پرسش :

در دعاي جوشن کبيره آمده: «يا من هو ليس بظلام للعبيد» و در بقره آيه 222 آمده: «از تو از عادت زنانه مي پرسند، بگو: آن اذيت و رنجي براي زنان است» و اين دو با هم در تناقض اند؟

پاسخ :
عادت ماهيانة زنان به هيچ عنوان، شرّ و ظلم نيست، و هيچ گونه نقصي محسوب نمي شود. خصوصاً وقتي كه به فوائد بهداشتي و پزشكي آن توجه داشته باشيم. و در واقع اين يكي از نعمتهاي الهي مي باشد، كه موجب تصفية بدن زنان از خونهاي زائد و آلوده مي شود، علاوه بر اين تغذية كودك در ايام حاملگي و شير دهي از اين خون مي باشد. كه اين نشان دهندة حكمت متعاليه الهي مي باشد. البته اين مباحث مبتني بر اين بود كه ما كلمة «اذيّ» را به معني اذيّت بدانيم، در حالي كه مفسّرين اقوالشان متفاوت است.
كلمة «اذيّ» به طوري كه گفته اند، به معني ضرر است. ليكن اين حرف قابل خدشه است، چون اگر اذيّت به معني ضرر باشد، بايد در مقابل نفع استعمال شود، و در محاوراتِ ادبي و نيز آياتِ قرآن، چنين استعمالي وجود ندارد. و عرفاً هيچ وقت به داروي مُضِّر مؤذي اطلاق نمي شود. پس ظاهر اين است كه كلمة «اذيّ» به معني هر عارضه اي باشد، براي چيزي كه ملايم با طبع آن نباشد؛ كه اين معني به وجهي منطبق با معناي ضرر نيز هست.[1]
و اينكه محيض را «اذيّ» خواند، به همان معنائي است كه گفتيم. چون خون حيض كه به عادت زنان مربوط است، از عمل خاصّي حاصل مي شود. كه طبيعت زن در مزاج خون طبيعي انجام مي دهد. و مقداري از خون طبيعي او را فاسد و از حال طبيعي خارج نموده، و به داخل رحم مي فرستد. تا بدين وسيله رحم را پاك كند، و يا اگر جنين در آن باشد، با آن خون، جنين را غذا دهد. و يا اگر بچه بدنيا آمده، مادة اصلي براي ساختن شير جهت كودك را آماده سازد.
امّا تفسير و معني دوّم براي آية شريفه:
بعضي ها كلمة «اذيّ» را به معني ضرر و زيان گرفته اند و «محيض» را هم به معناي جمع شدن با زن در حال حيض گرفته اند.(عمل زناشوئي در حال حيض) و درمعني آيه گفته اند: از تو مي پرسند: آيا در چنين حالي جايز است با زنان نزديكي كرد، و عمل زناشوئي انجام داد؟ جواب داده شد، اين عمل ضرر است، يعني به لحاظ پزشكي به زن ضرر دارد.[2]
و درست هم هست، چون پزشكان معتقدند: طبيعت زن در حال حيض، سرگرم پاك كردن رحم و آماده ساختن آن، براي حامله شدن است، و جماع در اين حال نظم اين عمل را مختل مي سازد؛ و به نتيجة اين عمل طبيعي يعني به حمل و به رحم زن صدمه مي زند. و اين معني با توجه به ذيل آيه بدست مي آيد، آنجا كه مي فرمايد: در حال حيض از آنان كناره گيري كنيد، و با ايشان نزديكي جنسي ننمائيد، تا وقتي كه پاك شوند. در نتيجه وجود چنين عملياتي در وجود زنان هيچ منافاتي با رحمانيت و عدالت الهي ندارد. «كه انّ الله رؤف بالعباد».
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. تفسير الميزان، ج 2، علامه طباطبائي.
2. تفسر نمونه، تفسير سورة بقره، آيت الله مكارم شيرازي.
3. شرح تحرير.
4. بداية المعارف، مظفر.
5. الهيات آقاي سبحاني (حفظ الله)
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . طباطبايي، سيد محمد حسين، الميزان، ترجمه محمد باقر موسوي همداني، قم، انتشارات اسلامي، چاپ پنجم، 1374 هـ ش، ج2، ص 310.
[2] . همان، ص 312.