پرسش :
اختلال كم توجهي ـ بيش فعالي چیست؟
پاسخ :
شرح بيماري
اختلال كم توجهي ـ بيش فعالي عبارت است از يك نوع رفتار خاص در كودكان به طوري كه اين كودكان تنها مي‌توانند براي مدت كوتاهي روي يك موضوع خاص تمركز كنند. ضمناً اين كودكان گاهي حركات و رفتار كنترل نشده‌اي را به طور ناگهاني از خود بروز مي‌دهند. البته بيش فعالي مي‌تواند وجود داشته باشد يا نداشته باشد. به نظر مي‌رسد كه اين اختلال در اختلالات يادگيري نقش داشته باشد و تخمين زده مي‌شود حدود 10%-5% كودكان مدرسه‌اي گرفتار اين اختلال باشند.
علايم شايع
كودك روي صندلي مرتب مي‌جنبد و دست‌ها و پاهاي خود را تكان مي‌دهد.
وقتي به كودك گفته مي‌شود كه بنشينيد، فقط به مدت كوتاهي روي صندلي بند مي‌شود.
حواس كودك به راحتي پرت مي‌شود.
قبل از مطرح شدن كامل سؤال، كودك پاسخ را مي‌دهد.
كودك در رعايت نوبت در بازي و صف مشكل دارد.
كودك در اجراي دستورالعمل‌ها مشكل دارد.
كودك قادر به تمركز روي يك كار يا بازي مشخص نيست.
مرتب از يك كار تمام نشده منصرف شده، به كار ديگري مي‌پردازد.
در انجام بازي، بدون ايجاد سروصدا، مشكل دارد.
زياد صحبت مي‌كند.
وسط صحبت يا كار ديگران مي‌پرد.
به نظر مي‌رسد كه اصلاً گوش نمي‌دهد.
چيزهاي مورد نياز براي انجام كارها را گم مي‌كند.
اغلب كارهاي خطرناك انجام مي‌دهد بدون اينكه به عواقب ناگوار آنها توجه داشته باشد.
علل
ناشناخته است. فرضيات زيادي مطرح شده‌اند، اما هيچ يك تأييد يا رد نشده‌اند. تصور بر اين است كه منشاي آن بيولوژيك باشد.
عوامل تشديد كننده بيماري
سابقه خانوادگي اين اختلال
پيشگيري
هيچ روش خاصي براي پيشگيري وجود ندارد
عواقب مورد انتظار
در بعضي از موارد، رفتار غيرطبيعي كودك به هنگام بلوغ كاملاً برطرف مي‌شود. در بعضي ديگر، بيش فعالي با افزايش سن كاهش مي‌يابد. اما تعدادي از اين كودكان نهايتاً به نوجوانان و بزرگسالاني مشكل‌دار تبديل مي‌شوند.
عوارض احتمالي
امكان دارد مشكلات كودك در طي زمان برطرف نشوند. نهايتاً كودك وقتي بزرگ مي‌شود ممكن است در تحصيل موفق نباشد، يا اينكه رفتار ضداجتماعي و گاهي جنايي از خود بروز دهد.
امكان دارد كودك در بزرگسالي دچار اختلال شخصيت شود.
درمان
اصول كلي
درمان و مشاوره به والدين و كودك توسط پزشك
رفتار درماني و شناخت درماني. كودك خود در اين نوع درمان‌ها نقش مهمي را به عهده دارد. او بايد مواظب رفتار خود باشد، نقش محوله را به خوبي ايفا كند، و رفتار خود را ثبت كند. در يك طرح كلي، اساس اين روش‌هاي درماني بر راهبردهاي تغيير رفتار نامطلوب استوار است. به نظر مي‌رسد كه تركيب اين روش‌هاي درماني با داروها بهترين نتايج را در كنترل علايم به همراه داشته باشد.
در خانه يك محيط متناسب و محدوديت‌هاي كاملاً مشخص براي رفتار كودك را در نظر بگيريد. ضمناً بايد از روش‌هاي تربيتي نيز به طور مداوم بهره گرفت. اگر احساس مي‌كنيد كه نياز به كمك از طرف افراد متخصص امر داريد مراجعه كنيد.
