پرسش :

چرا کسانی که در مراسم حج شرکت می کنند باید طواف نساء را بجا بیاورند؟ بر چه اساس کسانی که این طواف را انجام نداده اند او با شوهر یا همسرش دیگر محرم نمی باشد تا طواف را بجا بیاورد؟ اگر کسی یادش رفته باشد حکم آن چیست؟

پاسخ :
از نظر فقه شیعه (امامیه) طواف نساء یکی از واجبات انواع حج (قران، افراد و تمتع)[1] و عمره مفرده است ( و تنها در عمره تمتع، طواف نساء واجب نیست)که مطابق روایات متعدد هرکس محرم شود و آنرا بجا نیاورد حج او صحیح نخواهد بود و تکلیف از گردن او ساقط نخواهد شد و لازم است آن را کامل نماید تا حج او صحیح باشد. علاوه براین هیچ همسری (جدید یا سابق) بر او حلال نخواهد شد چه زن باشد یا مرد.
امام جعفر صادق (ع) در این زمینه می فرماید: "اگر خداوند متعال بر مردم منت نگذاشته بود و طواف نساء را بر آنان واجب نکرده بود، هر مردی که از حج به سوی همسرش بر می گشت، همسرش بر او حلال نبود."[2] ‏
فتوای همه مراجع تقلید شیعه از جمله حضرت امام خمینی ره در این زمینه این است که: " اگر طواف نساء را درست بجا نياورد يا فراموش كند، چنانچه در بين راه يا بعد از مراجعت به وطن، يادش بيايد، بايد در صورت امكان دوباره برگردد و آن را انجام دهد و در صورت عدم تمكّن از بازگشت خودش، ديگرى را براى انجام آن نايب بگيرد تا زن بر او حلال باشد."[3]
لازم به تذکر است که طواف نساء از ارکان حج نیست تا با عدم آن همه اعمال حج از بین برود، بلکه از واجبات غیر رکنی حج است که می توان بعد از اعمال حج (و لو با فاصله زمانی) آنرا به جا آورد و عمل را جبران کرد.[4]
پی نوشتها:
[1] مناسك حج (المحشى للإمام الخميني)، ص: 97، مسأله174 ‏؛ جامع المسائل (للبهجة)، ج‏2، ص: 189.
[2].الكافي، ج‏4، ص: 514 حدیث 3عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَال:"َ لَوْ لَا مَا مَنَّ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى النَّاسِ مِنْ طَوَافِ النِّسَاءِ لَرَجَعَ الرَّجُلُ إِلَى أَهْلِهِ وَ لَيْسَ يَحِلُّ لَهُ أَهْلُه"
[3]. توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج‏2، ص: 194مسأله 2050
[4] نک: مناسک حج (المحشی للشیخ الانصاری)، ص 113.
منبع: http://farsi.islamquest.net