پرسش :
نظر امام خميني (ره) در رابطه با مراتب وحي و تفسير قرآن كريم چيست؟ توضيح دهيد؟
پاسخ :
از تفحص در فرمايشات حضرت امام خميني (ره) در رابطه با قرآن كريم، مطلبي كه دال بر وجود مراتب وحي باشد به دست نيامد، آنچه ايشان در اين رابطه فرموده‌اند: مراحل و مراتبي از نزول قرآن كريم مي‌باشد. مثل اين‌كه فرموده‌اند: خداي تبارك وتعالي به واسطة سعة رحمت بر بندگان، اين كتاب شريف را از مقام قرب و قدسي خود نازل فرموده و به حسب تناسب عوالم تنزّل داده تا به اين عالم ظلماني و سجن طبيعت رسيده وبه كسوت الفاظ و صورت حروف درآمده.[1] ونيز در جاي ديگر فرموده‌اند:.. قرآن نازله‌اي است كه پس از عبور از حجاب‌هاي نور، وارد شده است در ماه مبارك رمضان، آن هم بر قلب مبارك رسول خدا و از آنجا باز تنزّل شده است تا رسيده است به آن جايي كه با زبان گفته مي شود. حالا كيفيت نزول قرآن خود يك شعبه مهم است وكيفيت گرفتن قرآن از وحي الهي و از ملكي كه مامور اين كار است، آن هم يك بحث مهم است كه ما دستمان از آن كوتاه است.[2]
در رابطه با تفسير قرآن كريم نيز امام (ره) آيات را به دو دسته تقسيم مي‌فرمايند؛ تفسير برخي از آيات كه مربوط به احكام فرعي است، براي همه مفسرين ممكن مي‌دانند، امّا در رابطه با تفسير برخي ديگر از آيات مثل آيات سورة مباركة حديد و سورة توحيد، مي‌فرمايند: همين آياتي كه در روايات ما وارد شده است كه براي متعمّقين آخرالزمان وارد شده است مثل سورة توحيد و شش آيه از سورة حديد، گمان ندارم كه واقعيتش براي بشر تا الآن و تا بعدها آن طور كه بايد باشد، كشف بشود... متعمقين آخرالزمان هم به اندازة عمق ادراكشان، بهتر از ديگران فهميده‌اند و الا حد قرآن، آن است كه «انما يعرف القرآن من خوطب به؛ قرآن را مخاطبان قرآن مي‌شناسند.»، اين «يعرف...» اين نحو آيات است، والا بعضي آيات كه مربوط به احكام ظاهريه است و مربوط به نصايح است كه همه مي‌فهمند.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
ـ تفسير سوره حمد، اثر امام خميني (ره) مراجعه شود.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . موسوي خميني، سيد روح الله، آداب الصلوة، تهران، موسسةتنظيم و نشر آثار امام خميني (ره) چاپ وصحافي از سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاداسلامي، چاپ سوّم، 1372، ص184.
[2] . قرآن از ديدگاه امام خميني (ره)، استخراج و تنظيم، معاونت پژوهشي مؤسسة تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره)، نشر مؤسسة تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره)، چاپ اول، آبان 1375، ص 89.
از تفحص در فرمايشات حضرت امام خميني (ره) در رابطه با قرآن كريم، مطلبي كه دال بر وجود مراتب وحي باشد به دست نيامد، آنچه ايشان در اين رابطه فرموده‌اند: مراحل و مراتبي از نزول قرآن كريم مي‌باشد. مثل اين‌كه فرموده‌اند: خداي تبارك وتعالي به واسطة سعة رحمت بر بندگان، اين كتاب شريف را از مقام قرب و قدسي خود نازل فرموده و به حسب تناسب عوالم تنزّل داده تا به اين عالم ظلماني و سجن طبيعت رسيده وبه كسوت الفاظ و صورت حروف درآمده.[1] ونيز در جاي ديگر فرموده‌اند:.. قرآن نازله‌اي است كه پس از عبور از حجاب‌هاي نور، وارد شده است در ماه مبارك رمضان، آن هم بر قلب مبارك رسول خدا و از آنجا باز تنزّل شده است تا رسيده است به آن جايي كه با زبان گفته مي شود. حالا كيفيت نزول قرآن خود يك شعبه مهم است وكيفيت گرفتن قرآن از وحي الهي و از ملكي كه مامور اين كار است، آن هم يك بحث مهم است كه ما دستمان از آن كوتاه است.[2]
در رابطه با تفسير قرآن كريم نيز امام (ره) آيات را به دو دسته تقسيم مي‌فرمايند؛ تفسير برخي از آيات كه مربوط به احكام فرعي است، براي همه مفسرين ممكن مي‌دانند، امّا در رابطه با تفسير برخي ديگر از آيات مثل آيات سورة مباركة حديد و سورة توحيد، مي‌فرمايند: همين آياتي كه در روايات ما وارد شده است كه براي متعمّقين آخرالزمان وارد شده است مثل سورة توحيد و شش آيه از سورة حديد، گمان ندارم كه واقعيتش براي بشر تا الآن و تا بعدها آن طور كه بايد باشد، كشف بشود... متعمقين آخرالزمان هم به اندازة عمق ادراكشان، بهتر از ديگران فهميده‌اند و الا حد قرآن، آن است كه «انما يعرف القرآن من خوطب به؛ قرآن را مخاطبان قرآن مي‌شناسند.»، اين «يعرف...» اين نحو آيات است، والا بعضي آيات كه مربوط به احكام ظاهريه است و مربوط به نصايح است كه همه مي‌فهمند.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
ـ تفسير سوره حمد، اثر امام خميني (ره) مراجعه شود.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . موسوي خميني، سيد روح الله، آداب الصلوة، تهران، موسسةتنظيم و نشر آثار امام خميني (ره) چاپ وصحافي از سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاداسلامي، چاپ سوّم، 1372، ص184.
[2] . قرآن از ديدگاه امام خميني (ره)، استخراج و تنظيم، معاونت پژوهشي مؤسسة تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره)، نشر مؤسسة تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره)، چاپ اول، آبان 1375، ص 89.
