پرسش :
طرز تلفظ انواع حروف قرآني از جمله ص ـ ث ـ س ـ ز ـ ذ را بنويسيد؟
پاسخ :
حروف قرآن همان حروف الفباي عربي هستند كه تلفظ بيشتر آن ها در زبان عربي مشابه تلفظ حروف در زبان فارسي است، توضيح نكات تجويدي و زيباخواني اين حروف نيازمند مراجعه به كتابهايي است كه در پايان معرفي خواهيم كرد. علاوه بر اين گوشدادن به نوارهاي ترتيل و صوت قرآن كمك شاياني به يادگيري تلفظ صحيح اين حروف خواهد كرد.
ما در اين جا شيوه تلفظ آن دسته از حروفي كه تلفظ شان در زبان عربي با زبان فارسي تفاوت دارد را بيان ميكنيم:
1. حرف «عين»: از وسط حلق ادا ميشود و در هنگام تلفظ آن، ديواره حلق جمع ميگردد و صداي حرف در حال سكون مقداري كشيده ميشود مانند: تَعْلَمُونَ.
2. حرف «حاء»: از وسط حلق ادا ميشود و در هنگام تلفظ آن ديواره حلق فشرده ميگردد و اين حرف با گرفتگي خاصي ادا ميشود مانند: اَحْوي.
3. حرف «غين»: در تلفظ حرف «غين» ابتداي حلق (مرز حلق و دهان) به زبان كوچك نزديك شده و اين حرف به صورت سايشي، نرم و كشيده ادا ميشود مانند: اَغْني.
4. حرف «ثاء»: از اتصال نوك زبان به سر دندانهاي ثناياي بالا و به صورت دميدگي ادا ميشود مانند: اِثْمَ.
5. حرف «صاد»: از حروف اطباق و استعلاء و در هنگام تلفظ، به علت انطباق سطح زبان با كام بالا و ميل ريشة زبان به سقف دهان به صورت درشت و پرحجم ادا ميشود. دو حرف «سين» و «صاد» داراي صفت «صغير» بوده و از اين جهت تفاوتي ندارند مانند: اَصْدَقَ.
6. حرف «طاء»: از حروف اطباق و استعلاء است و به علّت انطباق سطح زبان با كام بالا و تمايل ريشه زبان به سقف دهان به صورت درشت و پرحجم ادا ميشود مانند: طابَ.
7. حرف «واو»: در زبان فارسي از اتصال لب پايين به سر دندانهاي ثناياي بالا پديد ميآيد، ولي در زبان عربي، لبها بدون برخورد با دندانها به حالت گرد و پيوسته درميآيد و اين حرف از ميان دو لب تلفظ ميشود مانند: يَوْم.
8. حرف «ذال»: از برخورد بخش مجاور نوك زبان به سر دندانهاي ثناياي بالا و به صورت نازك و كمحجم ادا ميشود مانند: اَذْهَبَ.
9. حرف «ظاء»: در زبان عربي مانند حرف «ذال» از برخورد بخش مجاور نوك زبان با سر دندانهاي ثناياي بالا ادا ميشود، با اين تفاوت كه حرف «ذال» به صورت نازك و كمحجم ولي حرف «ظاء» به علت انطباق سطح زبان با سقف دهان و بالاآمدن ريشه زبان، به صورت درشت و پرحجم ادا ميشود مانند: يُظْهِرُ.
10. حرف «ضاد»: در زبان عربي از برخورد كناره زبان با دندانهاي آسيايي «اضراس» فك بالا ادا ميشود.
در تلفظ حرف «ضاد» دو ويژگي وجود دارد:
الف: «ضاد» از حروف «اطباق» و «استعلاء» بوده و در اداي آن سطح زبان با سقف دهان منطبق شده و ريشه زبان نيز به طرف بالا متمايل ميگردد و در نتيجه اين حرف به صورت درشت و پرحجم گفته ميشود.
ب: حرف «ضاد» به علت آن كه داراي صفت «استطاله» ميباشد، در تلفظ آن، كناره زبان به دندانهاي اضراس «آسيا» كشيده شده تا به مخرج حرف لام متّصل شود. به همين سبب نبايد اين حرف را به صورت دال درشت تلفظ نمود، همانگونه كه بعضي از عربزبانها تلفظ ميكنند.[1]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. روانخواني و تجويد قرآن كريم، علي حبيبي و محمدرضا شهيدي.
2. حِليُهالقرآن، سيد محسن موسوي بلده (سطح 1)
3. حليهالقرآن، سيد محسن موسوي بلده (سطح 2)
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . حبيبي، علي، شهيدي، محمدرضا، روانخواني و تجويد قرآن كريم، انتشارات روحاني، چاپ اول، 1376.
