پرسش :
خونریزی های غیر طبیعی رحم از دیدگاه متخصص زنان چه اهمیتی دارد ؟
پاسخ :
پاسخ از خانم دکتر مریم کاشانیان، متخصص زنان و زایمان:
معمولاً خونریزی واژینال باید بعد از بلوغ اتفاق بیفتد . یعنی در یک خانم تا قبل از بلوغ هرخونریزی به هر میزان که بوجود بیاید غیر طبیعی است . بعد از بلوغ خونریزی واژینال شروع می شود که به صورت قاعدگی هایی است که فرد دارد . بعد از یائسگی نیز معمولاً باید خونریزی های مرتب ماهیانه قطع شود . ولی ما خونریزی هایی که بصورت غیر طبیعی باشد در تمام مقاطع سنی داریم . یعنی یک نوزاد بعد از تولد ممکن است خونریزی پیدا کند . یک دختر بچه ی چهار یا پنج ساله ممکن است خونریزی پیدا کند . دخترهایی که تازه قاعدگی آنها شروع شده و بعد از بلوغ هستند خیلی در معرض خونریزی هستند و درصد آنها بیشتر است . خانم هایی که در سن باروری هستند و سن بلوغ خود را گذرانده اند و قاعدگی آنها تثبیت شده بازهم خونریزی هایی پیدا می کنند . حتی بعد از یائسگی نیز ممکن است این اتفاق بیفتد . یعنی خیلی از خانم ها به این امید هستند که بعد از قاعدگی همه چیز قطع شود نه اینگونه نیست و ممکن است بازهم خونریزی واژینال داشته باشند . علت هایی که در مقاطع سنی مختلف برای خونریزی وجود دارد کاملاً با هم متفاوت است . خیلی اوقات پیش آمده که مادری نوزاد یک یا دو روزه ی خود را نزد دکتر می آورد که پوشک او خونی بوده است. خونریزی که در نوزاد دیده می شود بیشتر به دلیل هورمونهایی است که در دوران بارداری از جفت ترشح می شود و از طریق بند ناف به بدن جنین می رسد . بنابراین چون جنین مونث مینیاتور یک آدم بزرگ است و رحم دارد، تحت تأثیر این هورمون ها قرار می گیرد . بعد از اینکه این نوزاد دختر به دنیا می آید به دلیل اینکه این هورمون ها قطع می شوند سطح داخلی رحم که به آن آندومتر می گویند ریزش پیدا می کند و این بچه ها ممکن است دو یا سه روز اول تولد یک مقدار خیلی کم خونریزی داشته باشند که این مسئله مادران را ناراحت می کند . در حالی که علت آن را گفتم این مسئله کاملاً فیزیولوژیک است و جای نگران ندارد مگر اینکه ادامه پیدا کند . اگر ادامه پیدا کند حتماً باید بررسی شود و مسائل دیگری برای آن مطرح می شود . بعد از دوران نوزادی عملاً دیگر هیچ هورمونی در داخل بدن نیست . بنابراین اگر یک بچه چهاریا پنج ساله خونریزی پیدا کند حتماً باید بررسی شود و این مسئله حتماً پاتولوژیک و مرضی است و نمی تواند فیزیولوژیک باشد . چیزهایی که مطرح می شود یکی از آن بلوغ زودرس است . ممکن است به صورت زودرس تخمدان ها فعال شده باشند و خونریزی شروع شده باشد . ممکن است عامل آن در دختر بچه ها عفونت باشد . معمولاً بچه ها نسبت به سوراخ هایی که در بدن آنها وجود دارد مانند بینی ، گوش و هر سوراخ دیگری حساس هستند . گاهی ممکن است اسباب بازی های خود یا چیزهای کوچک را داخل سوراخ های بدن از جمله واژن بکنند . بنابراین جسم خارجی در داخل واژن یکی از علت هایی است که هم می تواند عفونت و هم خونریزی در بچه ها ایجاد کند . بنابراین علت خونریزی در بچه های چهار ، پنج یا شش ساله معمولاً این سه علتی است که شمردم . علت های نادرتر و کمتری هم مطرح است ازجمله یک سری بدخیمی هایی که این حالت را ایجاد می کند که البته خیلی کمتر است . بعد از