پرسش :
شوك چیست ؟
پاسخ :
تعريف :
ناتواني دستگاه گردش خون در رساندن خون كافي به تمام اعضاي بدن را شوك گويند . در اين حالت چون خون كافي به اعضاي بدن نمي رسد بدن شروع به مقابله باوضع موجود (كاهش خون رساني ) مي كند .
دفاع بدن دراين حالت بصورتي است كه بايد حداكثرخون به اعضاي حياتي مثل مغز و قلب رسيده و در مقابل به اعضا كم اهميت تر مثل پوست , روده و عضلات خون كمتري برسد زيرا سلامت قلب و مغز ضروري تر است ؛ و در حقيقت شوك دفاع بدن در برابر اين كاهش خون رساني است .شوك به سه دليل مي تواند بروز يا پيشرفت كند :
۱) كاهش قدرت قلب ۲) كشادشدن رگها ۳) كاهش حجم خون
انواع شوكها
انواع شوك را بر اساس علت آن تقسيم بندي مي كنند كه عبارتند از :
۱-شوكهاي فلبي مثل موارد سكته قلبي1
۲-شوكهاي ناشي از كاهش خون مثل موارد خونريزي شديد يا سوختگي شديد
۳-شوكهاي عصبي مثل قطع نخاع
۴-شوكهاي رواني مثل شنيدن خبرهاي بد
۵-شوكهاي حساسيتي , مثل تزريق داروئيكه فرد به آن حساسيت دارد
۶-شوكهاي عفوني و غيره
علائم
شوك و علائم آن به تدريج به تدريج پيشرفت ميكنند . علائم آن را به سه مرحله تقسيم ميكنند كه عبارتند از :
مرحله اول : افزايش تعداد نبض و تنفس , اضطراب و ترس .
مرحله دوم : رنگ پريدگي , نبض سريع و ضعيف , تنفس مشكل , ضعف و تشنگي و گاهي تهوع .
مرحله سوم : كاهش سطح هوشياري , كاهش فشار خون , نبض و تنفس ضعيف .
مصدوم اغلب قدرت سر پا ايستادن نداشته و روي زمين مي افتد . مردمكهاي چشمهايش گشاد شده و چشمهايش حالت خماري دارد .
كمكهاي اوليه :
بهترين درمان شوك پيشگيري از آن است . بنا براين اگر براي كسي حادثه اي اتفاق افتاده (مثلاً تصادف كرده ) كه احتمال مي دهيد دچار شوك شود ولي هنمز علائم شوك را نشان نمي دهد ، با اين اقدامات عبارتند از :
۱- كنترل راههاي هوايي مصدوم و جلوگيري و آسپيره كردن مواد استفراغي .
۲- دادن اكسيژن
۳- كنترل خون ريزي
۴- آتل بندي محل شكستگي
۵- مريض را به پشت دراز كرده و پاهايش را حدود ۲۰-۳۰سانتي متر بلند كنيد.نكته مهم اينكه اگر با اين كار تنفس مصدوم مشكل شد فوراً پاهايش را پايين آورده و يا اگر احتمال شكستگي پا يا ستون فقرات مي رود پا ها را بلند نكنيد.
۶- جلو گيری از دفع حرارت بدن مصدوم به به وسيله پيچيدن وي درون پتو يا كحاف يا چيز مشابه آن ، توجه داشته باشيد كه با حرارت خارجي (بخاري ) مصدوم را گرم كنيد.
۷- در صورتيكه كصدوم بيهوش يا استفراغ ندارد به او مايعات بدهيد.
۸- كنترل علائم حياتي را هر۵ دقيقه يكبار به عمل آوريد.
وضعيت اغماء - بهبودي
مصدوم كه زخمهاي وسيع در پائين صورت يا فك دارد، يا آنها كه بيهوش هستند به پهلو خوابيده و سر وي را به پائين خم كنيد تا مايعات استفراغ شده و خونيكه از صورت خارج مي شوند باعث انسداد مجازي تنفس و خفگي نشود . در اينگونه مصدومين بايد توجه اين وضعيت را وضعيت بهبودي مي گويند .
