پرسش :
آیا بین رشد ، سن و تکامل ارتباطی وجود دارد ؟ آیا خانواده ها می توانند فرزندانشان را با یکدیگر مقایسه کنند ؟
پاسخ :
پاسخ از آقای دکتر زمانی، فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان:
تکامل مهارت هایی هست که ناشی از این است که سیستم عصبی انسان که شامل مغز و نخاع باشد از همان دوران جنینی که نطفه در رحم مادر بوجود می آید شروع به تکامل می کند . وقتی بچه ای به دنیا می آید می بینید که نه گردن می گیرد ، نه می نشیند و نسبت به نوزادان حیوانات ضعیف تر است. یک جوجه وقتی از تخم در می آید شروع به راه رفتن می کند ولی نوزاد انسان ، سیستم تکامل اصلی او در رحم شروع شده است و قسمت هایی از آن در بعد از تولد ادامه دارد . در سال اول و دوم قسمت های عمده ای از تکامل حرکتی و شناختی اتفاق می افتد . طبعا تحت تاثیر عوامل ژنتیکی ، جنس فرد و تغذیه است که این عوامل تاثیر می گذارد که این کودک با کودک دیگری تفاوت داشته باشد . مثلا فردی که تغذیه مناسبی دارد یا فردی که تغذیه ی مناسبی ندارد ، فردی که دچار بیماری میشود می تواند تکامل او را تحت تاثیر قرار بدهد . یک بچه ممکن است ده ماهه راه بیفتد و یک بچه ممکن است پانزده ماهه راه بیفتد ، هر دوی اینها دو سر یک طیف هستند که یکی اول و یکی آخر است ولی در رنج طبیعی تلقی میشود . بنابراین این مجموعه مهارت هایی که بایستی در این مقطع و طیف طبیعی بدست بیاید ، تکامل نامیده میشود که ابعاد مختلفی دارد . ما ابعاد حرکتی آن را داریم که زودتر به چشم می خورد . بچه ای که گردن می گیرد ، غلط می زند ، می نشیند ، پا می گیرد ، می ایستد ، راه می رود و بعد مهارت های ظریفتری که مثل استفاده از انگشتان که بتواند شیئی را با دو انگشت بگیرد ، این ها جنبه های حرکتی است . محور شناختی و شعوری هم هست که به رفتار کودک و تکلم او مربوط میشود . مثلا کسی را می بیند می خندد یا دست تکان می دهد یا تکلم که این ها بتدریج بدست می آید . این ها در افراد متفاوت است . تحت عوامل اکتسابی و ژنتیکی است . و جنس پسر و دختر هم تفاوت هایی با هم دارند . ما باید آن طیف را در نظر بگیریم نه اینکه چون بچه ی فلانی ده ماهه راه افتاد پس بچه ی من هم باید ده ماهه راه بیفتد. اما اگر در این محور تاخیر زیاد باشد ، حتما باید مورد توجه قرار بگیرد .
www.ch3.ir
پاسخ از آقای دکتر زمانی، فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان:
تکامل مهارت هایی هست که ناشی از این است که سیستم عصبی انسان که شامل مغز و نخاع باشد از همان دوران جنینی که نطفه در رحم مادر بوجود می آید شروع به تکامل می کند . وقتی بچه ای به دنیا می آید می بینید که نه گردن می گیرد ، نه می نشیند و نسبت به نوزادان حیوانات ضعیف تر است. یک جوجه وقتی از تخم در می آید شروع به راه رفتن می کند ولی نوزاد انسان ، سیستم تکامل اصلی او در رحم شروع شده است و قسمت هایی از آن در بعد از تولد ادامه دارد . در سال اول و دوم قسمت های عمده ای از تکامل حرکتی و شناختی اتفاق می افتد . طبعا تحت تاثیر عوامل ژنتیکی ، جنس فرد و تغذیه است که این عوامل تاثیر می گذارد که این کودک با کودک دیگری تفاوت داشته باشد . مثلا فردی که تغذیه مناسبی دارد یا فردی که تغذیه ی مناسبی ندارد ، فردی که دچار بیماری میشود می تواند تکامل او را تحت تاثیر قرار بدهد . یک بچه ممکن است ده ماهه راه بیفتد و یک بچه ممکن است پانزده ماهه راه بیفتد ، هر دوی اینها دو سر یک طیف هستند که یکی اول و یکی آخر است ولی در رنج طبیعی تلقی میشود . بنابراین این مجموعه مهارت هایی که بایستی در این مقطع و طیف طبیعی بدست بیاید ، تکامل نامیده میشود که ابعاد مختلفی دارد . ما ابعاد حرکتی آن را داریم که زودتر به چشم می خورد . بچه ای که گردن می گیرد ، غلط می زند ، می نشیند ، پا می گیرد ، می ایستد ، راه می رود و بعد مهارت های ظریفتری که مثل استفاده از انگشتان که بتواند شیئی را با دو انگشت بگیرد ، این ها جنبه های حرکتی است . محور شناختی و شعوری هم هست که به رفتار کودک و تکلم او مربوط میشود . مثلا کسی را می بیند می خندد یا دست تکان می دهد یا تکلم که این ها بتدریج بدست می آید . این ها در افراد متفاوت است . تحت عوامل اکتسابی و ژنتیکی است . و جنس پسر و دختر هم تفاوت هایی با هم دارند . ما باید آن طیف را در نظر بگیریم نه اینکه چون بچه ی فلانی ده ماهه راه افتاد پس بچه ی من هم باید ده ماهه راه بیفتد. اما اگر در این محور تاخیر زیاد باشد ، حتما باید مورد توجه قرار بگیرد .
www.ch3.ir