بلوغ سیستم عصبی مرکزی فعال شده ، بلوغ اتفاق افتاده بنابراین تخمدان در حال فعالیت است ، هورمون می سازد و این هورمون برروی رحم تأثیر می گذارد و قاعدگی ها شروع می شود . در دو یا سه سال اول بعد از قاعدگی چون هنوز بلوغ سیستم عصبی مرکزی تکمیل نشده است این خونریزی ها ممکن است بی نظم باشد . خیلی اوقات دخترهای دوازده یا سیزده ساله را به علت خونریزی های زیاد یا بی نظم نزد ما می آورند. ممکن است اینها یک بار در ماه سه بار پریود شوند و یا سه ماه اصلاً نشوند . ممکن است زمانی که خونریزی پیدا می کنند طولانی باشد و پاک نشوند . مقدار خونریزی یک بار کم و یا یک بار زیاد باشد . گاهی اوقات نیز ممکن است این خونریزی خیلی زیاد باشد . مثلاً دختربچه هایی را با خونریزی های فوق العاده زیاد و هموگلوبین فوق العاده پایین نزد ما آورده اند . البته درست است که علت فیزیولوژیک این خونریزی ها به دلیل عدم بلوغ سیستم عصبی مرکزی است ولی چون زیاد است باید حتماً کنترل و تنظیم شود . یک مسئله ی مهم این است که هرگاه خونریزی آنقدر زیاد باشد که منجر به کم خونی خانم شود حتی اگر الگوی فیزیولوژیک خود را حفظ کند و به طور مرتب وجود داشته باشد ، باید جلوی آن گرفته شود . یعنی خیلی از خانم ها فکر می کنند که چون از اول بلوغ تا به حال خونریزی های آنها خیلی زیاد بوده ایرادی ندارد . اما به هرحال به هر وسیله ای باید این خونریزی را کم کرد چرا که راه هایی است که خونریزی را کم می کند . بنابراین خونریزی زیاد هیچگاه به نفع یک خانم نیست . برخلاف آن چیزی که همه ی خانم ها فکر می کنند که خون قاعدگی خون کثیف بدن است که دفع می شود ، برعکس خون قاعدگی خون تمیز بدن است . یعنی هفتاد درصد خون قاعدگی خون شریانی و خون تمیز بدن است که دفع می شود . این تصور غلطی است که در عوام وجود دارد که این خون کثیف است و باید دفع شود . یعنی هر چقدر میزان خونریزی قاعدگی کمتر باشد به نفع خانم است . بنابراین خونریزی زیاد هیچ امتیازی برای یک خانم نیست و باید میزان آن کم شود . وقتی یک دختر بچه دوازده یا سیزده ساله خونریزی بی نظم پیدا می کند ، اگر میزان خونریزی خیلی کم باشد ، مانند بعضی از خانم ها که می گویند مدام لکه بینی دارند چون میزان آن کم است می توان صبر کرد . اما اگر این خونریزی ها زیاد باشد حتماً باید جلوی آن با دارو گرفته شود . تا زمانی که سیستم کنترل عصبی مرکزی جا بیفتد و تکمیل شود . بعد از اینکه دوران بلوغ تثبیت شدو فرد تبدیل به یک خانم بالغ کامل شد ، باز هم ممکن است خونریزی هایی ایجاد شود . عمدتاً علت این خونریزی ها یکی به دلیل هورمون ها است که ممکن است مریض تخمک گذاری به هر صورت نداشته باشد . یا مسائل ارگانیکی که در خود رحم ، تخمدان و یا در مسیر تناسلی ایراداتی وجود داشته باشد . یکی از مسائلی که در این دوران وجود دارد و اکثر خانم ها وقتی خونریزی پیدا می کنند تقریباً به آن فکر نمی کنند حاملگی و مسائل مربوط به آن است . یعنی هر گاه فرم خونریزی قاعدگی تغییر کرد ، حتماً یک خانم اول باید مطمئن شود که حامله نیست . حتی اگر از روش پیشگیری خیلی مطمئنی استفاده کند . باید حتماً مطمئن باشد که حامله نیست چون گاهی اوقات وقتی ما به مریض می گوییم که امکان دارد حامله باشید می خندد و می گوید من پریود شده ام و