تعريف :
ناتواني دستگاه گردش خون در رساندن خون كافي به تمام اعضاي بدن را شوك گويند . در اين حالت چون خون كافي به اعضاي بدن نمي رسد بدن شروع به مقابله باوضع موجود (كاهش خون رساني ) مي كند .
دفاع بدن دراين حالت بصورتي است كه بايد حداكثرخون به اعضاي حياتي مثل مغز و قلب رسيده و در مقابل به اعضا كم اهميت تر مثل پوست , روده و عضلات خون كمتري برسد زيرا سلامت قلب و مغز ضروري تر است ؛ و در حقيقت شوك دفاع بدن در برابر اين كاهش خون رساني است .شوك به سه دليل مي تواند بروز يا پيشرفت كند :
۱) كاهش قدرت قلب ۲) كشادشدن رگها ۳) كاهش حجم خون
انواع شوكها
انواع شوك را بر اساس علت آن تقسيم بندي مي كنند كه عبارتند از :
۱-شوكهاي فلبي مثل موارد سكته قلبي1
۲-شوكهاي ناشي از كاهش خون مثل موارد خونريزي شديد يا سوختگي شديد
۳-شوكهاي عصبي مثل قطع نخاع
۴-شوكهاي رواني مثل شنيدن خبرهاي بد
۵-شوكهاي حساسيتي , مثل تزريق داروئيكه فرد به آن حساسيت دارد
۶-شوكهاي عفوني و غيره
علائم
شوك و علائم آن به تدريج به تدريج پيشرفت ميكنند . علائم آن را به سه مرحله تقسيم ميكنند كه عبارتند از :
مرحله اول : افزايش تعداد نبض و تنفس , اضطراب و ترس .
مرحله دوم : رنگ پريدگي , نبض سريع و ضعيف , تنفس مشكل , ضعف و تشنگي و گاهي تهوع .
مرحله سوم : كاهش سطح هوشياري , كاهش فشار خون , نبض و تنفس ضعيف .
مصدوم اغلب قدرت سر پا ايستادن نداشته و روي زمين مي افتد . مردمكهاي چشمهايش گشاد شده و چشمهايش حالت خماري دارد .
كمكهاي اوليه :
بهترين درمان شوك پيشگيري از آن است . بنا براين اگر براي كسي حادثه اي اتفاق افتاده (مثلاً تصادف كرده ) كه احتمال مي دهيد دچار شوك شود ولي هنمز علائم شوك را نشان نمي دهد ، با اين اقدامات عبارتند از :
۱- كنترل راههاي هوايي مصدوم و جلوگيري و آسپيره كردن مواد استفراغي .
۲- دادن اكسيژن
۳- كنترل خون ريزي
۴- آتل بندي محل شكستگي
۵- مريض را به پشت دراز كرده و پاهايش را حدود ۲۰-۳۰سانتي متر بلند كنيد.نكته مهم اينكه اگر با اين كار تنفس مصدوم مشكل شد فوراً پاهايش را پايين آورده و يا اگر احتمال شكستگي پا يا ستون فقرات مي رود پا ها را بلند نكنيد.
۶- جلو گيری از دفع حرارت بدن مصدوم به به وسيله پيچيدن وي درون پتو يا كحاف يا چيز مشابه آن ، توجه داشته باشيد كه با حرارت خارجي (بخاري ) مصدوم را گرم كنيد.
۷- در صورتيكه كصدوم بيهوش يا استفراغ ندارد به او مايعات بدهيد.
۸- كنترل علائم حياتي را هر۵ دقيقه يكبار به عمل آوريد.
وضعيت اغماء - بهبودي
مصدوم كه زخمهاي وسيع در پائين صورت يا فك دارد، يا آنها كه بيهوش هستند به پهلو خوابيده و سر وي را به پائين خم كنيد تا مايعات استفراغ شده و خونيكه از صورت خارج مي شوند باعث انسداد مجازي تنفس و خفگي نشود . در اينگونه مصدومين بايد توجه اين وضعيت را وضعيت بهبودي مي گويند .
