پرسش :
برونشكتازي (bronchiectasis) چیست؟
پاسخ :
توضيح كلي
برونشكتازي عبارت است از يك نوع بيماري ريوي كه در آن لوله‌هاي نايژه‌اي به طور مزمن بسته و ترشحات ضخيم در آنها جمع مي‌شود. عفونت ثانويه به اين بيماري به دفعات رخ مي‌دهد. اين بيماري مسري نيست مگر اينكه بيماري سل نيز همراه آن وجود داشته باشد.
علايم شايع
سرفه مكرر همراه با خلط بد بو، سبز يا زرد (گاهي رگه‌هاي خون نيز در خلط ديده مي‌شود).
عفونت مكرر ريه
تنگي نفس؛ نفس بدبو
احساس ناخوشي عمومي
خستگي مكرر
كم‌خوني (شايع است)
علل
آسيب به لوله‌هاي نايژه‌اي كوچك. اين آسيب ممكن است در عرض چند سال به وجود آمده و توسعه يابد. علل شايع آسيب عبارتند از:
سيگار كشيدن
عفونت‌هاي ريوي مكرر
برونشيت مزمن
آلرژي‌ها؛ دود يا گرد و غبار
استنشاق يك جسم خارجي
بيماري سل؛ سرطان يا آبسه ريه
عفونت قارچي
عوامل افزايش‌دهنده خطر
سيگار كشيدن
تغذيه نامناسب
چاقي
سابقه خانوادگي بيماري سل
خستگي يا كار زياد
قرار گرفتن در معرض مواد آلرژي‌زا
هواي سرد و مرطوب
پيشگيري
هيچگاه سيگار نكشيد.
در صورت بروز عفونت ريوي حتماً به پزشك مراجعه كنيد.
حتي‌المقدور از عوامل خطر دوري كنيد.
واكسن آنفلوآنزا و ذات‌الريه تزريق كنيد.
عواقب مورد انتظار
اغلب بيماران با درمان مي‌توانند زندگي تقريباً طبيعي و بدون ناتواني و معلوليت عمده داشته باشند.
عوارض احتمالي
بيماري انسدادي مزمن ريه
ذات‌الريه مكرر
تخريب بافت ريه
درمان
اصول كلي
- آزمايشات تشخيصي ممكن است شامل موارد زير باشند: عكسبرداري از ريه‌ها، عكسبرداري از نايژه‌ها، كشت خلط، برونكوسكپي (ديدن نايژه‌ها از داخل توسط يك لوله كه سر آن منبع نور و دوربين نصب شده است).
- هيچگاه سيگار نكشيد.
- روش تخليه ترشحات و خلط را با استفاده از تغيير وضعيت بدن فرا بگيريد و اين كار را روزانه دو بار انجام دهيد.
- زير پايه‌هاي جلويي تخت را 5/12-5/7 سانتيمتر بالا بياوريد تا ترشحات مخاطي در لوب‌هاي تحتاني ريه‌ها جمع نشوند.
- اگر در محل كار شما آلودگي هوا شديد است، حتي‌الامكان سعي كنيد كه كمتر در معرض اين هوا قرار گيريد، و اگر لازم بود، شغل خود را عوض كنيد.
- در خانه سيستم تهويه مطبوع فيلتردار و با كنترل رطوبت نصب كنيد.
- اگر كارهايي چون فرياد زدن، خنديدن با صداي بلند، گريه كردن، فعاليت شديد، يا تغييرات ناگهاني دماي محيط موجب بروز حملات سرفه شوند، از آنها اجتناب كنيد.
- بهداشت دندان و دهان را دقيقاً رعايت كنيد.
- اگر سابقه آلرژي داريد، سعي كنيد در معرض موارد آلرژي‌زا قرار نگيريد.
- عمل جراحي براي درآوردن نواحي آسيب ديده مجزا در ريه (به ندرت)
داروها
آنتي‌بيوتيك براي ده روز ماهانه، در صورتي كه عفونت باكتريايي باعث برونشكتازي شده باشد، يا موجب بروز ذات‌الريه يا برونشيت حاد شده باشد.
داروهاي گشادكننده نايژه براي گشاد كردن راه‌هاي هوايي
اكسپكتورانت براي رقيق و نرم كردن ترشحات
فعاليت
تا حد امكان فعاليت خود را حفظ كنيد.
رژيم غذايي
مايعات بيشتر بنوشيد. روزانه حداقل 8 ليوان آب بنوشيد. اين كار موجب رقيق شدن ترشحات و آسان‌تر شدن تخليه آنها با سرفه مي‌شود.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم برونشكتازي را داريد.
اگر پس از تشخيص، دچار علايم عفونت ريوي يا برونشيت شده‌ايد. اين علائم شامل:
-اگر شما دچار تب شده ايد.
-اگر خلط خوني؛ خلط علي‌رغم درمان ضخيم‌تر شود؛ يا با تخليه وضعيتي، رنگ، مقدار، يا خصوصيات خلط تغيير يابد.
-اگر درد سينه افزايش يابد.