خونریزی دارم مگر چنین چیزی امکان پذیر است . باید این مسئله را یادآوری کنم که شایع ترین علل خونریزی در دوران باروری یعنی زمانی که بلوغ تکمیل شد تا قبل از یائسگی مسائل مربوط به حاملگی است و بعد چیزهای دیگر. بنابراین حتماً باید به حاملگی فکر کنیم و سعی کنیم که آن را رد کنیم یعنی آزمایش دهیم و مطمئن شویم که فرد حامله نیست. البته وقتی که می گوییم حاملگی الزاماً نباید تصور کنیم که یک حاملگی نرمال و داخل رحم منظور ما است . حاملگی عوارض خاصی دارد و آنها می توانند باعث ایجاد خونریزی شوند . قبل از یائسگی علت های دیگری مطرح است ، هرچقدر سن بالا برود مخصوصاً سی و پنج سالگی به بالا وقتی که خونریزی های قاعدگی پیدا می شود باید حتماً به مسائل بدخیمی ها فکر کرد . بدخیمی ها چیزهای مهمی هستند اگر چه شایع نیستند ولی اهمیت دارند . متأسفانه خیلی از خانم ها به قبل از یائسگی که می رسند ، خونریزی هایی را که پیدا می کنند به مسئله ی یائسگی ربط می دهند و آن را پیگیری نمی کنند در نتیجه گاهی اوقات ما مریض ها را با یک مسائل خیلی بد می بینیم . وضعیتی که مقدار خیلی زیادی بدن فرد خون از دست داده است و در شرایطی است که هیچ کار تشخیصی و درمانی در آن مراحل حاد نمی توان انجام داد. بنابراین این تصور را خانم ها نداشته باشند که قبل از یائسگی هر خونریزی که پیدا می کنند با مشورتی که با دوست و آشنا انجام می دهند ، به یائسگی ربط بدهند . فکر کنند که چیز مهمی نیست و به پزشک مراجعه نکنند و در نتیجه زمان طلایی را برای تشخیص و درمان از دست بدهند . ولی شایع ترین علتی که باعث خونریزی در این سنین می شود قطع تدریجی تخمک گذاری است و بدن به طرف یائسگی می رود . ولی از آنجایی که مسائل مهم این دوره مانند بدخیمی ها و سرطان ها نیز خود را به همین شکل نشان می دهند ، ما اول باید مطمئن شویم که هیچکدام از آنها وجود ندارد و بعد آن را به یائسگی ربط بدهیم . البته بازهم مسئله به این سادگی نیست این که فرد به طرف یائسگی می رود ممکن است آنقدر بدن او خون از دست بدهد که همین خونریزی او را از بین ببرد . بنابراین اینکه فکر کند که چون در حال یائسه شدن است این خونریزی را تحمل کند باز کار غلطی است . درهر حال هر خونریزی زیادی باید کنترل شود و جلوی آن گرفته شود . مطلقاً خانم ها نباید اجازه بدهند که هیچ خونریزی زیادی ادامه پیدا کند . خیلی از خانم ها این تصور را دارند که بعد از یائسگی همه چیز تمام می شود و هیچ خونریزی وجود نخواهد داشت . ما یک دسته ی مهمی از خونریزی ها را بعد از یائسگی داریم . بعد از یائسگی هر میزان خونریزی غیر طبیعی است . خیلی از خانم ها مراجعه می کنند و می گویند من یک لکه بینی خیلی کوچک داشته ام ،خیلی مهم نبود و فقط یک روز هم بود . اتفاقاً شاید شانس به این خانم ها رو کرده که با یک علامت خیلی کوچک ما بتوانیم یک بیماری خیلی مهم را در آنها تشخیص بدهیم . بنابراین هرمیزان خونریزی یعنی حتی اگر چند عدد گلبول قرمز هم دفع کردید اهمیت دارد و باید حتماً پیگیری شود . پیگیری آنها ممکن است خیلی اوقات چیز مهمی نباشد اما ما باید بتوانیم مسائل اصلی را که برای فرد خطرناک است کنار بگذاریم و پس از آن ما می توانیم به خانم ها اطمینان بدهیم که مسئله ی خاصی نیست و می تواند با آن کنار بیاید تا بگذرد .
