پرسش :
آيا خانواده امام زمان از مقام ايشان مطلع هستند و يا مرگ خانواده و زندگي ايشان چطور قابل قبول است و يا كارهاي ديگر دنيايي ايشان چطور قابل توجيه مي باشد؟
پاسخ :
پاسخ به اين پرسش را در ضمن نكته هاي زير بيان مي كنيم:
1. با توجه به اين كه اصل مسأله غيبت امام عصر (عج)، مستدل، حقيقي و منطقي است كتمان ماندن و بي پاسخ بودن چنين پرسش هايي، خدشه اي به موضوع نهان زيستي حضرت مهدي (عج) وارد نمي كند.[1] از سوي ديگر امامي كه بنابر مصلحت الهي از نظرها غايب است به حكمت بالغة خداي بزرگ و قدرت او، قادر خواهد بود كه نهان زيستي و چگونگي ارتباط با خانه و خانواده را هم از مردم پنهان سازد و اگر بر بالين مريضي از خانواده اش حاضر شد و يا كسي را دفن كرد به سبكي انجام وظيفه كند كه ديگران متوجه نشوند كه او امام عصر (عج) است.
2. دربارة اين كه آيا آن حضرت همسر و فرزند دارند يا ندارند نه مي توان به طور يقيني گفت حضرت مهدي (عج) زن و بچه دارد و نه مي توان گفت آن حضرت همسر و فرزند ندارد. و رواياتي كه در اين باره وارد شده اند. ضعيف مي باشند و اطمينان و پيام قطعي بر وجود يا عدم همسر و فرزند امام ـ عليه السلام ـ ندارند. به هر حال ما مي مانيم و دو احتمال زير:
الف: زن و فرزند دارد، زيرا كه امام مهدي نيز همانند ديگران بشر است و در غيبت زندگي كردن مانع همسر داشتن نمي باشد و از طرفي تشكيل خانواده و همسر گزيني از مصاديق سنت خاتم الانبياء ـ صلي الله عليه و آله ـ است و خاتم الائمه ـ عليهم السلام ـ نيز خويش را مقيد به احكام نوراني اسلام مي داند و علاوه بر اين برخي از روايات بر فرزند داشتن حضرت دلالت مي كند.[2] و نيز بعضي از دعاها نيز بر وجود همسر و فرزند حضرت دلالت مي كند.[3]
از اينرو امام زمان (عج) مي تواند زن و بچه داشته باشد حتي امكان دارد به طور ناشناس ازدواج كرده باشد و داراي فرزنداني باشد و از نظر عقلي هم امري شدني است و هيچ گونه بعدي ندارد.
ب: همسر و فرزند ندارد زيرا امام زمان (عج) بايد از ديدگان پنهان باشد و زندگي او وضعيت خاص خود را دارد و علاوه بر اين برخي از روايات وارده نيز از بي همسر و فرزند بودن بقية الله الاعظم (عج) خبر مي دهند.[4]
و با اين وصف كه همسر و فرزندي ندارند زمينه اي براي ارتباط و چگونه ارتباط برقرار كردن حضرت با خانواده اش نمي ماند گفتني است چه اخباري كه داشتن فرزند را ثابت مي كنند و چه احاديثي كه نفي مي كنند، ضعيف هستند و هيچ كدام يقين آور نمي باشند.[5]
3. دربارة كارهاي دنيايي حضرت مي توان گفت آنچه مسلم است حضرت در كارهاي عادي ملتزم به تكاليف شرعي مي باشند و آداب و برنامه هاي واجب و مستحب، اين كارها را مو به مو رعايت مي نمايند و محرمات و مكروهات را ترك مي فرمايند. بلكه در امور مباحات نيز ترك و فعل ايشان بر اساس انگيزه هاي عالي و مقدس است و براي دواعي نفساني كاري از آن حضرت اگر چه فايده آن جسماني و اشباع غرائز جسمي باشد صادر نمي شود.
