پرسش :
چه راهكارهايي كاربردي براي جذب و تشويق بچه‌هاي ابتدايي به نماز و نماز جماعت و حجاب وجود دارد؟
پاسخ :
در رابطه با جواب اين سؤال به طور اجمالي به روشهاي جذب دانش‌آموزان ابتدائي به نماز و حجاب اشاره مي‌شود.
1. تشويق و تأييد كلامي و مادي براي اينكه دانش‌آموزان به نماز و حجاب علاقه‌مند شوند بايد سعي كنيم آنان را مورد تشويق كلامي و مادي قرار دهيم به عنوان مثال سعي شود دانش‌آموزاني كه اهل نماز و حجاب هستند در مقابل ديگران مورد اكرام و تشويق قرار گيرند و اگر دانش‌آموز قدمي بسوي نماز برداشت، مورد تأييد و تشويق قرار گيرد تا قدم بعدي را بردارد در اين رابطه بايد بسيار دقت نمود تا تشويقها به اندازه و حساب شده باشد و افراط وتفريط صورت نگيرد.
2. ارائه الگوهاي مناسب نقش الگوهاي رفتاري براي كودكان و نوجوانان بسيار مهم است و لذا بايد در قدم اول والدين و بعد مربّيان و معلّمان بزرگوار خودشان در نمازها حاضر شوند و آن را جدي و مهم تلقي و از نماز به بزرگي و عظمت ياد كنند و با خوشحالي و نشاط در نماز حاضر شوند. همة اينها باعث جذب ديگران بسوي نماز است.
3. ايجاد انس با دانش‌آموزان براي اينكه در دانش‌آموزان تأثيرگزار باشيم و نفوذ كنيم، بايد در قدم اول با يكايك آنان مأنوس باشيم و با محبت و ادب آنان را به خود جلب كنيم، دانش‌آموزي كه مربي خود را دوست داشته باشد به حرفهاي او كاملاً گوش مي‌دهد و علاقه‌مند به رفتار و تقليد از كارهاي او مي‌شود.
4. ايجاد محيط و جو مناسب براي اقامه نماز براي اقامه نماز در مدارس بايد سعي شود چند چيز در رابطه با محل و زمان نماز رعايت گردد
الف. مكان نماز: بايد مكان نماز مناسب باشد، روشني و نور كافي، جذابيّت و تميزي، معطّر بودن، اعتدال، وجود فرشي مناسب و زيبا از جمله اموري است كه دانش‌آموزان را به نماز و نمازخانه جذب مي‌كند.
ب. زمان نماز: برگزاري نماز در موقع خستگي و عجله دانش‌آموز نباشد و سعي شود نماز در موقع نشاط وعدم خستگي انجام شود.
ج. ناظمين نماز: متوليان امر نماز جماعت خوش اخلاق، مرتب، با ادب و اهل نماز باشند.
د. امام جماعت: امام جماعت بايد خوش برخورد، با ادب، تميز، زيبا، جذّاب، و با عاطفه باشد.
هـ . وضوخانه و دستشوئي‌ها: به اندازه كافي وضوخانه و دستشوئي در اختيار دانش‌آموزان باشد تا به زحمت نيافتند.
5. پرهيز از تحقير و تنبيه دانش‌آموزان تارك نماز
مربّي نبايد دانش‌آموز را به خاطر نماز نخواندن تحقير يا تنبيه كند زيرا اينكار ممكن است تأثير منفي به جا گذارد.
6. دلپسند كردن محيط نماز و مساجد كودكان و دانش‌آموزان علاقه خاصي به زيبائي و تنوّع دارند و اگر محيط نماز جذاب باشد مثلاً سجاده‌هاي زيبا و محيطي تميز و مرتب داشته باشد به آن علاقه‌مند مي‌شوند.
7. برجسته ساختن نكات مثبت دانش‌آموزان
مربّي سعي كند نكات مثبت دانش‌آموز را برجسته كند مثلاً اگر دختري خوب درس مي‌خواند آن را برجسته كند و بگويد دختري با اين خوبي و زيركي چه بهتر كه حجابش هم كامل باشد.
8. برقراري ارتباط با والدين مربي بايد با والدين دانش‌آموزان جلسات زياد و ارتباط عاطفي برقرار كند و از آنان كمك بگيرد و آنان را توجيح كند مثلاً اگر خانواده‌اي به حجاب اهميت ندهد و مربّي تأكيد به حجاب كند، دانش‌آموز با تعارض مواجه مي‌شود و لذا مربي بايد با سعة صدر و حوصله با والدين ارتباط داشته باشد و از آنان كمك و ياري بخواهد.
