پرسش :
راه اجابت دعا چيست؟
پاسخ :
دسترسي به عوامل استجابت دعا از عهده ما خارج است و تنها اين شرايط را مي توان از زبان وحي الهي و اولياء خداوند دريافت. اموري از قبيل حرام خواري و گناه موجب عدم استجابت دعا هستند. در روايات اسلامي به عواملي به عنوان مقدمات استجابت دعا اشاره شده است که چند مورد آن را بيان مي کنيم :
1- مقدمات دعا بايد با استغفار و نام بردن خداوند به اسماء حسني و صلوات فرستادن بر محمد و آلش باشد. و نيز توجه و عنايت به عظمت حضرت حق:
2- دعاي بعد از نماز: امام صادق(ع) فرمودند :( بر شما باد به دعا بعد از نماز که به اجابت خواهد رسيد)[1]
3- دعا براي همه کردن: پيامبر اکرم(ص) فرمودند :( چون يکي از شما دعا مي کند همه را دعا کند که اين گونه دعا به اجابت نزديکتر است و اگر کسي پيش از دعا براي خود براي چهل تن از برادران ديني دعا کند براي خودش و آنها به اجابت مي رسد)[2]
4- دعا هنگامي که دل نرم و شکسته باشد: پيامبر(ص ) فرمودند: دعا را هنگامي که دلتان شکسته مي شود غنيمت دانيد که رقت قلب ، رحمت است[3]
5- با بسم الله الرحمن الرحيم شروع شود پيامبر(ص) فرمودند : دعائي که با بسم الله الرحمن الرحيم شروع گردد مردود نشود[4]
6- خواندن نماز: امام صادق(ع) فرمودند : کسي که وضوي کامل بسازد و دو رکعت نماز با رکوع و سجود کامل بخواند و پس از سلام خداوند عزوجل را ستايش نمايد و بر محمد درود فرستد و سپس حاجت خويش را درخواست نمايد چنين خواستي به جا و به مورد است و چنين کسي محروم نگردد.
7- دعا در هنگام باران و جهاد و تلاوت قرآن ... امام علي(ع) فرمودند:( در پنج مورد دعا را غنيمت بشماريد: 1 هنگام تلاوت قرآن 2 اذان 3 باريدن باران 4 جهاد با کفار 5 هنگامي که مظلومي به ظالمش نفرين مي کند که در آن حال حجابي ميان او و عرش خدا نباشد).
8-کوچک نشمردن دعاها: امام علي(ع) فرمودند: خداوند اجابتش را در دعاها پنهان داشته پس هرگز هيچ دعايي را کوچک مشماريد.
9- دعا از بيمار : امام صادق(ع) فرمودند: بيمارانتان را عيادت نمائيد و از آنها بخواهيد که شما را دعا کنند که دعاي بيمار با دعاي ملائکه برابري مي کند[5]
10- دعاي توأم با احسان به مستحقين: پيامبر(ص) فرمودند: اگر دعا با احسان به مستحقين توأم بود آن مقدار دعا کافي است که غذا به نمک نياز دارد.
11- امام صادق(ع) فرمود:( هنگامي که يکي از شما حاجتي از حوائج دنيا يا آخرت از خدا مسئلت دارد بايستي از مدح و ثناي پروردگار آغاز کند و بر محمد و آل محمد درود فرستد و سپس به گناه خويش اعتراف کند آنگاه حاجت خود را از خدا بخواهد)[6]
12- دعاء دسته جمعي: امام صادق(ع)فرمودند:( هرگاه پدرم (امام باقر(ع) را مشکلي پيش مي آمد که او را اندوهگين مي ساخت زنان و کودکان را کنار خود جمع مي کرد و خود دعا مي کرد و آنان آمين مي گفتند)[7]
13- پيامبر(ص) فرمودند:( چهار کس دعايشان رد نشود و درهاي آسمان به رويشان باز است: 1 دعاي پدر در باره فرزند 2 نفرين مظلوم بر ظالم 3 دعاي کسي که به عمره رفته تا گاهي که باز گردد 4 دعاي روزه دار تا افطار)
14- دعاي ديگران، امام علي(ع) فرمودند:( دعاي هر کسي را کوچک مشمريد اگر يک نفر يهودي درباره شما دعا کند به اجابت رسد در صورتي که درباره خودش مستجاب نگردد)[8]
و اما برخي از چيز هايي که موجب عدم استجابت دعا مي شود:
1- گناه عامل بزرگي براي عدم استجابت دعا : حضرت علي (ع) در دعاي کميل مي فرمايند: اللهم اغفر لي الذنوب التي تحبس الدعا ، که از اين بيان استفاده مي شود که گناه موجب حبس دعا و عدم استجابت دعا مي گردد .
