پرسش :

آيا سحر و جادو واقعيت دارد و درست است؟

پاسخ :
آيا بستن بخت دختران و بستن راه كار... واقعيت دارد؟ اگر واقعيت دارد از طرف خدا است يا افرادي كه در اين دنيا زندگي مي‏كنند؟ 3- آيا دعاي دعا نويس‏ها درست است؟ 4- راه باز شدن بخت... چيست؟
در قرآن بيش از 50 مورد كلمه سحر به كار رفته كه از مجموع آن مي‏توان استفاده كرد كه سحر به دو قسم تقسيم مي‏شود
1- سحري كه مقصود از آن فريفتن و تردستي و شعبده بازي و چشم بندي است و حقيقتي ندارد، چنانكه مي‏خوانيم "ريسمانها و عصاهاي آنان (جادوگران زمان موسي‏عليه السلام) بر اثر سحرشان به نظر مي‏رسيد كه حركت مي‏كنند."(1)
2- قسم دوّم سحري است كه واقعاً اثرگذار است مثل اينكه باعث جدائي زن و شوهر و يا مريض شدن انسان و... مي‏شود، در قرآن مي‏خوانيم "آنها مطالبي را مي‏آموختند كه بتوانند به وسيله آن ميان مرد و همسرش جدايي بيفكنند... آنها قسمتهايي را فرا مي‏گرفتند كه براي آنان زيان داشت و نفعي نداشت."(2)
3- قسم سوّمي هم ادّعا شده كه ممكن است بر اثر سحر، شكل اشخاص تغيير كند، مثلاً انسان بر اثر سحر تبديل به حيوان شود كه اين واقعيت ندارد.(3)
امام صادق‏عليه السلام فرمود: "سحر، انواعي دارد:
1- يك نوع آن مانند طبابت است، چنانكه پزشكان براي هر دردي دوا و دارو دارند، ساحران هم براي هر سلامتي آفتي و براي هر عافيتي بلايي دارند.
2- تردستي و چشم بندي
3- تسخير نمودن جنّ و شياطين.(4)
پس اصل وجود سحر و تأثير گذاري آن في الجمله، واقعيت دارد.
اما اگر مراد اين باشد كه كسي به واسطه سحر بين زن و شوهري دشمني ايجاد كند و يا خواستگاري را نسبت به دختري بدبين كند و يا شخصي را نسبت به كار و شغل خاصش بدبين كند اين ممكن است، و اما اينكه بتواند كاملاً جلو بخت دختري را بگيرد، اين واقعيّت ندارد. فقط صرف تخيّل است. و همچنين است نسبت به شغل و كارهاي انسان به طوري كه همه راهها را بر انسان ببندد، امكان ندارد.(5)
اما دعاي دعانويس‏ها اگر به صورت ابطال سحر باشد مي‏تواند درست باشد و واقعيّت داشته باشد، چنانكه امام صادق‏عليه السلام به شخصي كه ساحر بود و قصد توبه داشت فرمود: بعد از اين "عقده سحر را بگشا و سحر را باطل كن ولي گره جادوگري مزن(6) و همچنين اگر به صورت استفاده از اثرات بعضي سوره‏ها و يا آيات قرآن باشد.(7) و يا آثار بعضي دعاها و ختم‏هايي كه مدرك صحيح دارند، باز هم قابل قبول است(8)، چون دعا اثر دارد، چنانكه پيامبر اسلام‏صلي الله عليه وآله فرمود: "دعا مي‏تواند قضاي الهي را تغيير دهد."(9) اما نوع دعا نويسان فعلي، مخصوصاً آنهايي كه سواد كافي نسبت به قرآن و روايات و دعاها ندارند و اين كار را شغل و وسيله درآمد قرار داده‏اند و با انواع حيله‏ها مي‏خواهند از مردم پولي به دست آورند، قابل اعتماد نيستند و به حرف آنها نبايد توجه شود. البته نوع ديگري از دعا داريم كه ممكن است انسان بر اثر پاكي روح دعايي بنويسد و يا بخواند كه مؤثر واقع شود، شبيه رجبعلي خياط، و يا مرحوم نخودكي اصفهاني(10) كه اين نوع، واقعيّت و صحّت دارد، منتهي بسيار نادر و ناياب است.
نوع ديگري از تصرفات كه در جامعه ما دعا نويسي خوانده مي‌شود ولي ارتباطي به دعاي واقعي ندارد، استفاده از علوم غريبه مثل جفر و رمل و ... مي‌باشد. اعداد و برخي از كلمات و حروف خواصي دارند و برخي با دانستن و به كار بستن آن‌ رموز مي‌توانند به كارهايي خارج از عرف دست بزنند. ممكن است اين آثار در برخي از آيات قرآن نيز يافت شوند كه هر كسي اين آثار را نمي‌شناسد. البته در موارد بسياري اين آيات اثرات مفيد و سحر شكن دارند، ولي سوء استفاده از آن ناممكن نيست.