www.ch3.ir
پاسخ از خانم دکتر مریم کاشانیان، متخصص زنان و زایمان:
معمولاً خونریزی واژینال باید بعد از بلوغ اتفاق بیفتد . یعنی در یک خانم تا قبل از بلوغ هرخونریزی به هر میزان که بوجود بیاید غیر طبیعی است . بعد از بلوغ خونریزی واژینال شروع می شود که به صورت قاعدگی هایی است که فرد دارد . بعد از یائسگی نیز معمولاً باید خونریزی های مرتب ماهیانه قطع شود . ولی ما خونریزی هایی که بصورت غیر طبیعی باشد در تمام مقاطع سنی داریم . یعنی یک نوزاد بعد از تولد ممکن است خونریزی پیدا کند . یک دختر بچه ی چهار یا پنج ساله ممکن است خونریزی پیدا کند . دخترهایی که تازه قاعدگی آنها شروع شده و بعد از بلوغ هستند خیلی در معرض خونریزی هستند و درصد آنها بیشتر است . خانم هایی که در سن باروری هستند و سن بلوغ خود را گذرانده اند و قاعدگی آنها تثبیت شده بازهم خونریزی هایی پیدا می کنند . حتی بعد از یائسگی نیز ممکن است این اتفاق بیفتد . یعنی خیلی از خانم ها به این امید هستند که بعد از قاعدگی همه چیز قطع شود نه اینگونه نیست و ممکن است بازهم خونریزی واژینال داشته باشند . علت هایی که در مقاطع سنی مختلف برای خونریزی وجود دارد کاملاً با هم متفاوت است . خیلی اوقات پیش آمده که مادری نوزاد یک یا دو روزه ی خود را نزد دکتر می آورد که پوشک او خونی بوده است. خونریزی که در نوزاد دیده می شود بیشتر به دلیل هورمونهایی است که در دوران بارداری از جفت ترشح می شود و از طریق بند ناف به بدن جنین می رسد . بنابراین چون جنین مونث مینیاتور یک آدم بزرگ است و رحم دارد، تحت تأثیر این هورمون ها قرار می گیرد . بعد از اینکه این نوزاد دختر به دنیا می آید به دلیل اینکه این هورمون ها قطع می شوند سطح داخلی رحم که به آن آندومتر می گویند ریزش پیدا می کند و این بچه ها ممکن است دو یا سه روز اول تولد یک مقدار خیلی کم خونریزی داشته باشند که این مسئله مادران را ناراحت می کند . در حالی که علت آن را گفتم این مسئله کاملاً فیزیولوژیک است و جای نگران ندارد مگر اینکه ادامه پیدا کند . اگر ادامه پیدا کند حتماً باید بررسی شود و مسائل دیگری برای آن مطرح می شود . بعد از دوران نوزادی عملاً دیگر هیچ هورمونی در داخل بدن نیست . بنابراین اگر یک بچه چهاریا پنج ساله خونریزی پیدا کند حتماً باید بررسی شود و این مسئله حتماً پاتولوژیک و مرضی است و نمی تواند فیزیولوژیک باشد . چیزهایی که مطرح می شود یکی از آن بلوغ زودرس است . ممکن است به صورت زودرس تخمدان ها فعال شده باشند و خونریزی شروع شده باشد . ممکن است عامل آن در دختر بچه ها عفونت باشد . معمولاً بچه ها نسبت به سوراخ هایی که در بدن آنها وجود دارد مانند بینی ، گوش و هر سوراخ دیگری حساس هستند . گاهی ممکن است اسباب بازی های خود یا چیزهای کوچک را داخل سوراخ های بدن از جمله واژن بکنند . بنابراین جسم خارجی در داخل واژن یکی از علت هایی است که هم می تواند عفونت و هم خونریزی در بچه ها ایجاد کند . بنابراین علت خونریزی در بچه های چهار ، پنج یا شش ساله معمولاً این سه علتی است که شمردم . علت های نادرتر و کمتری هم مطرح است ازجمله یک سری بدخیمی هایی که این حالت را ایجاد می کند که البته خیلی کمتر است . بعد از بلوغ سیستم عصبی مرکزی فعال شده ، بلوغ اتفاق