پرسش :

براي ترک عادت بد چه بايد کرد؟

پاسخ :
دکتر پاتريشا فارل، روان‌شناس باليني انگلوود آمريکا معتقد است که اگرچه ترک عادات بد و غلط بسيار سخت است اما اگر راهکار درست را بدانيم حتما مي‌توانيم آن را بشکنيم. طبق نظر دکتر فارل بعضي عادات اگرچه به ظاهر مشکل‌ساز نيستند ولي در طولاني‌مدت، خود فرد و يا اطرافيان را خسته مي‌کنند. مثلا آدم‌هايي که دايم حرف‌هاي منفي مي‌زنند و يا مدام در گذشته زندگي مي‌کنند را در نظر بگيريد. اگر اين عادات را به طور اساسي ترک نکنند خودشان اولين فرد متضرر هستند چون آدم‌هاي اطراف را از دست مي‌دهند و در تنهايي که به دست خود درست کرده‌اند اسير مي‌شوند. فرزندانشان بسياري فرصت‌هاي اجتماعي را از دست مي‌دهند و حتي گاهي از آنها هم دوري مي‌کنند. شايد اين سه راهکار ساده کمک‌کننده باشد البته شرط اول خواستن و تمايل قلبي براي ترک عادت بد است.
زمان وقوع
در مورد عادت غلط،‌ هشيارانه عمل کنيد در ابتدا بايد بدانيد چه موقع و چرا درگير آن عادت غلط مي‌شويد و يا به عبارتي چه موقع و چرا عادت بد تمام وجود شما را درگير خود مي‌کند. اگر بخواهيد اين عادات را متوقف کنيد بايد با دقت به اين موضوع توجه داشته باشيد تا تشخيص دهيد تحت چه شرايطي به اين کار روي مي‌آوريد و يا چه احساساتي باعث مي‌شود اين عادات در شما بروز کنند. اگر اين موضوع شناسايي شود، آن وقت مي‌توانيد اصل ماجرا را ريشه‌يابي کرده و به طور صحيح و علمي آن را حل و فصل کنيد. مثلا اگر حين صحبت در يک مکان عمومي و يا در حضور جمعيت دايم صداي خود را صاف مي‌کنيد بايد اضطراب ناشي از حضور در جمع را برطرف کنيد تا اين عادت بد از بين برود.
حرف نزن، بنويس
همه چيز را بنويسيد تا بتوانيد به‌طور واقعي و حقيقي در مورد آن فکر کنيد. شرايط، احساسات و عواطف قبل و حين بروز آن عادت بد را بنويسيد تا ببينيد در اين جريان اشتباه در ذهن شما چه مي‌گذرد. مثلا وقتي هميشه دير مي‌رسيد بايد گزارشي تهيه کنيد تا ببينيد اشکال کار در کجاست و چه موقع دچار اتلاف وقت مي‌شويد. اين گزارش را حداقل براي يک هفته نگه داريد. مرحله بعدي تجزيه و تحليل اين گزارشات و شناخت عوامل شروع‌کننده اين عادات غلط است. طوري که حتي فکرش را هم نمي‌توانيد بکنيد که چه‌قدر در رفع اين عادات موثر است. چون باعث مي‌شود آگاهانه و هشيارانه به تمام شرايط مربوطه تسلط پيدا کنيد و اين شما باشيد که افسار حرکات و رفتارهايتان را در دست بگيريد نه اينکه آنها زمام وجود شما را تحت کنترل داشته باشند.
پيدا کردن جايگزين
وقتي زمان و دليل بروز يک رفتار غلط را شناختيد منطقا مرحله بعدي پيدا کردن جايگزيني موقت يا دايم است. به‌عنوان مثال اگر در شرايطي دايم صدايتان را صاف مي‌کنيد پاسخ جايگزين آن است که آرام عمل‌ دم انجام دهيد چون انجام اين کار و صاف کردن صدا به‌طور هم‌زمان ممکن نيست. در نتيجه اين عادت غلط برطرف مي‌شود. مطمئن باشيد ظرف مدت بسيار کمي نتيجه مي‌گيريد يعني طي چند روز، بروز عادت غلط در شما بسيار کم مي‌شود. اگر هنگام اضطراب فورا فرياد مي‌کشيد و يا غرغر مي‌کنيد، اين بار بلافاصله حين عصباني شدن مي‌توانيد چند شماره بشماريد. نفس عميق بکشيد يا در محلي آرام‌تر کمي چشمان‌تان را ببنديد.
تغيير جهت فکر
طبق نظر متخصصان، مديتيشن هم در شکستن عادات غلط کمک‌کننده است. به اين ترتيب وقتي علت و عامل بروز رفتار غلط را شناختيد، دفعه بعد که عامل بروز، وجود داشت با مديتيشن مي‌توانيد فکرتان را به سمت ديگري جهت دهيد. تاکتيک ديگر، بستن يک کش به دور مچ دستتان است. هر بار که متوجه شديد آن عادت غلط در حال بروز است کش را بکشيد تا محکم به دستتان بخورد و دردتان بگيرد. آن وقت فورا رفتارتان را عوض مي‌کنيد و به تدريج عادت غلط را ترک کرده و عادتي مناسب جايگزين آن مي‌کنيد.
منبع: http://salamat.com