اگر واقعاً ثابت شود كه شخصي مورد سحر قرار گرفته، بايد دنبال كسي برود كه مي‏تواند سحر را باطل كند، اما مسأله مهمي كه براي شما بيان مي‏شود اين است كه اعمال و رفتار خود انسان در سرنوشت انسان سهم بسزايي دارد، قرآن مي‏فرمايد: در آن چه مصيبت به شما مي‏رسد، دستاورد خودتان است"(11) علي‏عليه السلام در تفسير اين آيه فرموده: "از گناهان اجتناب كنيد كه تمام بلاها و كمبود روزي به واسطه گناه است حتّي خراش برداشتن بدن و زمين خوردن و مصيبت ديدن"(12) شايد گاهي گناهان انسان مانند بي‏حرمتي به پدر و مادر و امثال آن باعث شود مسائل ازدواج به مشكلات برخورد كند، و يا نسبت به كار و زندگي و يا به رزق و روزي لطمه وارد شود.
بهترين راه براي باز شدن بخت و... توجه به مسائل زير است:
1-از گناهان، شديداً دوري كنيد، در اين صورت قطعاً خداوند زمينه ازدواج مناسب و يافتن كارهاي مفيد و... را براي انسان فراهم مي‏كند(13 )
2- به واجبات مخصوصاً نماز و روزه اهميّت داده شود.
3- خدمت به ديگران مخصوصاً پدر و مادر و بستگان نزديك در بهتر شدن وضع زندگي انسان بسيارمؤثر است.
4- از همه مهمتر، سرمايه بسيار بزرگي در اختيار داريم و آن وجود اهلبيت عصمت و طهارت‏عليهم السلام است كه دعا و توسل به آنها داشته باشيم، مخصوصاً توسل به امام زمان (عج) روحي و ارواح العالمين له الفداء، بسيار مؤثراست.
5- دعاي خالصانه نمودن و حاجات را از خداوند خواستن، امام صادق‏عليه السلام فرمود: "دعا براي حل مشكلات از نيزه نفوذ كننده‏تر است."(14) و پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: "دعا اسلحه مؤمن است"(15) در حديث ديگر آمده اگر بنده به درگاه خداوند دست به دعا بردارد، خداوند حيا مي‏كند از اينكه او را دست خالي رد كند.(16) منتهي دعا شرائطي دارد از جمله اينكه يقين داشته باشد خداوند حاجت او را بر آورده مي‏نمايد. در حديثي مي‏خوانيم كه هرگاه دعا نموديد، اميد داشته باشيد كه حاجت شما بر آورده شود.(17)
6- انديشه نمودن در جوانب كار و از عقل خود بهره بردن. علي‏عليه السلام فرمود: كسي كه قبل از انجام كاري انديشه و تدبير كند در آينده پشيمان نمي‏شود.(18) و آينده و جوانب هر كاري را در نظر گرفتن. پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: هرگاه خواستي كاري را انجام دهي در عاقبت آن انديشه كن.(19)
7- مشورت نمودن و بهره برداري از عقل بزرگان، علي‏عليه السلام فرمود: قبل از هر كاري مشورت كن.(20) امام صادق‏عليه السلام فرمود: كسي كه مشورت كند به هلاكت نمي‏افتد.(21)
پي نوشت ها:
1 - قرآن كريم، سوره طه: 66. و شبيه اين است آيه 66 سوره اعراف.
2 - بقره: 102.
-3 ر.ك: تفسير نمونه، ج 1، ص 377، تا 382.
-4 احتجاج طبرسي، ص 939 به نقل از نخبة التفاسير، ص 319-325.
-5 از جمله "و ما هُم بضارين مِن احدٍ الاّباذن اللّه" در آيه 103 سوره بقره استفاده يم شود كه بدون اذن پروردگار نمي‏توانند به كسي زيان برسانند. در آن مواردي كه خداوند اذن بدهد اثر دارد، لذا در همه موارد نمي‏تواند اثر داشته باشد )تفسير نمونه، ج 1، ص 376، شماره 14).
-6 وسائل الشيعه، به نقل از تفسير نمونه، ج 1، ص 380.
-7 كيمياي محبّت، محمد محمدي ري شهري، ص 196 و تفسير نورالثقلين.
-8 همان مدرك، ج 1، ص 258.
-9 الحكم الزهراء، عليرضا صابري، ص ج 1، ص 254.
-10 ر.ك: كيمياي محبت، همان و نشان از بي‏نشانها.
-11 شوري: 30.
-12 خصال: 1/616. و بحار 47/35 /73.
-13 بحارالانوار، ج 73، ص 47.
-14 اصول كافي، ج 4، ص 214.
-15 همان، ص 213.
-16 همان، ص 218.
-17 شهيد مطهري، بيست گفتار، ص 282.
-18 عليرضا صابري، الحكم الزاهرة، ج 2، ص 21.
-19 همان، ص 21.
-20 همان، ص 407.
-21 همان، ص 405.
سوره عنكبوت، آيه 69
وَ الَّذِينَ جاهَدُوا فِينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الُْمحْسِنِينَ
كساني كه در راه ما كوشيده اند و به يقين راه هاي خود را به آنان مي نمايانم و در حقيقت خدا با نيكوكاران است