پرسش :
در مدرسه معلم ديني مي خواهد درباره اشعار حافظ و سعدي تفكر كنيم و حفظ كنيم چگونه اين كار راانجام دهيم؟
پاسخ :
براي پاسخ به سؤال وراحت تر شدن كار توجه تان را به نكات ذيل جلب مي كنيم:
1. به چشم تكليف ننگريد: به اشعاري را كه به شما گفته اند حفظ كنيد به چشم كار پرمشقت ننگريد به نغز در گفتار صفاي باطن و سير معنوي يك انسان نگاه كنيد، بنگريد چگونه ارتباط به وحي كلام اين شعرا را جاوداني كرده است در خود اشتياق ايجاد كنيد بيشتر با كلام آنها آشنا شويد تا از خواندن اشعار و حكايات آنها لذت ببريد. توجه داشته باشيد هر چه قدر بيشتر فكر كنيد كه حفظ كار سختي است كار براي شما سخت تر خواهد شد.
2. گزينش دوستان: مسلّماً در كلاس شما افرادي هستند كه اين كار را دوست دارند سعي كنيد با آنها دوست شويد و با همديگر برنامه حفظ داشته باشيد تلاش و علاقه آنها به شما نيرو مي دهد و جذبه كار آنها شما را نيز با خود مي كشاند از افرادي كه دائماً حرف هاي مأيوسانه مي زنند فاصله بگيريد آنهايي كه مرتب مي گويند سختِ، نمي شود به چه درد مي خورد و ....
3. جلسه حفظ: با چند نفر از همكلاسي هايتان جلسه حفظ بگذاريد اگر اين كار به طور پيوسته و تدريجي انجام گيرد نتايج بهتري خواهد داشت هرگز كل كار را براي يك شب نگذاريد. حفظ گروهي به شما نشاط مي دهد و تكرارهايي كه به شكل گروهي انجام مي گيرد در ذهن بهتر نقش مي بندد(روش مشاركتي)[1]
4. تلقين: به خود تلقين كنيد كه اين كار (حفظ تعدادي شعر) كار سختي نيست و من به راحتي از پس آن برمي آيم.
5. مرور قبل از خواب: شب قبل از خوابيدن برخي از اشعار را مرور كنيد روان شناسان عقيده دارند كه مغز ما در هنگام خواب مشغول پردازش اطلاعات است. پس چه بهتر است ما اشعاري را به آن بدهيم تا مغز خود روي آن كار كند. مي توانيد اشعار را به كسي كه لحن و صداي خوبي دارد بدهيد تا روي نوار كاست ضبط كند تا شما قبل از خواب و گاه به گاه گوش دهيد.
6. رمز گذاري: براي حفظ بهتر اشعار از رمزگذاري استفاده كنيد مثل اول ابيات را بنويسيد تا تداعي گر بيت به بيت اشعار گردد. يا از يك شعر يك داستان بسازيد و طبق مراحل داستان آنرا حفظ كنيد.
7. اعتماد به حافظه:[2] اولين اصل تقويت حافظه اعتماد به حافظه است روان شناسان حافظه را به يك شبكه يا يك تور شبيه كرده اند، به هر ميزان نسبت به توانايي حافظه ترديد كنيد سوراخ هاي اين شبكه بازتر مي شود اشخاصي كه جملاتي از قبيل حافظه ام ضعيف شده .... زود از ياد مي برم .... را زياد تكرار مي كنند به شدت به حافظه خود لطمه مي زنند.
8. فرصت مناسب:[3] افرادي كه از ذهن و حافظه خود به طور منظم و مستمر استفاده مي كنند كمتر از ديگران در معرض فرسايش و ضعف حافظه قرار مي گيرد همان گونه كه اگر اعضاي بدن انسان، جنب و جوش و فعاليت نداشته باشد دچار سستي و تنبلي و بيماري مي شود. حافظه هم اگر مورد استفاده قرار نگيرد ضعيف مي شود. پس شما اين فرصت را غنيمت بشماريد و سعي كنيد حافظه خود را فعال سازيد.
