پرسش :

آيا حكم قصاص مخصوص اسلام است و تا پيش از آن مرسوم نبوده است؟

پاسخ :
حكم قصاص پيش از اسلام نيز در ميان اعراب وجود داشت و اعمال مى شد. اما ضوابط وشرايط خاصى نداشت. گاه مرد را در ازاى مرد و زن را در ازاى زن قصاص مى كردند وگاه بر عكس. گاه يك نفر را در ازاى يك نفر، و گاه ده نفر يا يك قبيله را درازاى يك نفر به قصاص مى رساندند. گاه حر را در ازاى عبد و رئيس را در ازاى مرئوس قصاص مى كردند. در ميان يهوديان نيز حكم قصاص وجود داشت همانگونه كه درفصل بيست و يكم و بيست و دوم از سفر خروج و فصل سى و پنجم از سفر اعداد آمده است، و قرآن كريم از آن حكايت كرده: «و كتبنا عليهم فيها ان النفس بالنفس والعين بالعين و الانف بالانف و الاذن بالاذن و السن بالسن و الجروح قصاص»(1) مسيحيان در مورد قتل عفو و ديه را مقرر مى داشتند و ساير گروهها وامت هاى گوناگون هر يك به نوعى حكم قصاص را اجرا مى كردند گرچه اين حكم ضابطه مند نبود. اسلام در مورد قصاص معتدل و منصفانه ترين روش را اجرا مى كند. نه قصاص را لغومى كند نه آن را تنها راه جبران مى شمارد بلكه مى گويد هم مى توان قصاص كرد و هم مى توان به جاى آن عفو كرد و ديه گرفت. و نيز بين قاتل و مقتول نيز به لحاظ تعداد و خصوصيات تساوى بايد باشد.
پى‏نوشت‏
(1)) مائده- 54)
منبع: تفسير الميزان ج 1 ص 425، علامه سيد محمد حسين طباطبائى(رحمت الله علیه)