2- دعا به جا باشد، امام صادق(ع) فرمودند:( چهار نفر دعايشان مستجاب نمي شود: 1 آن که در خانه نشسته و مي گويد خداوندا مرا روزي ده خداوند به او مي فرمايد:( مگر ترا نگفتم در پي کسب و کار باش) 2 آن که زنش را نفرين مي کند خداوند مي فرمايد:( مگر من اختيار طلاق او را به دست تو ندادم) 3 آن که مال و ثروت خود را هدر دهد و سپس مي گويد خدايا روزيم ده خداوند مي فرمايد (مگر نگفتم به مالت رسيدگي کن) 4 و کسي که مال خويش را بدون گواه و مدرک به وام دهد که خداوند مي فرمايد:(مگر من دستور ندادم که بر وام خويش گواه بگيريد)[9]
3- گاهي از اوقات به مصلحت بنده نيست که خداوند آن دعا را به اجابت برساند ولي در مقابل خداوند بجاي آن دعا ، گناهان بندگان خود را مي آمرزد .
پی نوشتها:
[1] بحار، جلد 59، صفحه 1
[2] بحار الانوار جلد 93
[3] بحار الانوار جلد 93
[4] بحا الانوار جلد 93
[5] بحار الانوار، جلد 81، صفحه 219
[6] بحار الانوار، جلد 93، صفحه 305و 312
[7] بحار الانوار، جلد 46، صفحه 297.
[8] بحار الانوار، جلد 93، صفحه 294
[9] بحار الانوار، جلد 71، صفحه 344
www.shamimm.ir
دسترسي به عوامل استجابت دعا از عهده ما خارج است و تنها اين شرايط را مي توان از زبان وحي الهي و اولياء خداوند دريافت. اموري از قبيل حرام خواري و گناه موجب عدم استجابت دعا هستند. در روايات اسلامي به عواملي به عنوان مقدمات استجابت دعا اشاره شده است که چند مورد آن را بيان مي کنيم :
1- مقدمات دعا بايد با استغفار و نام بردن خداوند به اسماء حسني و صلوات فرستادن بر محمد و آلش باشد. و نيز توجه و عنايت به عظمت حضرت حق:
2- دعاي بعد از نماز: امام صادق(ع) فرمودند :( بر شما باد به دعا بعد از نماز که به اجابت خواهد رسيد)[1]
3- دعا براي همه کردن: پيامبر اکرم(ص) فرمودند :( چون يکي از شما دعا مي کند همه را دعا کند که اين گونه دعا به اجابت نزديکتر است و اگر کسي پيش از دعا براي خود براي چهل تن از برادران ديني دعا کند براي خودش و آنها به اجابت مي رسد)[2]
4- دعا هنگامي که دل نرم و شکسته باشد: پيامبر(ص ) فرمودند: دعا را هنگامي که دلتان شکسته مي شود غنيمت دانيد که رقت قلب ، رحمت است[3]
5- با بسم الله الرحمن الرحيم شروع شود پيامبر(ص) فرمودند : دعائي که با بسم الله الرحمن الرحيم شروع گردد مردود نشود[4]
6- خواندن نماز: امام صادق(ع) فرمودند : کسي که وضوي کامل بسازد و دو رکعت نماز با رکوع و سجود کامل بخواند و پس از سلام خداوند عزوجل را ستايش نمايد و بر محمد درود فرستد و سپس حاجت خويش را درخواست نمايد چنين خواستي به جا و به مورد است و چنين کسي محروم نگردد.
