پرسش :
غذاهاي مفيد و مضر براي قلب چیست؟
پاسخ :
بيماري كرونر(1) قلبي به صورت مشكلاتي از قبيل دردهاي آنژيني و انفاركتوس ( حمله قلبي) بروز مي كند. آنچه كه سبب بروز بيماري قلبي مي شود، تشكيل تدريجي رسوب هاي چربي يا پلاك ها در لايه داخلي ديواره سرخرگ ها مي باشد. اين رسوب ها سبب محدود كردن عبور جريان خون مي شوند كه اين پديده را تصلب شرايين يا سخت شدن رگ ها (آترواسكلروز) مي نامند.
دراين بيماري هيچ علامت واضحي وجود ندارد، اما زماني كه آسيب به سرخرگ ها جدي شده و جريان خون به قلب محدود شود، سبب بروز درد خواهد شد .
مسدود شدن كامل يك سرخرگ خون رسان به قلب، منجر به حمله قلبي ناگهاني و كشنده مي شود. روش هاي متداول جهت پيشگيري از تصلب شرايين، شامل كاهش فشار خون ، دريافت رژيم غذايي كم چربي ، كاهش وزن اضافي و ترك سيگار مي باشد. به برخي افراد نيزجهت كاهش كلسترول خون ، دارو داده مي شود.
تحقيقات نشان مي دهند كه ارتباط مستقيمي ميان رژيم غذايي و بيماري قلبي وجود دارد و با دريافت يك رژيم غذايي سالم مي توان سلامتي قلب و دستگاه گردش خون را حفظ كرد.
چه غذاهايي براي قلب مفيد هستند؟
- كلم برگ، كلم قرمز، گل كلم، كلم بروكسل، كلم بروكلي، شلغم، چغندر، اسفناج، مارچوبه ، لوبيا سبز، نخود سبز، لويبا قرمز، لويبا چشم بلبلي ، نخود خشك وعصاره مخمر داراي ويتامين هاي گروه ب خصوصا" اسيد فوليك هستند. تحقيقات متعددي نشان داده اند كه اسيد فوليكي كه به طورطبيعي درموادغذايي يافت مي شود، مي تواند سبب كاهش ماده اي درخون به نام " هموسيستئين "(2) شود و به اين ترتيب از ابتلا به تصلب شرايين پيشگيري مي كند.
دانشمندان براين باورند كه اين ماده مستقيما به ديواره رگ ها آسيب مي رساند و سبب تشكيل رسوب هاي چربي مي شود. تخمين زده شده است كه افزايش دريافت روزانه اسيد فو ليك به ميزان100 ميكروگرم، سبب كاهش مرگ هاي مرتبط با بيماري كرونر قلبي به ميزان 7 درصد در مردان و 5 درصد در زنان مي شود.
- درجوامعي كه مقادير فراواني از ماهي هاي روغني را مصرف مي كنند ، مشاهده شده است كه شيوع بيماري هاي كرونر قلبي كمتر از جوامعي است كه مقدار كمي ماهي مصرف مي كنند. ماهي هاي روغني از قبيل : ماهي خالمخالي، آزاد و ساير ماهي ها از قبيل قباد، حلوا، شير، كيلكا و اوزون برون داراي اسيدهاي چرب مفيدي مي باشند.
دانشمندان معتقدند كه اين مواد باعث كاهش خطر انعقاد خون و همچنين ممانعت از افزايش چربي هاي مضر خون مي شوند.
مصرف ماهي حداقل 3 بار درهفته ، براي افرادي كه داراي سابقه بيماري قلبي و همچنين افرادي كه مايل به پيشگيري از ابتلا به اين بيماري هستند، توصيه مي شود.
- جو دو سر، حبوبات ، سيب وگلابي؛ غني از فيبر محلول(3) هستند كه به كاهش سطوح كلسترول خون كمك مي كنند. سير نيز اثر مشابهي دارد. افزايش كلسترول خون ، به خصوص LDL كلسترول ( كلسترول بد )، يكي ازعوامل عمده بروز تصلب شرايين است . مصرف منظم چنين غذاهايي به كاهش LDL ( كلسترول ) كمك مي كند.
- روغن زيتون ، روغن كانولا، مغزها و دانه ها حاوي نوعي از اسيدهاي چرب به نام MUFA ( اسيدهاي چرب غير اشباع ) هستند كه به كاهش سطوح LDL – كلسترول كمك مي كنند.
- ميوه ها و سبزي ها ، حاوي ويتامين هاي آنتي اكسيدان ( ضد سرطان ) ، مواد معدني و مواد مغذي مفيدي هستند كه سبب متوقف كردن آسيب ناشي از عمل مواد سرطان زا به ديواره سرخرگ ها مي شوند.
مصرف حداقل روزانه 3 واحد از اين غذاها توصيه مي شود. سه چهارم ليوان آب ميوه يا سبزي ها به عنوان يك واحد محسوب مي شود كه معادل يك عدد ميوه متوسط يا يك ليوان سبزي خرد شده خام يا نصف ليوان پخته است .
