پرسش :
دانشجوى نمونه و ايده‌آل دارای چه ويژگیهايی است؟
پاسخ :
نخستين ويژگى يک دانشجوى نمونه، خوب درس خواندن و تلاش جهت ارتقاى علمى است. بايد تمام همت خود را صرف تحصيل علم نموده و در پى دانش اندوزى باشد. دانشجوى واقعى لحظه لحظه زندگىاش، يک اندوخته علمى را در پى دارد و هميشه به دنبال کسب معرفت است. اگر شخصى در اين مسير گام بر دارد و چنين زندگیاى داشته باشد، يک دانشجو است. ولى به هر ميزان که در پى اندوختن معرفت و تحصيل دانش باشد و وقت و همّت خود را در اين راه صرف کند، به همان ميزان از ويژگى دانشجو بودن برخوردار است. از اين رو دانشجو بايد بکوشد در برنامه ريزى و تنظيم کارهاى روزانه، بيشتر وقت و تلاش خود را صرف تحصيل علم و دانش کند.
مقام معظم رهبرى در اين باره مىفرمايند:
«يکى از فرايض حتمى براى اين نسل، عبارت از تقويت بنيه علمى کشور است. اگر علم نداشته باشيم، اقتصادمان، صنعت‌مان، حتى مديريت و مسائل اجتماعى‌مان عقب خواهد ماند. براى مقابله با آنها (دشمنان) علم لازم است. اگر بخواهيد از لحاظ علمى پيش برويد بايد جرأت نوآورى داشته باشيد، استاد و دانشجو بايد از قيد و زنجير، جزمگيرى تعريفهاى علمى القا شده و دائمى دانستن آنها خلاص شوند آن وقتى که علم با هدايت، ايمان و عواطف صحيح و معرفت روشن بينانه و آگاهانه همراه شود، معجزههاى بزرگى مىکند و کشور ما مىتواند در انتظار اين معجزهها بماند».(1)
دومين ويژگى دانشجوى مطلوب، کسب آمادگى براى ارائه خدمات، مطابق با نياز اجتماعى و علاقه فردى است يعنى، هدف او از درس و تحصيل خدمتگزارى باشد، نه صرف اندوختن علم. بىترديد امروز هيچ خدمتى بهتر از به‌کارگيرى دانش در مسير برآوردن نياز جامعه و پيشرفت اهداف اسلام نيست. اگر دانشجوى مسلمان با تحصيل دقيق و صحيح و کارآمد، بتواند تئورى نو و طرح جديدى به بازار انديشه و صحنه خدمات ارائه کند، بزرگترين خدمت را به دين و انسانها کرده است. افسوس که امروز عده‌اى از تحصيل واقعى غفلت کرده و در پى مدرک و رسيدن به شغل و در تلاش هستند و عده‌اى ديگر از زاويه ارائه خدمت و به کارگيرى دانش خويش و کاربردى کردن به آن نمینگرند در حالى که فرهنگسازى، مستحکم ساختن بنيانهاى فنى و مهارتى جز از تحصيل کردگان توقّع نيست.
ويژگى سوم دانشجوى حقيقى، ارتقاى سطح معنويت فردى و به دنبال آن ارتقاى کيفى امور معنوى دانشگاه و جامعه است. وى بايد در برنامه زندگى معنوى خود نيز باعث پيشرفت گردد و همچون يک الگو عمل کند. لذا برخوردار بودن از صفات عالى اسلامى و انسانى مانند ادب، تقوا، عبادت و بنده خدا بودن، صداقت، پاکى، صفاى دل، خيرخواهى، دورانديشى، حسن تدبير و در یک کلام نيکى سيرت و و دعوت ديگران به اين سمت (با عمل و حرف) بايد از برنامههاى دانشجو باشد.
مقام معظم رهبرى مىفرمايد: «[دانشجو بايد] از نظر اخلاقى و معنوى و احساسات لطيف انسانى بىنظير باشد دانشجو يک روشنفکر تمام عيار مسلمان است، متدين است».(2)
هوشيارى و تيزبينى و داشتن قدرت تحليل سياسى و قبل از آن آگاهى صحيح و دقيق از پديدههاى اجتماعى و اتخاذ موضع آگاهانه و صحيح و بجا و مناسب و برخاسته از مبانى اسلامى، از ديگر ويژگىهاى دانشجوى مسلمان و از ضروريات زندگى دانشجويى است. جامعه از يک دانشجو انتظار دارد افزون بر تدبير و تفکر در مورد پديدهها و امور سياسى به صورت آگاهانه بر روى آنها تأثير بگذارد و مردم را در اين مواقع هدايت و راهنمايى کند وى بايد بر پايه مبانى دينى و اعتقادى خويش و بر اساس اطلاعات دقيق و صحيح (نه گفتههاى خيابانى و شايعات اتوبوسى) به تحليل صحيح و مناسب از اين پديدهها بپردازد و در برابر آن براى خود اتخاذ موضع نمايد به تعبير کوتاه از دانشجو انتظار نيست که در بند افکار ديگران و تصميمات حزبى و گروهى باشد. او شخصى آگاه و تحصيل کرده است و بايد براى خود قدرت تحليل و تبيين داشته باشد.