افتاده بنابراین تخمدان در حال فعالیت است ، هورمون می سازد و این هورمون برروی رحم تأثیر می گذارد و قاعدگی ها شروع می شود . در دو یا سه سال اول بعد از قاعدگی چون هنوز بلوغ سیستم عصبی مرکزی تکمیل نشده است این خونریزی ها ممکن است بی نظم باشد . خیلی اوقات دخترهای دوازده یا سیزده ساله را به علت خونریزی های زیاد یا بی نظم نزد ما می آورند. ممکن است اینها یک بار در ماه سه بار پریود شوند و یا سه ماه اصلاً نشوند . ممکن است زمانی که خونریزی پیدا می کنند طولانی باشد و پاک نشوند . مقدار خونریزی یک بار کم و یا یک بار زیاد باشد . گاهی اوقات نیز ممکن است این خونریزی خیلی زیاد باشد . مثلاً دختربچه هایی را با خونریزی های فوق العاده زیاد و هموگلوبین فوق العاده پایین نزد ما آورده اند . البته درست است که علت فیزیولوژیک این خونریزی ها به دلیل عدم بلوغ سیستم عصبی مرکزی است ولی چون زیاد است باید حتماً کنترل و تنظیم شود . یک مسئله ی مهم این است که هرگاه خونریزی آنقدر زیاد باشد که منجر به کم خونی خانم شود حتی اگر الگوی فیزیولوژیک خود را حفظ کند و به طور مرتب وجود داشته باشد ، باید جلوی آن گرفته شود . یعنی خیلی از خانم ها فکر می کنند که چون از اول بلوغ تا به حال خونریزی های آنها خیلی زیاد بوده ایرادی ندارد . اما به هرحال به هر وسیله ای باید این خونریزی را کم کرد چرا که راه هایی است که خونریزی را کم می کند . بنابراین خونریزی زیاد هیچگاه به نفع یک خانم نیست . برخلاف آن چیزی که همه ی خانم ها فکر می کنند که خون قاعدگی خون کثیف بدن است که دفع می شود ، برعکس خون قاعدگی خون تمیز بدن است . یعنی هفتاد درصد خون قاعدگی خون شریانی و خون تمیز بدن است که دفع می شود . این تصور غلطی است که در عوام وجود دارد که این خون کثیف است و باید دفع شود . یعنی هر چقدر میزان خونریزی قاعدگی کمتر باشد به نفع خانم است . بنابراین خونریزی زیاد هیچ امتیازی برای یک خانم نیست و باید میزان آن کم شود . وقتی یک دختر بچه دوازده یا سیزده ساله خونریزی بی نظم پیدا می کند ، اگر میزان خونریزی خیلی کم باشد ، مانند بعضی از خانم ها که می گویند مدام لکه بینی دارند چون میزان آن کم است می توان صبر کرد . اما اگر این خونریزی ها زیاد باشد حتماً باید جلوی آن با دارو گرفته شود . تا زمانی که سیستم کنترل عصبی مرکزی جا بیفتد و تکمیل شود . بعد از اینکه دوران بلوغ تثبیت شدو فرد تبدیل به یک خانم بالغ کامل شد ، باز هم ممکن است خونریزی هایی ایجاد شود . عمدتاً علت این خونریزی ها یکی به دلیل هورمون ها است که ممکن است مریض تخمک گذاری به هر صورت نداشته باشد . یا مسائل ارگانیکی که در خود رحم ، تخمدان و یا در مسیر تناسلی ایراداتی وجود داشته باشد . یکی از مسائلی که در این دوران وجود دارد و اکثر خانم ها وقتی خونریزی پیدا می کنند تقریباً به آن فکر نمی کنند حاملگی و مسائل مربوط به آن است . یعنی هر گاه فرم خونریزی قاعدگی تغییر کرد ، حتماً یک خانم اول باید مطمئن شود که حامله نیست . حتی اگر از روش پیشگیری خیلی مطمئنی استفاده کند . باید حتماً مطمئن باشد که حامله نیست چون گاهی اوقات وقتی ما به مریض می گوییم که امکان دارد حامله باشید می خندد و می گوید من پریود شده ام و خونریزی دارم مگر چنین چیزی امکان