ازچه غذاهايي بايد پرهيز كنيم ؟
گوشت و فرآورده هاي آن، لبنيات پرچربي و كره ، داراي مقادير زيادي نوعي چربي هستند كه باعث افزايش سطوح LDL ( كلسترول ) درخون مي شوند. در بيماريهاي قلبي مصرف اين غذاها را بايد به حداقل رساند.
همچنين مصرف كيك و بيسكويت به علت نوع چربي به كار رفته در آنها، سبب افزايش سطح LDL (كلسترول ) مي شود .
انواع غذاها و سوپ هاي آماده ي مصرف و يا كنسرو شده ، غذاهاي بيرون از منزل ، سوسيس و كالباس و گوشت هاي نمك سود شده و كلا" گوشت و فرآورده هاي آن و همچنين تنقلات شور سرشار از نمك ( سديم كلرايد) هستند. دريافت زياد سديم با فشار خون بالا ارتباط دارد كه از عوامل خطر موثر در بروز بيماري قلبي است. كاهش مصرف اين نوع غذاها و نمك طعام سر سفره به كاهش فشار خون كمك مي كند.
چند نكته :
- به سيگاري ها توصيه مي شود كه به ترك سيگار مبادرت ورزند ، زيرا نيكوتين سبب افزايش ضربان قلب ، افزايش فشار خون و افزايش نياز بافت قلب به اكسيژن مي شود. با مصرف سيگار توانايي خون درحمل اكسيژن كاهش مي يابد. عوامل سرطان زاي دود سيگار به ديواره سرخرگ ها آسيب مي رسانند.
- استراحت و شل كردن عضلات، جهت كاهش ميزان استرس لازم است . استرس از طريق افزايش هورمون هاي استرس ( ازجمله آدرنالين ) سبب توليد و افزايش كلسترول مي شود.
پي نوشت ها :
(1) سرخرگ كرونر، سرخرگ تغذيه كننده قلب مي باشد.
(2) هموسيستئين، يك ماده ي حاوي سولفور است كه هنگام سوخت و ساز اجزاي تشكيل دهنده ي پروتئينها در بدن توليد مي شود.
(3) فيبر محلول، بخشي از اجزاي تشكيل دهنده ي گياهان است كه بدن ما قادر به هضم آن نيست و با آب، تشكيل ژل مي دهد.
منبع : انجمن پزشکان ایران
بيماري كرونر(1) قلبي به صورت مشكلاتي از قبيل دردهاي آنژيني و انفاركتوس ( حمله قلبي) بروز مي كند. آنچه كه سبب بروز بيماري قلبي مي شود، تشكيل تدريجي رسوب هاي چربي يا پلاك ها در لايه داخلي ديواره سرخرگ ها مي باشد. اين رسوب ها سبب محدود كردن عبور جريان خون مي شوند كه اين پديده را تصلب شرايين يا سخت شدن رگ ها (آترواسكلروز) مي نامند.
دراين بيماري هيچ علامت واضحي وجود ندارد، اما زماني كه آسيب به سرخرگ ها جدي شده و جريان خون به قلب محدود شود، سبب بروز درد خواهد شد .
مسدود شدن كامل يك سرخرگ خون رسان به قلب، منجر به حمله قلبي ناگهاني و كشنده مي شود. روش هاي متداول جهت پيشگيري از تصلب شرايين، شامل كاهش فشار خون ، دريافت رژيم غذايي كم چربي ، كاهش وزن اضافي و ترك سيگار مي باشد. به برخي افراد نيزجهت كاهش كلسترول خون ، دارو داده مي شود.
تحقيقات نشان مي دهند كه ارتباط مستقيمي ميان رژيم غذايي و بيماري قلبي وجود دارد و با دريافت يك رژيم غذايي سالم مي توان سلامتي قلب و دستگاه گردش خون را حفظ كرد.
چه غذاهايي براي قلب مفيد هستند؟
- كلم برگ، كلم قرمز، گل كلم، كلم بروكسل، كلم بروكلي، شلغم، چغندر، اسفناج، مارچوبه ، لوبيا سبز، نخود سبز، لويبا قرمز، لويبا چشم بلبلي ، نخود خشك وعصاره مخمر داراي ويتامين هاي گروه ب خصوصا" اسيد فوليك هستند. تحقيقات متعددي نشان داده اند كه اسيد فوليكي كه به طورطبيعي درموادغذايي يافت مي شود، مي تواند سبب كاهش ماده اي درخون به نام " هموسيستئين "(2) شود و به اين ترتيب از ابتلا به تصلب شرايين پيشگيري مي كند.