9. فاصله بين يادگيري:[4] يكي از علت هاي مهم خستگي مغز طولاني مدت مطالعه است بين يادگيري فاصله بيندازيد به طور كلي، روش نيم ساعت مطالعه و پنج دقيقه استراحت را فراموش نكنيد.
10. فهم ابيات: از جمله چيزهايي كه مي تواند به حفظ اشعار كمك كند فهم ابيات است قبل از اينكه به حفظ بپردازيد معني شعر را بفهميد و كلمات مشكل آن را در لغت نامه بيابيد و يا از معلمتان بپرسيد.
11. سيستم هاي لايه لايه براي يادگيري اشعار: شعرهايي را كه مي خوانيد، با استفاده از سيستم لايه لايه به خاطر بسپاريد هر بيت را كه فرا گرفتيد برگشته و از اولين بيت تا جايي كه ياد گرفته ايد مجدداً از حفظ بخوانيد.
12. تنفس عميق: يكي از روش هاي مهم تقويت حافظه، تنفس عميق است. با كمك تنفس عميق مي توانيد به اندازه كافي اكسيژن به سلول هاي مغز برسانيد مناسب ترين شيوه براي تنفس روش 2 ـ 4 ـ 1 است يعني يك شماره دم (ريه ها پر از اكسيژن شود)، چهار شماره حبس نفس، و دو شماره بازدم، اگر تنفس در كنار طبيعت يا هواي آزاد صورت گيرد بهتر است(هنگام مطالعه فضاي اتاق بايد اكسيژن لازم را داشته باشد)
13. از حفظ خسته كننده بپرهيزد: هرگز زمان حفظ را طولاني نكنيد شما مي توانيد اشعار را دسته بندي كنيد(نسبت به زمان) يعني ببينيد چقدر وقت داريد و هر روز چند بيت حفظ كنيد از پس حفظ اشعار برمي آيد حفظ را مي توانيد موقعي كه قدم مي زنيد، هنگامي بازي،بين مطالعات ديگر انجام دهيد(بيشتر براي مرور آنها)
توجه: امروزه در سراسر كشور جامعه القرآن هايي وجود دارد كه افراد در سنين مختلف (حتي كودكي) وارد آنها مي شوند و حتي كل قرآن را در ظرف مدت يكسال حفظ مي كنند پس از توانايي مغز ما بيشتر از آن چيزي است كه ما فكر مي كنيم.
14. عدم برنامه ريزي: آيا هنوز حساب كرده ايدكه يك ماه چند ساعت است در طول يك ماه چند ساعت كلاس داريد، چند ساعت خواب، چند ساعت تفريح و ..... از شما مي خواهم اين كار را انجام دهيد خواهيد ديد كه ما بيشتر از آنچه كه گمان مي كنيم وقت و فرصت داريم و بيشتر مي توانيم از فرصت ها استفاده كنيم بدون آنكه لحظه اي از خواب و تفريح خود بزنيم.
منابع براي مطالعة بيشتر:
1. مطالعه روشمند، دكتر عين الله خادمي، انتشارات پارسايان(قم) رجوع كنيد.
2. روش هاي يادگيري، دكتر علي اكبر سيف، نشر دوران.
3. 57 درس براي تقويت حافظه، عبدالكريم قريب، نشر دانش روز
----------------------------------
[1] . مطالعه روشمند ، دكتر عين الله خادمي، 1379، چاپ اول، انتشارات پارسايان، ص 111.
[2] . ماهنامه دانش پژوه، موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ـ رحمة الله عليه ـ ، سال دوم شماره 9، 1423 ذي الحجة، ص 27.
[3] . ماهنامه دانش پژوه، موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ـ رحمة الله عليه ـ ، سال دوم شماره 9، 1423 ذي الحجة، ص 27.
[4] . ماهنامه دانش پژوه، موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ـ رحمة الله عليه ـ ، سال دوم شماره 9، 1423 ذي الحجة، ص 27.