9. ارزش و احترام به افراد با نماز و باحجاب
در محيط مدرسه اگر تمام نيروهاي اجرايي و خدماتي به افراد با نماز و باحجاب احترام كنند، ديگران هم به طور ناهوشيار به سوي نماز كشيده مي‌شوند مخصوصاً برخورد نيروهاي خدماتي بايد حساب شده باشد زيرا دانش‌آموزان بيشترين برخورد و ارتباط را با آنان دارند و با آنان صميمي‌تر هستند.
10. استفاده از هنر در دعوت به نماز سعي شود موقع نماز با صداي دلنشين اذان گفته شود و با رعايت ادب و با بيان عاطفي دانش‌آموزان به نماز دعوت شوند و در مواقع مناسب و با خوشروئي تذكراتي در رابطه با حجاب داده شود.
11. ادغام نماز ظهر و عصر و تسريع در اقامة نماز بايد نمازهاي ظهر و عصر با هم خوانده شود و نماز جماعت را طول ندهند و در كارهاي مستحب بخاطر خوشايند بعضي دانش‌آموزان پرهيز شود. در مواقعي كه دانش‌آموز آمادگي روحي ندارد به نماز فراخوانده نشوند، مثلاً اگر جشن يا برنامه فيلم يا تئأتر است در آن موقع نماز را به تأخر بيندازد.
بيان فوايد و اثار نماز و حجاب با زبان ساده و جذاب و دوستانه به دانش‌آموزان»
در پايان به عرض شما مي‌رساند هرچند ممكن است انجام همة امور دشوار و يا دور از دسترس به شمار آيد ولي مي‌توان تا حد ممكن به فراهم ساختن برخي از آنها همت گماشت و راه را براي ايجاد ارتباط هرچه بيشتر دانش‌آموزان با نماز و حجاب هموار نمود
.معرفي كتاب
1. افروز، غلامعلي، روشهاي پرورش احساس مذهبي، چاپ اول، تهران، انجمن اولياء و مربيان، 1371؛
2. 2. دبس، موريس، مراحل تربيت، مترجم محمدعلي كاروان، بي‌جا، بي‌نا، بي‌تا؛ 3
3. . قائمي، علي، روانشاسي رشد شاهد، چاپ اول، تهران، انجمن اولياء و مربيان، بي‌تا.
( اندیشه قم )
در رابطه با جواب اين سؤال به طور اجمالي به روشهاي جذب دانش‌آموزان ابتدائي به نماز و حجاب اشاره مي‌شود.
1. تشويق و تأييد كلامي و مادي براي اينكه دانش‌آموزان به نماز و حجاب علاقه‌مند شوند بايد سعي كنيم آنان را مورد تشويق كلامي و مادي قرار دهيم به عنوان مثال سعي شود دانش‌آموزاني كه اهل نماز و حجاب هستند در مقابل ديگران مورد اكرام و تشويق قرار گيرند و اگر دانش‌آموز قدمي بسوي نماز برداشت، مورد تأييد و تشويق قرار گيرد تا قدم بعدي را بردارد در اين رابطه بايد بسيار دقت نمود تا تشويقها به اندازه و حساب شده باشد و افراط وتفريط صورت نگيرد.
2. ارائه الگوهاي مناسب نقش الگوهاي رفتاري براي كودكان و نوجوانان بسيار مهم است و لذا بايد در قدم اول والدين و بعد مربّيان و معلّمان بزرگوار خودشان در نمازها حاضر شوند و آن را جدي و مهم تلقي و از نماز به بزرگي و عظمت ياد كنند و با خوشحالي و نشاط در نماز حاضر شوند. همة اينها باعث جذب ديگران بسوي نماز است.
3. ايجاد انس با دانش‌آموزان براي اينكه در دانش‌آموزان تأثيرگزار باشيم و نفوذ كنيم، بايد در قدم اول با يكايك آنان مأنوس باشيم و با محبت و ادب آنان را به خود جلب كنيم، دانش‌آموزي كه مربي خود را دوست داشته باشد به حرفهاي او كاملاً گوش مي‌دهد و علاقه‌مند به رفتار و تقليد از كارهاي او مي‌شود.
4. ايجاد محيط و جو مناسب براي اقامه نماز براي اقامه نماز در مدارس بايد سعي شود چند چيز در رابطه با محل و زمان نماز رعايت گردد
الف. مكان نماز: بايد مكان نماز مناسب باشد، روشني و نور كافي، جذابيّت و تميزي، معطّر بودن، اعتدال، وجود فرشي مناسب و زيبا از جمله اموري است كه دانش‌آموزان را به نماز و نمازخانه جذب مي‌كند.