7- دعا در هنگام باران و جهاد و تلاوت قرآن ... امام علي(ع) فرمودند:( در پنج مورد دعا را غنيمت بشماريد: 1 هنگام تلاوت قرآن 2 اذان 3 باريدن باران 4 جهاد با کفار 5 هنگامي که مظلومي به ظالمش نفرين مي کند که در آن حال حجابي ميان او و عرش خدا نباشد).
8-کوچک نشمردن دعاها: امام علي(ع) فرمودند: خداوند اجابتش را در دعاها پنهان داشته پس هرگز هيچ دعايي را کوچک مشماريد.
9- دعا از بيمار : امام صادق(ع) فرمودند: بيمارانتان را عيادت نمائيد و از آنها بخواهيد که شما را دعا کنند که دعاي بيمار با دعاي ملائکه برابري مي کند[5]
10- دعاي توأم با احسان به مستحقين: پيامبر(ص) فرمودند: اگر دعا با احسان به مستحقين توأم بود آن مقدار دعا کافي است که غذا به نمک نياز دارد.
11- امام صادق(ع) فرمود:( هنگامي که يکي از شما حاجتي از حوائج دنيا يا آخرت از خدا مسئلت دارد بايستي از مدح و ثناي پروردگار آغاز کند و بر محمد و آل محمد درود فرستد و سپس به گناه خويش اعتراف کند آنگاه حاجت خود را از خدا بخواهد)[6]
12- دعاء دسته جمعي: امام صادق(ع)فرمودند:( هرگاه پدرم (امام باقر(ع) را مشکلي پيش مي آمد که او را اندوهگين مي ساخت زنان و کودکان را کنار خود جمع مي کرد و خود دعا مي کرد و آنان آمين مي گفتند)[7]
13- پيامبر(ص) فرمودند:( چهار کس دعايشان رد نشود و درهاي آسمان به رويشان باز است: 1 دعاي پدر در باره فرزند 2 نفرين مظلوم بر ظالم 3 دعاي کسي که به عمره رفته تا گاهي که باز گردد 4 دعاي روزه دار تا افطار)
14- دعاي ديگران، امام علي(ع) فرمودند:( دعاي هر کسي را کوچک مشمريد اگر يک نفر يهودي درباره شما دعا کند به اجابت رسد در صورتي که درباره خودش مستجاب نگردد)[8]
و اما برخي از چيز هايي که موجب عدم استجابت دعا مي شود:
1- گناه عامل بزرگي براي عدم استجابت دعا : حضرت علي (ع) در دعاي کميل مي فرمايند: اللهم اغفر لي الذنوب التي تحبس الدعا ، که از اين بيان استفاده مي شود که گناه موجب حبس دعا و عدم استجابت دعا مي گردد .
2- دعا به جا باشد، امام صادق(ع) فرمودند:( چهار نفر دعايشان مستجاب نمي شود: 1 آن که در خانه نشسته و مي گويد خداوندا مرا روزي ده خداوند به او مي فرمايد:( مگر ترا نگفتم در پي کسب و کار باش) 2 آن که زنش را نفرين مي کند خداوند مي فرمايد:( مگر من اختيار طلاق او را به دست تو ندادم) 3 آن که مال و ثروت خود را هدر دهد و سپس مي گويد خدايا روزيم ده خداوند مي فرمايد (مگر نگفتم به مالت رسيدگي کن) 4 و کسي که مال خويش را بدون گواه و مدرک به وام دهد که خداوند مي فرمايد:(مگر من دستور ندادم که بر وام خويش گواه بگيريد)[9]
3- گاهي از اوقات به مصلحت بنده نيست که خداوند آن دعا را به اجابت برساند ولي در مقابل خداوند بجاي آن دعا ، گناهان بندگان خود را مي آمرزد .
پی نوشتها:
[1] بحار، جلد 59، صفحه 1
[2] بحار الانوار جلد 93
[3] بحار الانوار جلد 93
[4] بحا الانوار جلد 93
[5] بحار الانوار، جلد 81، صفحه 219
[6] بحار الانوار، جلد 93، صفحه 305و 312
[7] بحار الانوار، جلد 46، صفحه 297.
[8] بحار الانوار، جلد 93، صفحه 294
[9] بحار الانوار، جلد 71، صفحه 344
www.shamimm.ir