در يک جمعبندى، خصوصيات دانشجوى واقعى و مطلوب را مىتوان از ديدگاه مقام معظم رهبرى چنين بيان کرد:
«به نظر من، جوانان انقلابى دانشگاه چون بحث دانشجو را داريم سعى کنند خوب درس بخوانند خوب فکر و معرفت‌شان را بالا ببرند. سعى کنند در محيط خودشان اثر بگذارند فعال باشند نه منفعل. روى محيط خودشان اثر فکرى و روانى بگذارند اين شدنى است. يک جوان گاهى اوقات مىتواند مجموعه پيرامون خودش را کلاس، استاد و دانشگاه را زير تأثير شخصيت معنوى خودش قرار بدهد. البته اين کار با سياسى کارى به دست نمیآيد با معنويت به دست مىآيد با صفا به دست میآيد با استحکام رابطه با خدا به دست می‌يد.
عزيزان من رابطه با خدا را جدّى بگيريد، شماها جوانيد، به آن اهميت بدهيد، با خدا حرف بزنيد، از خدا بخواهيد، مناجات، نماز، نماز با حال و با توجه براى شما خيلى لازم است مبادا اينها را به حاشيه برانيد».(3)
پىنوشتها:
(1) برگزیده از بیانات رهبر معظم انقلاب در ديدار دانشجويان، دانشگاه صنعتى اميرکبير 9/ 2/ 79
(2) برگزیده از بیانات رهبر معظم انقلاب در ديدار دانشجويان نمونه و ممتاز دانشگاهها، 7/ 9/ 81
(3) برگزیده از بیانات رهبر معظم انقلاب در جلسه پرسش و پاسخ دانشجويان دانشگاه تهران، 22/ 2/ 77
نخستين ويژگى يک دانشجوى نمونه، خوب درس خواندن و تلاش جهت ارتقاى علمى است. بايد تمام همت خود را صرف تحصيل علم نموده و در پى دانش اندوزى باشد. دانشجوى واقعى لحظه لحظه زندگىاش، يک اندوخته علمى را در پى دارد و هميشه به دنبال کسب معرفت است. اگر شخصى در اين مسير گام بر دارد و چنين زندگیاى داشته باشد، يک دانشجو است. ولى به هر ميزان که در پى اندوختن معرفت و تحصيل دانش باشد و وقت و همّت خود را در اين راه صرف کند، به همان ميزان از ويژگى دانشجو بودن برخوردار است. از اين رو دانشجو بايد بکوشد در برنامه ريزى و تنظيم کارهاى روزانه، بيشتر وقت و تلاش خود را صرف تحصيل علم و دانش کند.
مقام معظم رهبرى در اين باره مىفرمايند:
«يکى از فرايض حتمى براى اين نسل، عبارت از تقويت بنيه علمى کشور است. اگر علم نداشته باشيم، اقتصادمان، صنعت‌مان، حتى مديريت و مسائل اجتماعى‌مان عقب خواهد ماند. براى مقابله با آنها (دشمنان) علم لازم است. اگر بخواهيد از لحاظ علمى پيش برويد بايد جرأت نوآورى داشته باشيد، استاد و دانشجو بايد از قيد و زنجير، جزمگيرى تعريفهاى علمى القا شده و دائمى دانستن آنها خلاص شوند آن وقتى که علم با هدايت، ايمان و عواطف صحيح و معرفت روشن بينانه و آگاهانه همراه شود، معجزههاى بزرگى مىکند و کشور ما مىتواند در انتظار اين معجزهها بماند».(1)
دومين ويژگى دانشجوى مطلوب، کسب آمادگى براى ارائه خدمات، مطابق با نياز اجتماعى و علاقه فردى است يعنى، هدف او از درس و تحصيل خدمتگزارى باشد، نه صرف اندوختن علم. بىترديد امروز هيچ خدمتى بهتر از به‌کارگيرى دانش در مسير برآوردن نياز جامعه و پيشرفت اهداف اسلام نيست. اگر دانشجوى مسلمان با تحصيل دقيق و صحيح و کارآمد، بتواند تئورى نو و طرح جديدى به بازار انديشه و صحنه خدمات ارائه کند، بزرگترين خدمت را به دين و انسانها کرده است. افسوس که امروز عده‌اى از تحصيل واقعى غفلت کرده و در پى مدرک و رسيدن به شغل و در تلاش هستند و عده‌اى ديگر از زاويه ارائه خدمت و به کارگيرى دانش خويش و کاربردى کردن به آن نمینگرند در حالى که فرهنگسازى، مستحکم ساختن بنيانهاى فنى و مهارتى جز از تحصيل کردگان توقّع نيست.
