پرسش :

مشروحترين روايتي که از پيامبراکرم(ص) در مورد نشانه‎هاي قيامت نقل شده است چيست؟

پاسخ :
از مشروح‏ترين رواياتي كه نشانه‏هاي قيامت را به گونه‏اي گسترده بيان كرده، حديثي است از رسول اكرم(ص) به نقل ابن عباس:
«قال حجَجْنا مع رسول الله(ص) حجّة الوداع، فأخذ بحلقة باب الكعبة، ثمّ أقبل علينا بوجهه فقال: «ألا أُخبركم بأشراط السّاعة» و كان أدني النّاس منه يومئذ مسلمان (رح) فقال: بلي يا رسول الله ...». ابن عباس مي‏گويد: ما با پيامبر اسلام(ص) در آخرين حج پيامبر(ص) همراه بوديم. حضرت حلقة در كعبه را گرفت و به ما فرمود: آيا شما را از نشانه‏هاي قيامت آگاه سازم‏؟ سلمان كه در آن هنگام از همه به پيامبر(ص) نزديكتر بود عرض كرد: آري اي پيامبر خدا.
پيامبر(ص) فرمود: از نشانه‏هاي قيامت ضايع سازي نماز، پيروي از خواسته‏هاي نفساني، ميل به هواپرستي، گرامي داشتن ثروتمندان، فروختن دين به دنياست. در اين هنگام است كه قلب مؤمن در درونش آب مي‏شود، چنان‏كه نمك در آب، از اين همه زشتي‏ها كه مي‏بيند و بر تغيير آن توانايي ندارد.
سلمان عرض كرد: آيا چنين امري واقع مي‏شود اي پيامبر خدا؟! فرمود: آري سوگند به آن كس كه جانم به دست اوست اي سلمان. در آن زمان زمامداراني ستمگر فاسق، كارشناساني ستمگر و اُمنايي خائن بر مردم حكومت مي‏كنند.
سلمان پرسيد: آيا اين امر واقع مي‏شود اي رسول خدا ؟! فرمود: آري سوگند به آن كسي كه جانم به دست اوست اي سلمان، در آن هنگام زشتيها زيبا، زيبائيها زشت مي‎شود. امانت به خيانتكار سپرده مي‎شود و امانتدار خيانت مي‎كند دروغگو را تصديق مي‎كنند و راستگو را تكذيب سلمان پرسيد آيا چنين چيزي واقع مي‎شود اي رسول خدا فرمود آري سوگند به كسي كه جانم در دست اوست اي سلمان،
«فعندها تكون إمارة النساء»؛ آن روز حكومت به دست زنان و مشورت با بردگان خواهد بود. كودكان بر منبرها مي‏نشينند و دروغ، ظرافت، زكات، غرامت و بيت‏المال، غنيمت شمرده مي‏شود. مردم به پدر و مادر بدي مي‏كنند و به دوستان نيكي و ستاره دنباله‏دار در آسمان ظاهر مي‏شود].
سلمان گفت: آيا اين امر واقع مي‏شود اي رسول خدا؟! فرمود: آري سوگند به كسي كه جانم در دست اوست اي سلمان. در آن زمان زن با شوهرش شريك تجارت مي‏شود. باران كم مي‏بارد. صاحبان كرم خسيس و تهي‏دستان حقير شمرده مي‏شوند. در آن هنگام بازارها به هم نزديك مي‏گردد. يكي مي‏گويد: چيزي نفروختم، ديگري مي‏گويد: سودي نبردم و همه زبان به شكايت و مذمّت پروردگار مي‏گشايند.
سلمان گفت: آيا اين امر واقع خواهد شد اي رسول خدا؟! فرمود: آري سوگند به كسي كه جانم در دست اوست اي سلمان. در آن زمان اقوامي به حكومت مي‏رسند كه اگر مردم سخن بگويند آنان را مي‏كشند و اگر سكوت كنند همه چيزشان را مباح مي‏شمرند. اموال آنان را غارت مي‏كنند. احترامشان را پايمال مي‏سازند. خون‏هايشان را مي‏ريزند. دل‏ها را پر از عداوت و وحشت مي‏كنند و همه مردم را ترسان و مرعوب مي‏بيني.
سلمان گفت: آيا اين امر واقع مي‏شود اي پيامبر خدا؟! فرمود: آري قسم به آن كسي كه جانم در دست اوست اي سلمان. در آن هنگام چيزي از مشرق و چيزي از مغرب مي‏آورند و امّت من رنگ به رنگ (متلوّن) مي‏گردند. در آن روز واي بر ضعيفان امّت از آنان و واي بر آنان از عذاب الهي. نه بر صغير ترحم مي‏كنند و نه به كبير احترام مي‏گذارند و نه گنه‏كاري را مي‏بخشند. بدن‏هايشان همچون آدميان است، ولي دل‏هايشان دل‏هاي شياطين.
سلمان گفت: آيا اين چنين خواهد شد اي رسول خدا؟! فرمود: آري، سوگند به آن كس كه جانم در دست اوست اي سلمان. در آن زمان مردان به مردان قناعت مي‏كنند و زنان به زنان و بر سر پسران رقابت برمي‏خيزند، آن‏سان كه براي دختران در خانواده‏هاشان. مردانْ خود را شبيه زنان و زنانْ خود را شبيه مردان مي‏كنند. زنانْ بر زين سوار مي‏شوند. لعنت خدا بر آنان باد.
