروج، 23، 4.
[4] . خروج، 23، 6، 5، 8، 9.
[5] . تلمود، قسمت شبات، 103.
[6] . احكام و مقررات حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ ، ص 38 ـ 37.
[7] . تورات، تثنيه، 14، از 1 تا 18.
[8] . همان، 14، 21.
[9] . احكام و مقررات حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ ، بي‌نا، 1357 ش، ص 85.
[10] . تورات، سفر تثنيه، باب 24، آية 19.
[11] . سفر تثنيه، باب 24،آية 25، 21، 20.
[12] . همان، باب 23، آية 25 ـ 24.
[13] . همان، باب 14، آية 22.
[14] . احكام و مقررات حضرت موسي ـ عليه السّلام ـ ، بي‌نا، 1357 ش، 89 و 85.
( اندیشه قم )