ب. زمان نماز: برگزاري نماز در موقع خستگي و عجله دانش‌آموز نباشد و سعي شود نماز در موقع نشاط وعدم خستگي انجام شود.
ج. ناظمين نماز: متوليان امر نماز جماعت خوش اخلاق، مرتب، با ادب و اهل نماز باشند.
د. امام جماعت: امام جماعت بايد خوش برخورد، با ادب، تميز، زيبا، جذّاب، و با عاطفه باشد.
هـ . وضوخانه و دستشوئي‌ها: به اندازه كافي وضوخانه و دستشوئي در اختيار دانش‌آموزان باشد تا به زحمت نيافتند.
5. پرهيز از تحقير و تنبيه دانش‌آموزان تارك نماز
مربّي نبايد دانش‌آموز را به خاطر نماز نخواندن تحقير يا تنبيه كند زيرا اينكار ممكن است تأثير منفي به جا گذارد.
6. دلپسند كردن محيط نماز و مساجد كودكان و دانش‌آموزان علاقه خاصي به زيبائي و تنوّع دارند و اگر محيط نماز جذاب باشد مثلاً سجاده‌هاي زيبا و محيطي تميز و مرتب داشته باشد به آن علاقه‌مند مي‌شوند.
7. برجسته ساختن نكات مثبت دانش‌آموزان
مربّي سعي كند نكات مثبت دانش‌آموز را برجسته كند مثلاً اگر دختري خوب درس مي‌خواند آن را برجسته كند و بگويد دختري با اين خوبي و زيركي چه بهتر كه حجابش هم كامل باشد.
8. برقراري ارتباط با والدين مربي بايد با والدين دانش‌آموزان جلسات زياد و ارتباط عاطفي برقرار كند و از آنان كمك بگيرد و آنان را توجيح كند مثلاً اگر خانواده‌اي به حجاب اهميت ندهد و مربّي تأكيد به حجاب كند، دانش‌آموز با تعارض مواجه مي‌شود و لذا مربي بايد با سعة صدر و حوصله با والدين ارتباط داشته باشد و از آنان كمك و ياري بخواهد.
9. ارزش و احترام به افراد با نماز و باحجاب
در محيط مدرسه اگر تمام نيروهاي اجرايي و خدماتي به افراد با نماز و باحجاب احترام كنند، ديگران هم به طور ناهوشيار به سوي نماز كشيده مي‌شوند مخصوصاً برخورد نيروهاي خدماتي بايد حساب شده باشد زيرا دانش‌آموزان بيشترين برخورد و ارتباط را با آنان دارند و با آنان صميمي‌تر هستند.
10. استفاده از هنر در دعوت به نماز سعي شود موقع نماز با صداي دلنشين اذان گفته شود و با رعايت ادب و با بيان عاطفي دانش‌آموزان به نماز دعوت شوند و در مواقع مناسب و با خوشروئي تذكراتي در رابطه با حجاب داده شود.
11. ادغام نماز ظهر و عصر و تسريع در اقامة نماز بايد نمازهاي ظهر و عصر با هم خوانده شود و نماز جماعت را طول ندهند و در كارهاي مستحب بخاطر خوشايند بعضي دانش‌آموزان پرهيز شود. در مواقعي كه دانش‌آموز آمادگي روحي ندارد به نماز فراخوانده نشوند، مثلاً اگر جشن يا برنامه فيلم يا تئأتر است در آن موقع نماز را به تأخر بيندازد.
بيان فوايد و اثار نماز و حجاب با زبان ساده و جذاب و دوستانه به دانش‌آموزان»
در پايان به عرض شما مي‌رساند هرچند ممكن است انجام همة امور دشوار و يا دور از دسترس به شمار آيد ولي مي‌توان تا حد ممكن به فراهم ساختن برخي از آنها همت گماشت و راه را براي ايجاد ارتباط هرچه بيشتر دانش‌آموزان با نماز و حجاب هموار نمود
.معرفي كتاب
1. افروز، غلامعلي، روشهاي پرورش احساس مذهبي، چاپ اول، تهران، انجمن اولياء و مربيان، 1371؛
2. 2. دبس، موريس، مراحل تربيت، مترجم محمدعلي كاروان، بي‌جا، بي‌نا، بي‌تا؛ 3
3. . قائمي، علي، روانشاسي رشد شاهد، چاپ اول، تهران، انجمن اولياء و مربيان، بي‌تا.
( اندیشه قم )
