پرسش :
هفت مورد از مكان هايي كه در سفر حج دعا در آنجا مستجاب مي شود نام ببريد؟
پاسخ :
از شگفتيهاي مراسم زيارت خانه خدا جمع ميان بعد معنوي و عرفاني و ابعاد اجتماعي و فرهنگي است كه آن را در ميان عبادات بي مانند ساخته است. عبادت، رابطه نيرومند ميان خلق و خالق است و هنگامي به اوج خود مي رسد كه عبادت كننده غرق صفات جمال و جلال حق شود و راستي زيارت خانه خدا براي آگاهان بيدار دل چنين است. از همان لحظه كه زائر قدم در ميقات مي نهد همه چيز او عوض مي شود، لباس، غذا، مركب و گفتار و رفتار او تغيير مي يابد، گوئي به سوي عالم بالا پرواز مي كند و خود را در صفوف فرشتگان مي بيند.
جاي جاي شهر مدينه، شهر و حرم رسول الله ـ صلّي الله عليه و آله ـ، نشان از آثار پيامبر دارد و حق آن است كه مسلمانان ذره ذره خاك را ببويند و ببوسند، ولي در اين شهر جاهايي است كه طبق روايات وارده در آنجاها دعاها مستجاب مي شوند، كه به طور خلاصه به جاهايي كه در مدينه و مكه دعاها در آنجا مستجاب مي شود اشاره مي كنيم:
يكي از شريف ترين مساجد دنيا مسجد النبي در مدينه مي باشد كه طبق فرمايش رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ، يك ركعت نماز در آنجا بهتر از هزار ركعت نماز در ديگر مساجد است. در داخل اين مسجد محل هاي خاصي وجود دارد كه دعا در آنجاها مستجاب مي شود:
1. روضه شريفه: قسمتي از مسجد النبي كه در ناحيه جنوب شرقي قرار دارد، به نام روضه مطهره و روضه شريفه شناخته مي شود. اين قسمت فضيلت زيادي دارد، چرا كه در حديث رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ به عنوان روضه اي بهشتي معرفي شده است؛ «ما بين بيتي و منبري روضه من رياض الجنه» پس اين منطقه شامل مرقد مطهر پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ، منبر و محراب آن حضرت مي باشد كه هر كدام از قداست خاصي برخوردارند و ما بين منبر و قبر پيامبر كه همان روضه بهشتي است، از مكانهايي است كه دعا در آن مكان مستجاب مي شود.[1]
2. ستون توبه: اين ستون يادآور خاطره اي است درباره يكي از اصحاب رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ به نام ابولبابه كه در جريان جنگ خندق بر عليه مسلمانان اقدامي كرد ولي زود متوجه خطاي خويش شد و مستقيم به سوي مسجد رفت و خود را به اين ستون بست و شروع به گريه و زاري كرد تا اينكه خداوند ضمن آياتي توبه او را پذيرفت. اين ستون به خاطر همين به نام ستون توبه معروف است و دعا و توبه در كنار اين ستون مورد قبول حق تعالي قرار مي گيرد.
لازم به ذكر است كه مكانهاي مقدس ديگر در شهر مدينه و مسجد النبي وجود دارد كه اگر انسان با خلوص نيت و طهارت باطني در آن مكانها متوسل به حضرت حق بشود حتما مورد رحمت خداوند قرار مي گيرد. جاهايي مثل قبرستان شريف بقيع، مقام جبرئيل و...
شهر مكه داراي فضايل بي شماري است. به ويژه خداوند در استجابت دعاي حضرت ابراهيم حرمت فراواني براي اين شهر و اهل آن به عنوان اهل الله قائل شده است. عظمت و قداست خانه خدا «كعبه» به آن قدر است كه وقتي چشم انسان براي اولين بار به آن مي افتد ناخودآگاه به سجده مي افتد و در مقابل اين عظمت تاب و توان خود را از دست مي دهد اما در مسجد الحرام و اطراف اين خانه نيز مكان هاي خاصي وجود دارد كه دعا و نماز در آنجا مورد قبول حق تعالي واقع مي شود.
