پرسش :
بالاترین آزادی و دموکراسی در زندگی پیشوایان اسلام حضرت رسول اکرم(صلوات الله علیه) و ائمه اطهار (علیهم السلام) متبلور بوده است، داستان مشهوری در قبل از رحلت پیامبر گرامی اسلام (صلوات الله علیه) روایت شده که یکی از موارد آشکار دموکراسی در حکومت اسلامی بوده است داستان را ذکر نموده و موارد حاکی از نمود دموکراسی در این داستان را بیان کنید.
پاسخ :
اگر چه دموکراسی امروز دارای تعریفهای متعددی است و با غض نظر از چون و چراها در باره هر یک از معانی متذکر میشویم که اگر آن را به معنای احترام به نظر مردم و احترام به شخصیت انسانها و آزادی آنان در انتخاب سرنوشت خود بدانیم در این زمینه داستانها و قضایای مؤید این معنا فراوان است و نکته مهم این جا است که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) با این که معصوم از خطا و گناه بودند در بعضی از امور با مردم مشورت میکردند که نمونه آن در یکی از جنگها رخ داد. قبل از جنگ احد پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) شورای نظامی تشکیل داد و نظر جوانان پر شور که اکثریت را داشتند بر این شد که جنگ احد در بیرون از شهر باشد و چون اکثریت این نظر را پذیرفتند پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) هم این نظر را اجرا فرمود. قبل از رحلت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) جریانی رخ داد، پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) رحلت قریب الوقوع خود را خبر داد و از مردم حلالیت طلبید و میخواست اگر کسی حقی بر او دارد در همین دنیا آن حق را مطالبه کند که مردی از این میان گفت: یا رسول الله روزی میخواستی با چوبدستی خود شتر را مهار کنید که چوبدستی شما به شکم من خورد و الآن میخواهم قصاص کنم. پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) تن به این قصاص داد و چوبدستی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) آماده شد اما آن مرد تنها شکم مبارک پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را بوسید. و پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) برای او دعا کردند. این خلاصه داستانی است که قبل از رحلت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) رخ داده میبینیم که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) در مورد حقوق عمومی برای خود امتیاز و برتری قائل نیست. و داستان از این نوع فراوان است.
اگر چه دموکراسی امروز دارای تعریفهای متعددی است و با غض نظر از چون و چراها در باره هر یک از معانی متذکر میشویم که اگر آن را به معنای احترام به نظر مردم و احترام به شخصیت انسانها و آزادی آنان در انتخاب سرنوشت خود بدانیم در این زمینه داستانها و قضایای مؤید این معنا فراوان است و نکته مهم این جا است که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) با این که معصوم از خطا و گناه بودند در بعضی از امور با مردم مشورت میکردند که نمونه آن در یکی از جنگها رخ داد. قبل از جنگ احد پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) شورای نظامی تشکیل داد و نظر جوانان پر شور که اکثریت را داشتند بر این شد که جنگ احد در بیرون از شهر باشد و چون اکثریت این نظر را پذیرفتند پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) هم این نظر را اجرا فرمود. قبل از رحلت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) جریانی رخ داد، پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) رحلت قریب الوقوع خود را خبر داد و از مردم حلالیت طلبید و میخواست اگر کسی حقی بر او دارد در همین دنیا آن حق را مطالبه کند که مردی از این میان گفت: یا رسول الله روزی میخواستی با چوبدستی خود شتر را مهار کنید که چوبدستی شما به شکم من خورد و الآن میخواهم قصاص کنم. پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) تن به این قصاص داد و چوبدستی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) آماده شد اما آن مرد تنها شکم مبارک پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را بوسید. و پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) برای او دعا کردند. این خلاصه داستانی است که قبل از رحلت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) رخ داده میبینیم که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) در مورد حقوق عمومی برای خود امتیاز و برتری قائل نیست. و داستان از این نوع فراوان است.