( اندیشه قم )
براي پاسخ به سؤال وراحت تر شدن كار توجه تان را به نكات ذيل جلب مي كنيم:
1. به چشم تكليف ننگريد: به اشعاري را كه به شما گفته اند حفظ كنيد به چشم كار پرمشقت ننگريد به نغز در گفتار صفاي باطن و سير معنوي يك انسان نگاه كنيد، بنگريد چگونه ارتباط به وحي كلام اين شعرا را جاوداني كرده است در خود اشتياق ايجاد كنيد بيشتر با كلام آنها آشنا شويد تا از خواندن اشعار و حكايات آنها لذت ببريد. توجه داشته باشيد هر چه قدر بيشتر فكر كنيد كه حفظ كار سختي است كار براي شما سخت تر خواهد شد.
2. گزينش دوستان: مسلّماً در كلاس شما افرادي هستند كه اين كار را دوست دارند سعي كنيد با آنها دوست شويد و با همديگر برنامه حفظ داشته باشيد تلاش و علاقه آنها به شما نيرو مي دهد و جذبه كار آنها شما را نيز با خود مي كشاند از افرادي كه دائماً حرف هاي مأيوسانه مي زنند فاصله بگيريد آنهايي كه مرتب مي گويند سختِ، نمي شود به چه درد مي خورد و ....
3. جلسه حفظ: با چند نفر از همكلاسي هايتان جلسه حفظ بگذاريد اگر اين كار به طور پيوسته و تدريجي انجام گيرد نتايج بهتري خواهد داشت هرگز كل كار را براي يك شب نگذاريد. حفظ گروهي به شما نشاط مي دهد و تكرارهايي كه به شكل گروهي انجام مي گيرد در ذهن بهتر نقش مي بندد(روش مشاركتي)[1]
4. تلقين: به خود تلقين كنيد كه اين كار (حفظ تعدادي شعر) كار سختي نيست و من به راحتي از پس آن برمي آيم.
5. مرور قبل از خواب: شب قبل از خوابيدن برخي از اشعار را مرور كنيد روان شناسان عقيده دارند كه مغز ما در هنگام خواب مشغول پردازش اطلاعات است. پس چه بهتر است ما اشعاري را به آن بدهيم تا مغز خود روي آن كار كند. مي توانيد اشعار را به كسي كه لحن و صداي خوبي دارد بدهيد تا روي نوار كاست ضبط كند تا شما قبل از خواب و گاه به گاه گوش دهيد.
6. رمز گذاري: براي حفظ بهتر اشعار از رمزگذاري استفاده كنيد مثل اول ابيات را بنويسيد تا تداعي گر بيت به بيت اشعار گردد. يا از يك شعر يك داستان بسازيد و طبق مراحل داستان آنرا حفظ كنيد.
7. اعتماد به حافظه:[2] اولين اصل تقويت حافظه اعتماد به حافظه است روان شناسان حافظه را به يك شبكه يا يك تور شبيه كرده اند، به هر ميزان نسبت به توانايي حافظه ترديد كنيد سوراخ هاي اين شبكه بازتر مي شود اشخاصي كه جملاتي از قبيل حافظه ام ضعيف شده .... زود از ياد مي برم .... را زياد تكرار مي كنند به شدت به حافظه خود لطمه مي زنند.
8. فرصت مناسب:[3] افرادي كه از ذهن و حافظه خود به طور منظم و مستمر استفاده مي كنند كمتر از ديگران در معرض فرسايش و ضعف حافظه قرار مي گيرد همان گونه كه اگر اعضاي بدن انسان، جنب و جوش و فعاليت نداشته باشد دچار سستي و تنبلي و بيماري مي شود. حافظه هم اگر مورد استفاده قرار نگيرد ضعيف مي شود. پس شما اين فرصت را غنيمت بشماريد و سعي كنيد حافظه خود را فعال سازيد.