ويژگى سوم دانشجوى حقيقى، ارتقاى سطح معنويت فردى و به دنبال آن ارتقاى کيفى امور معنوى دانشگاه و جامعه است. وى بايد در برنامه زندگى معنوى خود نيز باعث پيشرفت گردد و همچون يک الگو عمل کند. لذا برخوردار بودن از صفات عالى اسلامى و انسانى مانند ادب، تقوا، عبادت و بنده خدا بودن، صداقت، پاکى، صفاى دل، خيرخواهى، دورانديشى، حسن تدبير و در یک کلام نيکى سيرت و و دعوت ديگران به اين سمت (با عمل و حرف) بايد از برنامههاى دانشجو باشد.
مقام معظم رهبرى مىفرمايد: «[دانشجو بايد] از نظر اخلاقى و معنوى و احساسات لطيف انسانى بىنظير باشد دانشجو يک روشنفکر تمام عيار مسلمان است، متدين است».(2)
هوشيارى و تيزبينى و داشتن قدرت تحليل سياسى و قبل از آن آگاهى صحيح و دقيق از پديدههاى اجتماعى و اتخاذ موضع آگاهانه و صحيح و بجا و مناسب و برخاسته از مبانى اسلامى، از ديگر ويژگىهاى دانشجوى مسلمان و از ضروريات زندگى دانشجويى است. جامعه از يک دانشجو انتظار دارد افزون بر تدبير و تفکر در مورد پديدهها و امور سياسى به صورت آگاهانه بر روى آنها تأثير بگذارد و مردم را در اين مواقع هدايت و راهنمايى کند وى بايد بر پايه مبانى دينى و اعتقادى خويش و بر اساس اطلاعات دقيق و صحيح (نه گفتههاى خيابانى و شايعات اتوبوسى) به تحليل صحيح و مناسب از اين پديدهها بپردازد و در برابر آن براى خود اتخاذ موضع نمايد به تعبير کوتاه از دانشجو انتظار نيست که در بند افکار ديگران و تصميمات حزبى و گروهى باشد. او شخصى آگاه و تحصيل کرده است و بايد براى خود قدرت تحليل و تبيين داشته باشد.
در يک جمعبندى، خصوصيات دانشجوى واقعى و مطلوب را مىتوان از ديدگاه مقام معظم رهبرى چنين بيان کرد:
«به نظر من، جوانان انقلابى دانشگاه چون بحث دانشجو را داريم سعى کنند خوب درس بخوانند خوب فکر و معرفت‌شان را بالا ببرند. سعى کنند در محيط خودشان اثر بگذارند فعال باشند نه منفعل. روى محيط خودشان اثر فکرى و روانى بگذارند اين شدنى است. يک جوان گاهى اوقات مىتواند مجموعه پيرامون خودش را کلاس، استاد و دانشگاه را زير تأثير شخصيت معنوى خودش قرار بدهد. البته اين کار با سياسى کارى به دست نمیآيد با معنويت به دست مىآيد با صفا به دست میآيد با استحکام رابطه با خدا به دست می‌يد.
عزيزان من رابطه با خدا را جدّى بگيريد، شماها جوانيد، به آن اهميت بدهيد، با خدا حرف بزنيد، از خدا بخواهيد، مناجات، نماز، نماز با حال و با توجه براى شما خيلى لازم است مبادا اينها را به حاشيه برانيد».(3)
پىنوشتها:
(1) برگزیده از بیانات رهبر معظم انقلاب در ديدار دانشجويان، دانشگاه صنعتى اميرکبير 9/ 2/ 79
(2) برگزیده از بیانات رهبر معظم انقلاب در ديدار دانشجويان نمونه و ممتاز دانشگاهها، 7/ 9/ 81
(3) برگزیده از بیانات رهبر معظم انقلاب در جلسه پرسش و پاسخ دانشجويان دانشگاه تهران، 22/ 2/ 77