با معلم كودك تماس مستمر داشته باشيد. اگر كودك در درس خود نياز به كمك بيشتري دارد، امكان آن را فراهم كنيد.
داروها
پزشك شما شايد تصميم بگيرد داروهايي مثل متيل فنيدات (ريتالين)، كه ظاهراً اثر آرامش‌بخش در كودكان دچار اين اختلال دارند، تجويز كند. اين داروها اثرات جانبي ناخوشايندي دارند، از جمله: اختلال در خواب، افسردگي، سردرد، معده درد، بي‌اشتهايي، و كاهش رشد.
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري كودك خود را حتي‌المقدور در چارچوب مشخصي در آوريد.
رژيم غذايي
رژيم غذايي مخصوصي پيشنهاد شده‌اند: حذف كليه افزودني‌هاي غذايي (ادويه جات و غيره)، حذف مواد به خصوصي از رژيم غذايي، يا ويتامين درماني شديد. اغلب تحقيقات پزشكي اشاره به اين دارند كه اين رژيم‌ها براي تعداد بسيار كمي از كودكان مفيد هستند. اما بسياري از والدين تغييرات قابل توجهي را در رفتار كودكان خود پس از استفاده از اين رژيم‌ها گزارش كرده‌اند. شايد دليل آن اين باشد كه با تهيه غذاهاي مخصوص براي كودك، وي احساس مي‌كند كه توجه بيشتري به او مي‌شود. در مورد هرگونه رژيم غذايي مخصوصي كه براي كودك خود در نظر داريد با پزشك خود مشورت كنيد.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟:
اگر احساس مي‌كنيد كودكتان علايم اختلال كم توجهي ـ بيش فعالي را دارد.
اگر پس از شروع درمان علايم بدتر شوند.
اگر دچار علايم جديد وغيرقابل كنترل شده ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند.
منبع : پایگاه اطلاع رسانی پزشکان ایران
شرح بيماري
اختلال كم توجهي ـ بيش فعالي عبارت است از يك نوع رفتار خاص در كودكان به طوري كه اين كودكان تنها مي‌توانند براي مدت كوتاهي روي يك موضوع خاص تمركز كنند. ضمناً اين كودكان گاهي حركات و رفتار كنترل نشده‌اي را به طور ناگهاني از خود بروز مي‌دهند. البته بيش فعالي مي‌تواند وجود داشته باشد يا نداشته باشد. به نظر مي‌رسد كه اين اختلال در اختلالات يادگيري نقش داشته باشد و تخمين زده مي‌شود حدود 10%-5% كودكان مدرسه‌اي گرفتار اين اختلال باشند.
علايم شايع
كودك روي صندلي مرتب مي‌جنبد و دست‌ها و پاهاي خود را تكان مي‌دهد.
وقتي به كودك گفته مي‌شود كه بنشينيد، فقط به مدت كوتاهي روي صندلي بند مي‌شود.
حواس كودك به راحتي پرت مي‌شود.
قبل از مطرح شدن كامل سؤال، كودك پاسخ را مي‌دهد.
كودك در رعايت نوبت در بازي و صف مشكل دارد.
كودك در اجراي دستورالعمل‌ها مشكل دارد.
كودك قادر به تمركز روي يك كار يا بازي مشخص نيست.
مرتب از يك كار تمام نشده منصرف شده، به كار ديگري مي‌پردازد.
در انجام بازي، بدون ايجاد سروصدا، مشكل دارد.
زياد صحبت مي‌كند.
وسط صحبت يا كار ديگران مي‌پرد.
به نظر مي‌رسد كه اصلاً گوش نمي‌دهد.
چيزهاي مورد نياز براي انجام كارها را گم مي‌كند.
اغلب كارهاي خطرناك انجام مي‌دهد بدون اينكه به عواقب ناگوار آنها توجه داشته باشد.
