پرسش :

طبايع چهارگانه انسان كدام است؟

پاسخ :
الإمام الكاظم عليه‏السلام :
طَبائِعُ الجِسمِ عَلى أربَعَةٍ : فَمِنهَا الهَواءُ الَّذي لا تَحيَا النَّفسُ إلاّ بِهِ وبِنَسيمِهِ ، ويُخرِجُ ما فِي الجِسمِ مِن داءٍ وعُفونَةٍ ، وَالأَرضُ الَّتي قَد تُوَلِّدُ اليُبسَ وَالحَرارَةَ ، وَالطَّعامُ ومِنهُ يَتَوَلَّدُ الدَّمُ . ألا تَرى أنَّهُ يَصيرُ إلَى المَعِدَةِ فَتُغَذّيهِ حَتّى يَلينَ ، ثُمَّ يَصفُوَ فَتَأخُذُ الطَّبيعَةُ صَفوَهُ دَما ، ثُمَّ يَنحَدِرُ الثُّفلُ ، وَالماءُ وهُوَ يُوَلِّدُ البَلغَمَ .
امام كاظم عليه‏السلام :
سرشت آدم ، بر چهار چيز نهاده است : يكى از آنها هواست كه شخص ، جز بدان و به نسيم آن ، زنده نمى‏ماند و هر درد و عفونتى را هم كه در جسم است ، بيرون مى‏راند . ديگرى خاك است كه ممكن است خشكى و حرارت را پديد آورد . ديگرى خوراك است كه خون از آن پديد مى‏آيد . مگر نمى‏بينى غذا به معده در مى‏آيد و آن‏جا ، معده آن را مى‏پرورَد تا نرم و آن‏گاه ، ناب شود و طبيعت ، افشره آن را به عنوان خون مى‏گيرد و سپس ، كُنجاره به پايين بدن سرازير مى‏شود. و چهارم ، آب است كه بلغم را مى‏سازد .
الكافي ، جلد 8 ، صفحه 230 ، حديث 297 عن ابن سنان ، بحار الأنوار ، جلد 61 ، صفحه 306 ، حديث 12 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 412