پرسش :
آیا تبعیض در تقلید جایز است؟ یعنی در برخی مسائل به فتوای مجتهدی و در برخی دیگر به فتوای مجتهد دیگری عمل کنیم؟
پاسخ :
همه مراجع (به جز وحید): تبعیض در تقلید در صورت تساوی دو یا چند مجتهد جایز است؛ به عنوان مثال می توان در مسائل نماز و روزه، از مجتهدی و در در خمس از مجتهدی دیگر و در ازدواج از شخص سومی تقلید کرد. اما در مسائلی که به هم مربوط است- چنانچه اخذ به فتوای آنان باعث بطلان عمل و یا مخالفت قطعی شود- تبعیض جایز نیست؛ مانند اینکه در احکام نجاست بدن و لباس، به فتوای مجتهدی و در احکام لباس نماز گزار به فتوای دیگری عمل کند.
وحید: تبعیض در تقلید جایز نیست و در صورت تساوی دو یا چند مجتهد، باید به فتوای کسی عمل کند که نظرش مطابق با احتیاط است. در غیر این صورت بین آن دو جمع کند(مثل ایکه یکی به شکسته شدن نماز و دیگری به تمام فتوا داده است که بین آن دو جمع کند). اگر احتیاط ممکن نبود و یا مشقت داشت، می تواند از یکی از آنان تقلید کند.
تبصره1- حکم بالا در تبعیض ابتدایی است؛ یعنی، جایگاه این اختیاری که برای مقلد منظور شده، به پیش از علم باز می گردد و اگر بخواهد بعد از عمل به فتوای مجتهاد دیگر رفتار نماید، در این صورت حکم رجوع و عدول را پیدا می کند.
تبصره 2- طبق فتوای آیت الله بهجت و آیت الله سیستانی، در صورتی تبعیض در تقلید جایز است که مجتهدان در تقوا و روع نیز مساوی باشند.
همه مراجع (به جز وحید): تبعیض در تقلید در صورت تساوی دو یا چند مجتهد جایز است؛ به عنوان مثال می توان در مسائل نماز و روزه، از مجتهدی و در در خمس از مجتهدی دیگر و در ازدواج از شخص سومی تقلید کرد. اما در مسائلی که به هم مربوط است- چنانچه اخذ به فتوای آنان باعث بطلان عمل و یا مخالفت قطعی شود- تبعیض جایز نیست؛ مانند اینکه در احکام نجاست بدن و لباس، به فتوای مجتهدی و در احکام لباس نماز گزار به فتوای دیگری عمل کند.
وحید: تبعیض در تقلید جایز نیست و در صورت تساوی دو یا چند مجتهد، باید به فتوای کسی عمل کند که نظرش مطابق با احتیاط است. در غیر این صورت بین آن دو جمع کند(مثل ایکه یکی به شکسته شدن نماز و دیگری به تمام فتوا داده است که بین آن دو جمع کند). اگر احتیاط ممکن نبود و یا مشقت داشت، می تواند از یکی از آنان تقلید کند.
تبصره1- حکم بالا در تبعیض ابتدایی است؛ یعنی، جایگاه این اختیاری که برای مقلد منظور شده، به پیش از علم باز می گردد و اگر بخواهد بعد از عمل به فتوای مجتهاد دیگر رفتار نماید، در این صورت حکم رجوع و عدول را پیدا می کند.
تبصره 2- طبق فتوای آیت الله بهجت و آیت الله سیستانی، در صورتی تبعیض در تقلید جایز است که مجتهدان در تقوا و روع نیز مساوی باشند.