امور معاش و تهيه غذا حضرت هم امكان دارد به طور عادي باشد؛ و مانعي هم ندارد چنان كه در بعضي موارد (بر حسب حكايات) به نحو اعجاز جريان يافته باشد؛ چرا كه خداوند حضرت مريم عل را مخصوص عنايات خود قرار داد و از عالم غيب اور ا روزي مي داد.[6]
قرآن كريم مي فرمايد: هر وقت ذكر يا به محراب مي آمد، روزي شگفت آوري مي يافت، مي گفت: اي مريم اين روزي از كجا برايت مي رسد؟ پاسخ داد اين از جانب خدا است همانا خدا به هر كه خواهد روزي بي حساب مي دهد.[7]
از اينرو بعيد نيست كه امام زمان (عج) نيز از خزانة غيب خداي بزرگ رزق و روزي بگيرد و آن خداي بزرگ همة وسايل معاش او را به هر نحوي كه مصلحت باشد فراهم سازد. بنابر آنچه نوشته شد اولاً ضرورتي در دانستن پاسخ چنين پرسشهايي نيست، ثانياً نمي توانيم به طور قطع بگوييم حضرت زن و فرزند دارند و يا نه گرچه ممكن است به طور ناشناس ازدواج كرده باشد و اولاد ناشناسي هم داشته باشد و هر طور صلاح بداند عمل كند.[8]
ثالثاً: حضرت مهدي (عج) طبق موازين اسلامي عمل مي كند و تكاليفش را انجام مي دهد و از نظر غذا و امرار معاش هم مي تواند به طور عادي مايحتاج خود را تأمين كند و هم مي شود از خزينة‌غيب الهي استفاده كند.
براي مطالعه بيشتر به تاريخ غيبت كبري، صدر، سيد محمد، ترجمه افتخار زاده، دارالكتب الاسلاميه مراجعه شود.
حضرت علي بن الحسين ـ عليهما السلام ـ مي فرمايد:
انتظار فرج و گشايش، خودش يكي از بزرگترين اقسام فرج است.[9]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . اصافي گلپايگاني، امامت و مهدويت، ج3، ص 25، چاپ سپهر، انتشارات حضرت معصومه ـ سلام الله عليها ـ، جاپ آذر ماه 1377.
[2] . بحارالانوار،ج52، ص 317، به نقل از دادگستر جهان، ابراهيم اميني، انتشارات شفق، چاپ 25، چاپ قدس، ص 216.
[3] . مفاتيح الجنان، اللهم اعطه في نفسه و اهله و ولده و ذريته و.. به نقل از دادگستر جهان، ابراهيم اميني، انتشارات شفق، چاپ 25، چاپ قدس، ص 216.
[4] . مجلسي، بحارالانوار، ج53، ص 221 ـ 223، به نقل از اثبات الوصيه، مسعودي، ص 201.
[5] . اميني دادگسترجهان، ص 216 و امامت و مهدويت، ج3،ص 25 ـ 34.
[6] . امامت و مهدويت،ج 3، ص 25 ـ 34.
[7] . سوره آل عمران، آيه 37.
[8] . اميني دادگستر جهان، ص 216.
[9] . بحارالانوار، ج52، ص 122.
( اندیشه قم )
پاسخ به اين پرسش را در ضمن نكته هاي زير بيان مي كنيم:
1. با توجه به اين كه اصل مسأله غيبت امام عصر (عج)، مستدل، حقيقي و منطقي است كتمان ماندن و بي پاسخ بودن چنين پرسش هايي، خدشه اي به موضوع نهان زيستي حضرت مهدي (عج) وارد نمي كند.[1] از سوي ديگر امامي كه بنابر مصلحت الهي از نظرها غايب است به حكمت بالغة خداي بزرگ و قدرت او، قادر خواهد بود كه نهان زيستي و چگونگي ارتباط با خانه و خانواده را هم از مردم پنهان سازد و اگر بر بالين مريضي از خانواده اش حاضر شد و يا كسي را دفن كرد به سبكي انجام وظيفه كند كه ديگران متوجه نشوند كه او امام عصر (عج) است.
2. دربارة اين كه آيا آن حضرت همسر و فرزند دارند يا ندارند نه مي توان به طور يقيني گفت حضرت مهدي (عج) زن و بچه دارد و نه مي توان گفت آن حضرت همسر و فرزند ندارد. و رواياتي كه در اين باره وارد شده اند. ضعيف مي باشند و اطمينان و پيام قطعي بر وجود يا عدم همسر و فرزند امام ـ عليه السلام ـ ندارند. به هر حال ما مي مانيم و دو احتمال زير:
الف: زن و فرزند دارد، زيرا كه امام مهدي نيز همانند ديگران بشر است و در غيبت زندگي كردن مانع همسر داشتن نمي باشد و از طرفي تشكيل خانواده و همسر گزيني از مصاديق سنت خاتم الانبياء ـ صلي الله عليه و آله ـ است و خاتم الائمه ـ عليهم السلام ـ نيز خويش را مقيد به احكام نوراني اسلام مي داند و علاوه بر اين برخي از روايات بر فرزند داشتن حضرت دلالت مي كند.[2] و نيز بعضي از دعاها نيز بر وجود همسر و فرزند حضرت دلالت مي كند.[3]
از اينرو امام زمان (عج) مي تواند زن و بچه داشته باشد حتي امكان دارد به طور ناشناس ازدواج كرده باشد و داراي فرزنداني باشد و از نظر عقلي هم امري شدني است و هيچ گونه بعدي ندارد.