1و2. ركن يماني و ركن اسود: چهار زاويه كعبه به عنوان چهار ركن شناخته مي شود از ميان اين چهار ركن، فضيلت ركن يماني و ركن اسود از بقيه بيشتر است. روايات زيادي از شيعه و سني درباره فضيلت و اهميت اين ركن ها وارد شده است. در روايتي از امام صادق -عليه السّلام- آمده كه «ركن يماني دري از درهاي بهشت است و از روز گشوده شدنش، بسته نشده است» همچنين در بعضي روايات ركن يماني از موارد استجابت دعا ذكر شده است.[2]
3. ملتزم: قسمتي از ديوار كعبه را كه در يك سوي آن حجر الاسود و در سوي ديگرش درب كعبه قرار دارد «ملتزم» مي نامند. اين محل از آن روي ملتزم ناميده شده كه مردم در آن قسمت به ديوار ملتزم مي شوند و دعا مي خوانند. در روايتي آمده است كه رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ صورت و دستهاي خود را بر روي اين قسمت ديوار قرار مي داد. همچنين از پيامبر نقل شده كه فرمودند: ملتزم محلي است كه دعا در آنجا مستجاب مي شود و هيچ بنده اي نيست كه در آنجا خدا را بخواند و خداوند دعايش را مستجاب نكند.
4. مستجار: درست در مقابل، در سوي ديگر كعبه، ديوار كنار ركن يماني را «مستجار» مي نامند اينجا نيز از مكانهاي استجابت دعا شمرده شده و محلي است كه مردم بدانجا پناه مي آورند به همين دليل مستجارش مي نامند.
5. حطيم: يكي از محل هاي مقدس مسجد الحرام، و در كنار كعبه جايي است كه آن را «حطيم» مي نامند مردم در اين قسمت براي دعا جمع مي شوند و به يكديگر به سختي فشار مي آورند. حطيم از آغاز مورد توجه مسلمانان بوده و مردم براي استغاثه و دعا در آنجا جمع مي شدند. و خواندن نماز و دعا در اين محل بسيار سفارش شده و داراي فضيلت مي باشد.
براي آگاهي بيشتر در اين مورد مطالعه كتاب آثار اسلامي مكه و مدينه نوشته رسول جعفريان و آداب زيارة سازمان حج و اوقاف توصيه مي شود.
«كمال انسان در عبوديت است و سبب عبوديت، ترك معصيت در اعتقاد و عمل است»
از توصيه هاي آيت الله بهجت، كتاب به سوي محبوب، ص59.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . رسول جعفريان، آثار اسلامي مكه و مدينه، انتشارات هجرت، ص58.
[2] . فاكهي، اخبار مكه، دارالاندلس، ج5، ص57.
از شگفتيهاي مراسم زيارت خانه خدا جمع ميان بعد معنوي و عرفاني و ابعاد اجتماعي و فرهنگي است كه آن را در ميان عبادات بي مانند ساخته است. عبادت، رابطه نيرومند ميان خلق و خالق است و هنگامي به اوج خود مي رسد كه عبادت كننده غرق صفات جمال و جلال حق شود و راستي زيارت خانه خدا براي آگاهان بيدار دل چنين است. از همان لحظه كه زائر قدم در ميقات مي نهد همه چيز او عوض مي شود، لباس، غذا، مركب و گفتار و رفتار او تغيير مي يابد، گوئي به سوي عالم بالا پرواز مي كند و خود را در صفوف فرشتگان مي بيند.
جاي جاي شهر مدينه، شهر و حرم رسول الله ـ صلّي الله عليه و آله ـ، نشان از آثار پيامبر دارد و حق آن است كه مسلمانان ذره ذره خاك را ببويند و ببوسند، ولي در اين شهر جاهايي است كه طبق روايات وارده در آنجاها دعاها مستجاب مي شوند، كه به طور خلاصه به جاهايي كه در مدينه و مكه دعاها در آنجا مستجاب مي شود اشاره مي كنيم:
يكي از شريف ترين مساجد دنيا مسجد النبي در مدينه مي باشد كه طبق فرمايش رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ، يك ركعت نماز در آنجا بهتر از هزار ركعت نماز در ديگر مساجد است. در داخل اين مسجد محل هاي خاصي وجود دارد كه دعا در آنجاها مستجاب مي شود:
1. روضه شريفه: قسمتي از مسجد النبي كه در ناحيه جنوب شرقي قرار دارد، به نام روضه مطهره و روضه شريفه شناخته مي شود. اين قسمت فضيلت زيادي دارد، چرا كه در حديث رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ به عنوان روضه اي بهشتي معرفي شده است؛ «ما بين بيتي و منبري روضه من رياض الجنه» پس اين منطقه شامل مرقد مطهر پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ، منبر و محراب آن حضرت مي باشد كه هر كدام از قداست خاصي برخوردارند و ما بين منبر و قبر پيامبر كه همان روضه بهشتي است، از مكانهايي است كه دعا در آن مكان مستجاب مي شود.[1]
2. ستون توبه: اين ستون يادآور خاطره اي است درباره يكي از اصحاب رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ به نام ابولبابه كه در جريان جنگ خندق بر عليه مسلمانان اقدامي كرد ولي زود متوجه خطاي خويش شد و مستقيم به سوي مسجد رفت و خود را به اين ستون بست و شروع به گريه و زاري كرد تا اينكه خداوند ضمن آياتي توبه او را پذيرفت. اين ستون به خاطر همين به نام ستون توبه معروف است و دعا و توبه در كنار اين ستون مورد قبول حق تعالي قرار مي گيرد.