پذیر است . باید این مسئله را یادآوری کنم که شایع ترین علل خونریزی در دوران باروری یعنی زمانی که بلوغ تکمیل شد تا قبل از یائسگی مسائل مربوط به حاملگی است و بعد چیزهای دیگر. بنابراین حتماً باید به حاملگی فکر کنیم و سعی کنیم که آن را رد کنیم یعنی آزمایش دهیم و مطمئن شویم که فرد حامله نیست. البته وقتی که می گوییم حاملگی الزاماً نباید تصور کنیم که یک حاملگی نرمال و داخل رحم منظور ما است . حاملگی عوارض خاصی دارد و آنها می توانند باعث ایجاد خونریزی شوند . قبل از یائسگی علت های دیگری مطرح است ، هرچقدر سن بالا برود مخصوصاً سی و پنج سالگی به بالا وقتی که خونریزی های قاعدگی پیدا می شود باید حتماً به مسائل بدخیمی ها فکر کرد . بدخیمی ها چیزهای مهمی هستند اگر چه شایع نیستند ولی اهمیت دارند . متأسفانه خیلی از خانم ها به قبل از یائسگی که می رسند ، خونریزی هایی را که پیدا می کنند به مسئله ی یائسگی ربط می دهند و آن را پیگیری نمی کنند در نتیجه گاهی اوقات ما مریض ها را با یک مسائل خیلی بد می بینیم . وضعیتی که مقدار خیلی زیادی بدن فرد خون از دست داده است و در شرایطی است که هیچ کار تشخیصی و درمانی در آن مراحل حاد نمی توان انجام داد. بنابراین این تصور را خانم ها نداشته باشند که قبل از یائسگی هر خونریزی که پیدا می کنند با مشورتی که با دوست و آشنا انجام می دهند ، به یائسگی ربط بدهند . فکر کنند که چیز مهمی نیست و به پزشک مراجعه نکنند و در نتیجه زمان طلایی را برای تشخیص و درمان از دست بدهند . ولی شایع ترین علتی که باعث خونریزی در این سنین می شود قطع تدریجی تخمک گذاری است و بدن به طرف یائسگی می رود . ولی از آنجایی که مسائل مهم این دوره مانند بدخیمی ها و سرطان ها نیز خود را به همین شکل نشان می دهند ، ما اول باید مطمئن شویم که هیچکدام از آنها وجود ندارد و بعد آن را به یائسگی ربط بدهیم . البته بازهم مسئله به این سادگی نیست این که فرد به طرف یائسگی می رود ممکن است آنقدر بدن او خون از دست بدهد که همین خونریزی او را از بین ببرد . بنابراین اینکه فکر کند که چون در حال یائسه شدن است این خونریزی را تحمل کند باز کار غلطی است . درهر حال هر خونریزی زیادی باید کنترل شود و جلوی آن گرفته شود . مطلقاً خانم ها نباید اجازه بدهند که هیچ خونریزی زیادی ادامه پیدا کند . خیلی از خانم ها این تصور را دارند که بعد از یائسگی همه چیز تمام می شود و هیچ خونریزی وجود نخواهد داشت . ما یک دسته ی مهمی از خونریزی ها را بعد از یائسگی داریم . بعد از یائسگی هر میزان خونریزی غیر طبیعی است . خیلی از خانم ها مراجعه می کنند و می گویند من یک لکه بینی خیلی کوچک داشته ام ،خیلی مهم نبود و فقط یک روز هم بود . اتفاقاً شاید شانس به این خانم ها رو کرده که با یک علامت خیلی کوچک ما بتوانیم یک بیماری خیلی مهم را در آنها تشخیص بدهیم . بنابراین هرمیزان خونریزی یعنی حتی اگر چند عدد گلبول قرمز هم دفع کردید اهمیت دارد و باید حتماً پیگیری شود . پیگیری آنها ممکن است خیلی اوقات چیز مهمی نباشد اما ما باید بتوانیم مسائل اصلی را که برای فرد خطرناک است کنار بگذاریم و پس از آن ما می توانیم به خانم ها اطمینان بدهیم که مسئله ی خاصی نیست و می تواند با آن کنار بیاید تا بگذرد .
www.ch3.ir