ب: همسر و فرزند ندارد زيرا امام زمان (عج) بايد از ديدگان پنهان باشد و زندگي او وضعيت خاص خود را دارد و علاوه بر اين برخي از روايات وارده نيز از بي همسر و فرزند بودن بقية الله الاعظم (عج) خبر مي دهند.[4]
و با اين وصف كه همسر و فرزندي ندارند زمينه اي براي ارتباط و چگونه ارتباط برقرار كردن حضرت با خانواده اش نمي ماند گفتني است چه اخباري كه داشتن فرزند را ثابت مي كنند و چه احاديثي كه نفي مي كنند، ضعيف هستند و هيچ كدام يقين آور نمي باشند.[5]
3. دربارة كارهاي دنيايي حضرت مي توان گفت آنچه مسلم است حضرت در كارهاي عادي ملتزم به تكاليف شرعي مي باشند و آداب و برنامه هاي واجب و مستحب، اين كارها را مو به مو رعايت مي نمايند و محرمات و مكروهات را ترك مي فرمايند. بلكه در امور مباحات نيز ترك و فعل ايشان بر اساس انگيزه هاي عالي و مقدس است و براي دواعي نفساني كاري از آن حضرت اگر چه فايده آن جسماني و اشباع غرائز جسمي باشد صادر نمي شود.
امور معاش و تهيه غذا حضرت هم امكان دارد به طور عادي باشد؛ و مانعي هم ندارد چنان كه در بعضي موارد (بر حسب حكايات) به نحو اعجاز جريان يافته باشد؛ چرا كه خداوند حضرت مريم عل را مخصوص عنايات خود قرار داد و از عالم غيب اور ا روزي مي داد.[6]
قرآن كريم مي فرمايد: هر وقت ذكر يا به محراب مي آمد، روزي شگفت آوري مي يافت، مي گفت: اي مريم اين روزي از كجا برايت مي رسد؟ پاسخ داد اين از جانب خدا است همانا خدا به هر كه خواهد روزي بي حساب مي دهد.[7]
از اينرو بعيد نيست كه امام زمان (عج) نيز از خزانة غيب خداي بزرگ رزق و روزي بگيرد و آن خداي بزرگ همة وسايل معاش او را به هر نحوي كه مصلحت باشد فراهم سازد. بنابر آنچه نوشته شد اولاً ضرورتي در دانستن پاسخ چنين پرسشهايي نيست، ثانياً نمي توانيم به طور قطع بگوييم حضرت زن و فرزند دارند و يا نه گرچه ممكن است به طور ناشناس ازدواج كرده باشد و اولاد ناشناسي هم داشته باشد و هر طور صلاح بداند عمل كند.[8]
ثالثاً: حضرت مهدي (عج) طبق موازين اسلامي عمل مي كند و تكاليفش را انجام مي دهد و از نظر غذا و امرار معاش هم مي تواند به طور عادي مايحتاج خود را تأمين كند و هم مي شود از خزينة‌غيب الهي استفاده كند.
براي مطالعه بيشتر به تاريخ غيبت كبري، صدر، سيد محمد، ترجمه افتخار زاده، دارالكتب الاسلاميه مراجعه شود.
حضرت علي بن الحسين ـ عليهما السلام ـ مي فرمايد:
انتظار فرج و گشايش، خودش يكي از بزرگترين اقسام فرج است.[9]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . اصافي گلپايگاني، امامت و مهدويت، ج3، ص 25، چاپ سپهر، انتشارات حضرت معصومه ـ سلام الله عليها ـ، جاپ آذر ماه 1377.
[2] . بحارالانوار،ج52، ص 317، به نقل از دادگستر جهان، ابراهيم اميني، انتشارات شفق، چاپ 25، چاپ قدس، ص 216.
[3] . مفاتيح الجنان، اللهم اعطه في نفسه و اهله و ولده و ذريته و.. به نقل از دادگستر جهان، ابراهيم اميني، انتشارات شفق، چاپ 25، چاپ قدس، ص 216.
[4] . مجلسي، بحارالانوار، ج53، ص 221 ـ 223، به نقل از اثبات الوصيه، مسعودي، ص 201.
[5] . اميني دادگسترجهان، ص 216 و امامت و مهدويت، ج3،ص 25 ـ 34.
[6] . امامت و مهدويت،ج 3، ص 25 ـ 34.
[7] . سوره آل عمران، آيه 37.
[8] . اميني دادگستر جهان، ص 216.
[9] . بحارالانوار، ج52، ص 122.
( اندیشه قم )