لازم به ذكر است كه مكانهاي مقدس ديگر در شهر مدينه و مسجد النبي وجود دارد كه اگر انسان با خلوص نيت و طهارت باطني در آن مكانها متوسل به حضرت حق بشود حتما مورد رحمت خداوند قرار مي گيرد. جاهايي مثل قبرستان شريف بقيع، مقام جبرئيل و...
شهر مكه داراي فضايل بي شماري است. به ويژه خداوند در استجابت دعاي حضرت ابراهيم حرمت فراواني براي اين شهر و اهل آن به عنوان اهل الله قائل شده است. عظمت و قداست خانه خدا «كعبه» به آن قدر است كه وقتي چشم انسان براي اولين بار به آن مي افتد ناخودآگاه به سجده مي افتد و در مقابل اين عظمت تاب و توان خود را از دست مي دهد اما در مسجد الحرام و اطراف اين خانه نيز مكان هاي خاصي وجود دارد كه دعا و نماز در آنجا مورد قبول حق تعالي واقع مي شود.
1و2. ركن يماني و ركن اسود: چهار زاويه كعبه به عنوان چهار ركن شناخته مي شود از ميان اين چهار ركن، فضيلت ركن يماني و ركن اسود از بقيه بيشتر است. روايات زيادي از شيعه و سني درباره فضيلت و اهميت اين ركن ها وارد شده است. در روايتي از امام صادق -عليه السّلام- آمده كه «ركن يماني دري از درهاي بهشت است و از روز گشوده شدنش، بسته نشده است» همچنين در بعضي روايات ركن يماني از موارد استجابت دعا ذكر شده است.[2]
3. ملتزم: قسمتي از ديوار كعبه را كه در يك سوي آن حجر الاسود و در سوي ديگرش درب كعبه قرار دارد «ملتزم» مي نامند. اين محل از آن روي ملتزم ناميده شده كه مردم در آن قسمت به ديوار ملتزم مي شوند و دعا مي خوانند. در روايتي آمده است كه رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ صورت و دستهاي خود را بر روي اين قسمت ديوار قرار مي داد. همچنين از پيامبر نقل شده كه فرمودند: ملتزم محلي است كه دعا در آنجا مستجاب مي شود و هيچ بنده اي نيست كه در آنجا خدا را بخواند و خداوند دعايش را مستجاب نكند.
4. مستجار: درست در مقابل، در سوي ديگر كعبه، ديوار كنار ركن يماني را «مستجار» مي نامند اينجا نيز از مكانهاي استجابت دعا شمرده شده و محلي است كه مردم بدانجا پناه مي آورند به همين دليل مستجارش مي نامند.
5. حطيم: يكي از محل هاي مقدس مسجد الحرام، و در كنار كعبه جايي است كه آن را «حطيم» مي نامند مردم در اين قسمت براي دعا جمع مي شوند و به يكديگر به سختي فشار مي آورند. حطيم از آغاز مورد توجه مسلمانان بوده و مردم براي استغاثه و دعا در آنجا جمع مي شدند. و خواندن نماز و دعا در اين محل بسيار سفارش شده و داراي فضيلت مي باشد.
براي آگاهي بيشتر در اين مورد مطالعه كتاب آثار اسلامي مكه و مدينه نوشته رسول جعفريان و آداب زيارة سازمان حج و اوقاف توصيه مي شود.
«كمال انسان در عبوديت است و سبب عبوديت، ترك معصيت در اعتقاد و عمل است»
از توصيه هاي آيت الله بهجت، كتاب به سوي محبوب، ص59.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . رسول جعفريان، آثار اسلامي مكه و مدينه، انتشارات هجرت، ص58.
[2] . فاكهي، اخبار مكه، دارالاندلس، ج5، ص57.