حروف قرآن همان حروف الفباي عربي هستند كه تلفظ بيشتر آن ها در زبان عربي مشابه تلفظ حروف در زبان فارسي است، توضيح نكات تجويدي و زيباخواني اين حروف نيازمند مراجعه به كتابهايي است كه در پايان معرفي خواهيم كرد. علاوه بر اين گوشدادن به نوارهاي ترتيل و صوت قرآن كمك شاياني به يادگيري تلفظ صحيح اين حروف خواهد كرد.
ما در اين جا شيوه تلفظ آن دسته از حروفي كه تلفظ شان در زبان عربي با زبان فارسي تفاوت دارد را بيان ميكنيم:
1. حرف «عين»: از وسط حلق ادا ميشود و در هنگام تلفظ آن، ديواره حلق جمع ميگردد و صداي حرف در حال سكون مقداري كشيده ميشود مانند: تَعْلَمُونَ.
2. حرف «حاء»: از وسط حلق ادا ميشود و در هنگام تلفظ آن ديواره حلق فشرده ميگردد و اين حرف با گرفتگي خاصي ادا ميشود مانند: اَحْوي.
3. حرف «غين»: در تلفظ حرف «غين» ابتداي حلق (مرز حلق و دهان) به زبان كوچك نزديك شده و اين حرف به صورت سايشي، نرم و كشيده ادا ميشود مانند: اَغْني.
4. حرف «ثاء»: از اتصال نوك زبان به سر دندانهاي ثناياي بالا و به صورت دميدگي ادا ميشود مانند: اِثْمَ.
5. حرف «صاد»: از حروف اطباق و استعلاء و در هنگام تلفظ، به علت انطباق سطح زبان با كام بالا و ميل ريشة زبان به سقف دهان به صورت درشت و پرحجم ادا ميشود. دو حرف «سين» و «صاد» داراي صفت «صغير» بوده و از اين جهت تفاوتي ندارند مانند: اَصْدَقَ.
6. حرف «طاء»: از حروف اطباق و استعلاء است و به علّت انطباق سطح زبان با كام بالا و تمايل ريشه زبان به سقف دهان به صورت درشت و پرحجم ادا ميشود مانند: طابَ.
7. حرف «واو»: در زبان فارسي از اتصال لب پايين به سر دندانهاي ثناياي بالا پديد ميآيد، ولي در زبان عربي، لبها بدون برخورد با دندانها به حالت گرد و پيوسته درميآيد و اين حرف از ميان دو لب تلفظ ميشود مانند: يَوْم.
8. حرف «ذال»: از برخورد بخش مجاور نوك زبان به سر دندانهاي ثناياي بالا و به صورت نازك و كمحجم ادا ميشود مانند: اَذْهَبَ.
9. حرف «ظاء»: در زبان عربي مانند حرف «ذال» از برخورد بخش مجاور نوك زبان با سر دندانهاي ثناياي بالا ادا ميشود، با اين تفاوت كه حرف «ذال» به صورت نازك و كمحجم ولي حرف «ظاء» به علت انطباق سطح زبان با سقف دهان و بالاآمدن ريشه زبان، به صورت درشت و پرحجم ادا ميشود مانند: يُظْهِرُ.
10. حرف «ضاد»: در زبان عربي از برخورد كناره زبان با دندانهاي آسيايي «اضراس» فك بالا ادا ميشود.
در تلفظ حرف «ضاد» دو ويژگي وجود دارد:
الف: «ضاد» از حروف «اطباق» و «استعلاء» بوده و در اداي آن سطح زبان با سقف دهان منطبق شده و ريشه زبان نيز به طرف بالا متمايل ميگردد و در نتيجه اين حرف به صورت درشت و پرحجم گفته ميشود.
ب: حرف «ضاد» به علت آن كه داراي صفت «استطاله» ميباشد، در تلفظ آن، كناره زبان به دندانهاي اضراس «آسيا» كشيده شده تا به مخرج حرف لام متّصل شود. به همين سبب نبايد اين حرف را به صورت دال درشت تلفظ نمود، همانگونه كه بعضي از عربزبانها تلفظ ميكنند.[1]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. روانخواني و تجويد قرآن كريم، علي حبيبي و محمدرضا شهيدي.
2. حِليُهالقرآن، سيد محسن موسوي بلده (سطح 1)
3. حليهالقرآن، سيد محسن موسوي بلده (سطح 2)
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . حبيبي، علي، شهيدي، محمدرضا، روانخواني و تجويد قرآن كريم، انتشارات روحاني، چاپ اول، 1376.