سلمان عرض كرد: آيا اين امر واقع مي‏شود اي رسول خدا ؟! فرمود: آري قسم به كسي كه جانم در دست اوست اي سلمان. در آن زمان به تزيين مساجد مي‏پردازند؛ چنان‏كه يهود و نصارا معابد را تزيين مي‏كنند. قرآن را مي‏آرايند. مناره‏هاي مساجد طولاني و صفوف نمازگزاران فراوان، اما دل‏ها دشمن يكديگر و زبان‏ها مختلف است.
سلمان گفت: آيا اين امر واقع مي‏شود اي پيامبر خدا ؟! فرمود: آري سوگند به كسي كه جانم در دست اوست، اي سلمان. در آن هنگام پسران امّت و مردان آنان با طلا زينت مي‏كنند و لباس‏هاي ابريشمين و ديباج مي‏پوشند و از پوست‏هاي پلنگ براي خود لباس تهيه مي‏كنند.
سلمان عرض كرد: آيا اين امر واقع شدني است اي رسول خدا ؟! فرمود: آري سوگند به آن كس كه جانم در قبضة قدرت اوست اي سلمان. در آن هنگام زنا آشكار مي‏گردد. معاملات با غيبت و رشوه انجام مي‏پذيرد و دين را فرو مي‏نهند و دنيا را بالا مي‏برند.
سلمان گفت: آيا اين امر شدني است يا رسول الله؟! فرمود: آري سوگند به كسي كه جانم به دست اوست. اي سلمان. در آن هنگام طلاق فزوني مي‏گيرد و حدّي براي خدا اجرا نمي‏شود، امّا با اين حال به خدا زيان نمي‏رسانند.
سلمان گفت: آيا اين چنين خواهد شد اي پيامبر خدا؟! فرمود: آري سوگند به آن كسي كه جانم در دست اوست، در آن هنگام زنانْ خواننده و آلات لهو و نوازندگي آشكار مي‏شود و اشرار امتم به دنبال آن مي‏روند.
سلمان گفت: آيا اين چنين مي‏شود اي پيامبر خدا؟! فرمود: آري سوگند به آن كسي كه جانم در دست اوست اي سلمان. در آن هنگام ثروتمندان امّتم براي تفريح به حجّ مي‏روند و طبقه متوسّط براي تجارت و فقراي آنان براي ريا و تظاهر. در آن زمان گروه‏هايي پيدا مي‏شوند كه قرآن را براي غير خدا فرامي‏گيرند و با آن همچون آلات لهو رفتار مي‏كنند و اقوامي بر سر كار مي‏آيند كه براي غير خدا علم دين را فرامي‏گيرند. فرزندان نامشروع فراوان مي‏شود. قرآن را به صورت غنا مي‏خوانند و براي دنيا بر يكديگر سبقت مي‏گيرند.
سلمان عرض كرد: آيا اين امر واقع مي‏شود اي پيامبر خدا؟! فرمود: آري سوگند به كسي كه جانم به دست اوست اي سلمان. اين در زماني است كه پرده‏هاي حرمت دريده مي‏شود، بدان بر نيكان مسلّط، دروغ زياد، لجاجت آشكار، فقر فزوني يافته و مردم با انواع لباس‏ها بر يكديگر فخر مي‏فروشند. باران‏هاي بي‏موقع مي‏بارد. قمار و آلات موسيقي را جالب مي‏شمرند و امر به معروف و نهي از منكر را زشت مي‏دانند. مؤمن در آن زمان از همة امّت خوارتر است. قاريان قرآن و عبادت كنندگان پيوسته به يكديگر بدگويي مي‏كنند، پس آنان را در ملكوت آسمانها افرادي پليد و آلوده مي‏خوانند.
سلمان عرض كرد: آيا اين امر واقع مي‏شود اي رسول خدا؟!
فرمود: آري سوگند به آن كس كه جانم به دست اوست اي سلمان. در آن زمان ثروتمند رحمي به فقير نمي‏كند، تا آن‏جا كه نيازمندي در ميان جمعيت برمي‏خيزد و اظهار نياز مي‏كند و هيچ كس چيزي در دست او نمي‏نهد. سلمان گفت: آيا اين امر شدني است اي رسول خدا؟! فرمود: آري سوگند به كسي كه جانم به دست اوست اي سلمان. در آن هنگام «روبيضه» سخن مي‏گويد. سلمان عرض كرد: پدر و مادرم فدايت اي رسول خدا «روبيضه» چيست‏؟ فرمود: كسي دربارة محروم سخن مي‏گويد كه هرگز سخن نمي‏گفت.
در اين اين هنگام طولي نمي‏كشد كه فريادي از زمين برمي‏خيزد، آن چنان كه هر گروهي مي‏پندارد اين فرياد در منطقه اوست. باز مدّتي كه خدا مي‏خواهد به همان حال مي‏مانند. سپس در اين مدت زمين را مي‏شكافند و زمين پاره‏هاي دل خود را بيرون مي‏افكند و منظورم طلا و نقره است. سپس با دست مباركش به ستون‏هاي مسجد اشاره كرد و فرمود مانند اينها. در آن روز ديگر طلا و نقره‏اي به درد نمي‏خورد. اين است معناي سخن پروردگار:
«فقد جاءَ أشراطها»؛ (نور الثقلين 5/34)
آيت الله جوادي آملي،تفسير موضوعي قرآن ج 4 (معاد در قرآن)
www.payambarazam.ir