9. فاصله بين يادگيري:[4] يكي از علت هاي مهم خستگي مغز طولاني مدت مطالعه است بين يادگيري فاصله بيندازيد به طور كلي، روش نيم ساعت مطالعه و پنج دقيقه استراحت را فراموش نكنيد.
10. فهم ابيات: از جمله چيزهايي كه مي تواند به حفظ اشعار كمك كند فهم ابيات است قبل از اينكه به حفظ بپردازيد معني شعر را بفهميد و كلمات مشكل آن را در لغت نامه بيابيد و يا از معلمتان بپرسيد.
11. سيستم هاي لايه لايه براي يادگيري اشعار: شعرهايي را كه مي خوانيد، با استفاده از سيستم لايه لايه به خاطر بسپاريد هر بيت را كه فرا گرفتيد برگشته و از اولين بيت تا جايي كه ياد گرفته ايد مجدداً از حفظ بخوانيد.
12. تنفس عميق: يكي از روش هاي مهم تقويت حافظه، تنفس عميق است. با كمك تنفس عميق مي توانيد به اندازه كافي اكسيژن به سلول هاي مغز برسانيد مناسب ترين شيوه براي تنفس روش 2 ـ 4 ـ 1 است يعني يك شماره دم (ريه ها پر از اكسيژن شود)، چهار شماره حبس نفس، و دو شماره بازدم، اگر تنفس در كنار طبيعت يا هواي آزاد صورت گيرد بهتر است(هنگام مطالعه فضاي اتاق بايد اكسيژن لازم را داشته باشد)
13. از حفظ خسته كننده بپرهيزد: هرگز زمان حفظ را طولاني نكنيد شما مي توانيد اشعار را دسته بندي كنيد(نسبت به زمان) يعني ببينيد چقدر وقت داريد و هر روز چند بيت حفظ كنيد از پس حفظ اشعار برمي آيد حفظ را مي توانيد موقعي كه قدم مي زنيد، هنگامي بازي،بين مطالعات ديگر انجام دهيد(بيشتر براي مرور آنها)
توجه: امروزه در سراسر كشور جامعه القرآن هايي وجود دارد كه افراد در سنين مختلف (حتي كودكي) وارد آنها مي شوند و حتي كل قرآن را در ظرف مدت يكسال حفظ مي كنند پس از توانايي مغز ما بيشتر از آن چيزي است كه ما فكر مي كنيم.
14. عدم برنامه ريزي: آيا هنوز حساب كرده ايدكه يك ماه چند ساعت است در طول يك ماه چند ساعت كلاس داريد، چند ساعت خواب، چند ساعت تفريح و ..... از شما مي خواهم اين كار را انجام دهيد خواهيد ديد كه ما بيشتر از آنچه كه گمان مي كنيم وقت و فرصت داريم و بيشتر مي توانيم از فرصت ها استفاده كنيم بدون آنكه لحظه اي از خواب و تفريح خود بزنيم.
منابع براي مطالعة بيشتر:
1. مطالعه روشمند، دكتر عين الله خادمي، انتشارات پارسايان(قم) رجوع كنيد.
2. روش هاي يادگيري، دكتر علي اكبر سيف، نشر دوران.
3. 57 درس براي تقويت حافظه، عبدالكريم قريب، نشر دانش روز
----------------------------------
[1] . مطالعه روشمند ، دكتر عين الله خادمي، 1379، چاپ اول، انتشارات پارسايان، ص 111.
[2] . ماهنامه دانش پژوه، موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ـ رحمة الله عليه ـ ، سال دوم شماره 9، 1423 ذي الحجة، ص 27.
[3] . ماهنامه دانش پژوه، موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ـ رحمة الله عليه ـ ، سال دوم شماره 9، 1423 ذي الحجة، ص 27.
[4] . ماهنامه دانش پژوه، موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ـ رحمة الله عليه ـ ، سال دوم شماره 9، 1423 ذي الحجة، ص 27.
( اندیشه قم )