-اگر تنگي نفس بدون سرفه يا در زمان استراحت رخ دهد
منبع: پایگاه اطلاع رسانی پزشکان ایران
توضيح كلي
برونشكتازي عبارت است از يك نوع بيماري ريوي كه در آن لوله‌هاي نايژه‌اي به طور مزمن بسته و ترشحات ضخيم در آنها جمع مي‌شود. عفونت ثانويه به اين بيماري به دفعات رخ مي‌دهد. اين بيماري مسري نيست مگر اينكه بيماري سل نيز همراه آن وجود داشته باشد.
علايم شايع
سرفه مكرر همراه با خلط بد بو، سبز يا زرد (گاهي رگه‌هاي خون نيز در خلط ديده مي‌شود).
عفونت مكرر ريه
تنگي نفس؛ نفس بدبو
احساس ناخوشي عمومي
خستگي مكرر
كم‌خوني (شايع است)
علل
آسيب به لوله‌هاي نايژه‌اي كوچك. اين آسيب ممكن است در عرض چند سال به وجود آمده و توسعه يابد. علل شايع آسيب عبارتند از:
سيگار كشيدن
عفونت‌هاي ريوي مكرر
برونشيت مزمن
آلرژي‌ها؛ دود يا گرد و غبار
استنشاق يك جسم خارجي
بيماري سل؛ سرطان يا آبسه ريه
عفونت قارچي
عوامل افزايش‌دهنده خطر
سيگار كشيدن
تغذيه نامناسب
چاقي
سابقه خانوادگي بيماري سل
خستگي يا كار زياد
قرار گرفتن در معرض مواد آلرژي‌زا
هواي سرد و مرطوب
پيشگيري
هيچگاه سيگار نكشيد.
در صورت بروز عفونت ريوي حتماً به پزشك مراجعه كنيد.
حتي‌المقدور از عوامل خطر دوري كنيد.
واكسن آنفلوآنزا و ذات‌الريه تزريق كنيد.
عواقب مورد انتظار
اغلب بيماران با درمان مي‌توانند زندگي تقريباً طبيعي و بدون ناتواني و معلوليت عمده داشته باشند.
عوارض احتمالي
بيماري انسدادي مزمن ريه
ذات‌الريه مكرر
تخريب بافت ريه
درمان
اصول كلي
- آزمايشات تشخيصي ممكن است شامل موارد زير باشند: عكسبرداري از ريه‌ها، عكسبرداري از نايژه‌ها، كشت خلط، برونكوسكپي (ديدن نايژه‌ها از داخل توسط يك لوله كه سر آن منبع نور و دوربين نصب شده است).
- هيچگاه سيگار نكشيد.
- روش تخليه ترشحات و خلط را با استفاده از تغيير وضعيت بدن فرا بگيريد و اين كار را روزانه دو بار انجام دهيد.
- زير پايه‌هاي جلويي تخت را 5/12-5/7 سانتيمتر بالا بياوريد تا ترشحات مخاطي در لوب‌هاي تحتاني ريه‌ها جمع نشوند.
- اگر در محل كار شما آلودگي هوا شديد است، حتي‌الامكان سعي كنيد كه كمتر در معرض اين هوا قرار گيريد، و اگر لازم بود، شغل خود را عوض كنيد.
- در خانه سيستم تهويه مطبوع فيلتردار و با كنترل رطوبت نصب كنيد.
- اگر كارهايي چون فرياد زدن، خنديدن با صداي بلند، گريه كردن، فعاليت شديد، يا تغييرات ناگهاني دماي محيط موجب بروز حملات سرفه شوند، از آنها اجتناب كنيد.
- بهداشت دندان و دهان را دقيقاً رعايت كنيد.
- اگر سابقه آلرژي داريد، سعي كنيد در معرض موارد آلرژي‌زا قرار نگيريد.
- عمل جراحي براي درآوردن نواحي آسيب ديده مجزا در ريه (به ندرت)
داروها
آنتي‌بيوتيك براي ده روز ماهانه، در صورتي كه عفونت باكتريايي باعث برونشكتازي شده باشد، يا موجب بروز ذات‌الريه يا برونشيت حاد شده باشد.
داروهاي گشادكننده نايژه براي گشاد كردن راه‌هاي هوايي
اكسپكتورانت براي رقيق و نرم كردن ترشحات
فعاليت
تا حد امكان فعاليت خود را حفظ كنيد.
رژيم غذايي
مايعات بيشتر بنوشيد. روزانه حداقل 8 ليوان آب بنوشيد. اين كار موجب رقيق شدن ترشحات و آسان‌تر شدن تخليه آنها با سرفه مي‌شود.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم برونشكتازي را داريد.
اگر پس از تشخيص، دچار علايم عفونت ريوي يا برونشيت شده‌ايد. اين علائم شامل:
-اگر شما دچار تب شده ايد.
-اگر خلط خوني؛ خلط علي‌رغم درمان ضخيم‌تر شود؛ يا با تخليه وضعيتي، رنگ، مقدار، يا خصوصيات خلط تغيير يابد.
-اگر درد سينه افزايش يابد.
-اگر تنگي نفس بدون سرفه يا در زمان استراحت رخ دهد
منبع: پایگاه اطلاع رسانی پزشکان ایران