دانشمندان براين باورند كه اين ماده مستقيما به ديواره رگ ها آسيب مي رساند و سبب تشكيل رسوب هاي چربي مي شود. تخمين زده شده است كه افزايش دريافت روزانه اسيد فو ليك به ميزان100 ميكروگرم، سبب كاهش مرگ هاي مرتبط با بيماري كرونر قلبي به ميزان 7 درصد در مردان و 5 درصد در زنان مي شود.
- درجوامعي كه مقادير فراواني از ماهي هاي روغني را مصرف مي كنند ، مشاهده شده است كه شيوع بيماري هاي كرونر قلبي كمتر از جوامعي است كه مقدار كمي ماهي مصرف مي كنند. ماهي هاي روغني از قبيل : ماهي خالمخالي، آزاد و ساير ماهي ها از قبيل قباد، حلوا، شير، كيلكا و اوزون برون داراي اسيدهاي چرب مفيدي مي باشند.
دانشمندان معتقدند كه اين مواد باعث كاهش خطر انعقاد خون و همچنين ممانعت از افزايش چربي هاي مضر خون مي شوند.
مصرف ماهي حداقل 3 بار درهفته ، براي افرادي كه داراي سابقه بيماري قلبي و همچنين افرادي كه مايل به پيشگيري از ابتلا به اين بيماري هستند، توصيه مي شود.
- جو دو سر، حبوبات ، سيب وگلابي؛ غني از فيبر محلول(3) هستند كه به كاهش سطوح كلسترول خون كمك مي كنند. سير نيز اثر مشابهي دارد. افزايش كلسترول خون ، به خصوص LDL كلسترول ( كلسترول بد )، يكي ازعوامل عمده بروز تصلب شرايين است . مصرف منظم چنين غذاهايي به كاهش LDL ( كلسترول ) كمك مي كند.
- روغن زيتون ، روغن كانولا، مغزها و دانه ها حاوي نوعي از اسيدهاي چرب به نام MUFA ( اسيدهاي چرب غير اشباع ) هستند كه به كاهش سطوح LDL – كلسترول كمك مي كنند.
- ميوه ها و سبزي ها ، حاوي ويتامين هاي آنتي اكسيدان ( ضد سرطان ) ، مواد معدني و مواد مغذي مفيدي هستند كه سبب متوقف كردن آسيب ناشي از عمل مواد سرطان زا به ديواره سرخرگ ها مي شوند.
مصرف حداقل روزانه 3 واحد از اين غذاها توصيه مي شود. سه چهارم ليوان آب ميوه يا سبزي ها به عنوان يك واحد محسوب مي شود كه معادل يك عدد ميوه متوسط يا يك ليوان سبزي خرد شده خام يا نصف ليوان پخته است .
ازچه غذاهايي بايد پرهيز كنيم ؟
گوشت و فرآورده هاي آن، لبنيات پرچربي و كره ، داراي مقادير زيادي نوعي چربي هستند كه باعث افزايش سطوح LDL ( كلسترول ) درخون مي شوند. در بيماريهاي قلبي مصرف اين غذاها را بايد به حداقل رساند.
همچنين مصرف كيك و بيسكويت به علت نوع چربي به كار رفته در آنها، سبب افزايش سطح LDL (كلسترول ) مي شود .
انواع غذاها و سوپ هاي آماده ي مصرف و يا كنسرو شده ، غذاهاي بيرون از منزل ، سوسيس و كالباس و گوشت هاي نمك سود شده و كلا" گوشت و فرآورده هاي آن و همچنين تنقلات شور سرشار از نمك ( سديم كلرايد) هستند. دريافت زياد سديم با فشار خون بالا ارتباط دارد كه از عوامل خطر موثر در بروز بيماري قلبي است. كاهش مصرف اين نوع غذاها و نمك طعام سر سفره به كاهش فشار خون كمك مي كند.
چند نكته :
- به سيگاري ها توصيه مي شود كه به ترك سيگار مبادرت ورزند ، زيرا نيكوتين سبب افزايش ضربان قلب ، افزايش فشار خون و افزايش نياز بافت قلب به اكسيژن مي شود. با مصرف سيگار توانايي خون درحمل اكسيژن كاهش مي يابد. عوامل سرطان زاي دود سيگار به ديواره سرخرگ ها آسيب مي رسانند.
- استراحت و شل كردن عضلات، جهت كاهش ميزان استرس لازم است . استرس از طريق افزايش هورمون هاي استرس ( ازجمله آدرنالين ) سبب توليد و افزايش كلسترول مي شود.
پي نوشت ها :
(1) سرخرگ كرونر، سرخرگ تغذيه كننده قلب مي باشد.
(2) هموسيستئين، يك ماده ي حاوي سولفور است كه هنگام سوخت و ساز اجزاي تشكيل دهنده ي پروتئينها در بدن توليد مي شود.
(3) فيبر محلول، بخشي از اجزاي تشكيل دهنده ي گياهان است كه بدن ما قادر به هضم آن نيست و با آب، تشكيل ژل مي دهد.
منبع : انجمن پزشکان ایران