علل
ناشناخته است. فرضيات زيادي مطرح شده‌اند، اما هيچ يك تأييد يا رد نشده‌اند. تصور بر اين است كه منشاي آن بيولوژيك باشد.
عوامل تشديد كننده بيماري
سابقه خانوادگي اين اختلال
پيشگيري
هيچ روش خاصي براي پيشگيري وجود ندارد
عواقب مورد انتظار
در بعضي از موارد، رفتار غيرطبيعي كودك به هنگام بلوغ كاملاً برطرف مي‌شود. در بعضي ديگر، بيش فعالي با افزايش سن كاهش مي‌يابد. اما تعدادي از اين كودكان نهايتاً به نوجوانان و بزرگسالاني مشكل‌دار تبديل مي‌شوند.
عوارض احتمالي
امكان دارد مشكلات كودك در طي زمان برطرف نشوند. نهايتاً كودك وقتي بزرگ مي‌شود ممكن است در تحصيل موفق نباشد، يا اينكه رفتار ضداجتماعي و گاهي جنايي از خود بروز دهد.
امكان دارد كودك در بزرگسالي دچار اختلال شخصيت شود.
درمان
اصول كلي
درمان و مشاوره به والدين و كودك توسط پزشك
رفتار درماني و شناخت درماني. كودك خود در اين نوع درمان‌ها نقش مهمي را به عهده دارد. او بايد مواظب رفتار خود باشد، نقش محوله را به خوبي ايفا كند، و رفتار خود را ثبت كند. در يك طرح كلي، اساس اين روش‌هاي درماني بر راهبردهاي تغيير رفتار نامطلوب استوار است. به نظر مي‌رسد كه تركيب اين روش‌هاي درماني با داروها بهترين نتايج را در كنترل علايم به همراه داشته باشد.
در خانه يك محيط متناسب و محدوديت‌هاي كاملاً مشخص براي رفتار كودك را در نظر بگيريد. ضمناً بايد از روش‌هاي تربيتي نيز به طور مداوم بهره گرفت. اگر احساس مي‌كنيد كه نياز به كمك از طرف افراد متخصص امر داريد مراجعه كنيد.
با معلم كودك تماس مستمر داشته باشيد. اگر كودك در درس خود نياز به كمك بيشتري دارد، امكان آن را فراهم كنيد.
داروها
پزشك شما شايد تصميم بگيرد داروهايي مثل متيل فنيدات (ريتالين)، كه ظاهراً اثر آرامش‌بخش در كودكان دچار اين اختلال دارند، تجويز كند. اين داروها اثرات جانبي ناخوشايندي دارند، از جمله: اختلال در خواب، افسردگي، سردرد، معده درد، بي‌اشتهايي، و كاهش رشد.
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري كودك خود را حتي‌المقدور در چارچوب مشخصي در آوريد.
رژيم غذايي
رژيم غذايي مخصوصي پيشنهاد شده‌اند: حذف كليه افزودني‌هاي غذايي (ادويه جات و غيره)، حذف مواد به خصوصي از رژيم غذايي، يا ويتامين درماني شديد. اغلب تحقيقات پزشكي اشاره به اين دارند كه اين رژيم‌ها براي تعداد بسيار كمي از كودكان مفيد هستند. اما بسياري از والدين تغييرات قابل توجهي را در رفتار كودكان خود پس از استفاده از اين رژيم‌ها گزارش كرده‌اند. شايد دليل آن اين باشد كه با تهيه غذاهاي مخصوص براي كودك، وي احساس مي‌كند كه توجه بيشتري به او مي‌شود. در مورد هرگونه رژيم غذايي مخصوصي كه براي كودك خود در نظر داريد با پزشك خود مشورت كنيد.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟:
اگر احساس مي‌كنيد كودكتان علايم اختلال كم توجهي ـ بيش فعالي را دارد.
اگر پس از شروع درمان علايم بدتر شوند.
اگر دچار علايم جديد وغيرقابل كنترل شده ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند.
منبع : پایگاه اطلاع رسانی پزشکان ایران
