پرسش :

تأثير تعليمات پيامبران بر تكامل تاريخ چگونه بوده است؟

پاسخ :
موارد تأثير تعليمات پيامبران در تكامل تاريخى عبارتند از:
1. تعليم و تربيت
تعليم و تربيت در گذشته انگيزة دينى و مذهبى داشته است. انگيزة مذهبى در گذشته يار و ياور معلّمان و پدران و مادران بوده است. اين مورد از مواردى است كه تكامل شعور اجتماعى، نياز به انگيزة مذهبى را رفع كرده است.
2. استوار ساختن ميثاقها و پيمانها
زندگى اجتماعى بشر بر اساس محترم شمردن پيمانها ميثاقها و قراردادها و وفاى به عهدهاست. احترام به عهد و پيمان يكى از اركان جنبة انسانى تمدّن بشرى است. اين نقش را همواره مذهب بر عهده داشته است و هنوز كه هنوز است جانشينى پيدا نكرده است. «ويل دورانت» با آنكه يك عنصر ضدّ مذهب است، در كتاب درسهاى تاريخ به اين حقيقت اعتراف مى‏كند و مى‏گويد:
«مذهب به مدد شعائر خود ميثاقهاى بشرى را به صورت روابط با مهابت انسان و خدا درآورد و از اين راه استحكام و ثبات به وجود آورده است.»(1)
مذهب به طور كلّى پشتوانة محكم ارزشهاى اخلاقى و انسانى بوده است. ارزشهاى اخلاقى منهاى مذهب در حكم اسكناس بدون پشتوانه است كه زود بى‏اعتبارى‏اش روشن مى‏شود.
3. آزادى از اسارتهاى اجتماعى
نقش پيامبران در مبارزه با استبدادها و اختناقها و درگيرى با مظاهر طغيان، از اساسى‏ترين نقشهاست. قرآن بر اين نقش پيامبران تأكيد فراوان دارد: اولًا بپا داشتن عدل را به عنوان هدف بعثت و رسالت ذكر مى‏كند ثانياً در داستانهاى خود درگيريهاى پيامبران را با مظاهر استبداد مكرّر يادآورى مى‏كند و در برخى آيات خود تصريح مى‏كند كه طبقه‏اى كه با پيامبران همواره در ستيز بوده‏اند، اين طبقه بوده‏اند.
پى‏نوشت‏
1 - درسهاى تاريخ‏ص 55
مجموعه آثار شهيد علامه مطهرى(رحمت الله علیه) ج 2 ، وحى و نبوت‏