پرسش :
برهان لطف چگونه بر وجود امام زمان (عج) دلالت دارد؟
پاسخ :
در تقرير برهان لطف بر وجود امام زمان عليه السلام ابتدا به مقدماتى اشاره مى‌كنيم:
1- به يک جهت لطف به دو قسم تقسيم مى شود:
الف : لطف محصل: لطفى كه با آن، مكلف به اختيار خويش طاعت را برمى‌گزيند.
ب : لطف مقرب: لطفى كه مكلف با آن، به انجام واجبات نزديک‌تر و از ارتكاب محرمات دور مى‌شود.
2- متكلمان عدليه اعم از اماميه و معتزله، لطف را بر خداوند واجب مى‌دانند، زيرا او بندگان خود را عبث و بيهوده نيافريده است لذا هر چه را كه در رسيدن آن‌ها به هدف موثر است بايد انجام دهد كه از آن جمله لطف است.
قاعده لطف مقرب ايجاب مى‌كند كه در ميان جامعه امامى باشد كه محور حق بوده و جامعه را از خطاى مطلق باز دارد از همين رو است كه مى‌گوييم: اجماع حجت است. قاعده لطف اقتضا مى‌كند كه رئيسى در ميان مردم باشد، رئيسى كه نمى‌تواند نسبت به جامعه بى تفاوت باشد تا اگر همه جامعه به بيراهه رفتند آن‌ها را هدايت كند و نگذارد كه امت، اجتماع بر باطل كنند.
صفار به سند خود از امام صادق عليه السلام نقل كرده كه حضرت فرمود: «ان الله جل و عز أجل و أعظم من ان يترك الارض بغير امام(1)؛ همانا خداوند عزوجل جليل‌تر از آن است كه زمين را بدون امام رها كند.»
الطاف وجود امام غايب
1- حراست از دين خداوند در سطح كلى؛
مرحوم شريف العلماء مى‌فرمايد: «به طور حتم وجود امام در زمان غيبت، لطف است و از جمله لطف آن حفظ شريعت و نفى اتفاق بر باطل و ارشاد مردم به حق است.» (2)
2- تربيت نفوس مستعد؛
بر خلاف تصور برخى كه گمان كرده‌اند رابطه امام با مردم در زمان غيبت به طور كلى قطع مى‌شود، ولى حق اين است كه اين چنين نيست بلكه مطابق برخى روايات گروهى از افراد قابل و نفوس مستعد از نور وجود آن حضرت بهره‌مند مى‌شوند.
3- وجود امام، سبب بقاى مذهب؛
جامعه شناسان و روانكاوان معتقدند كه اعتقاد به وجود امام و رهبر هر چند غايب مى‌تواند اثر عميقى در جوامع دينى و غير دينى داشته باشد. در جنگ احد براى تضعيف روحيه مردم شايعه قتل پيامبر را منتشر كردند.
4- تأثير وجود الگو در پيشرفت بشر؛
از امتيازات اساسى اديان الهى آن است كه اگر بشارت به امرى مى‌دهند در ابتدا براى آن الگويى معرفى مى‌كنند تا مردم با توجه به او خود را به كمال مطلق نزديک كنند و مى‌دانيم كه بهترين الگو، امام و مقتداى كامل و زنده است.
پی‌نوشت‌ها:
1- بصائر الدرجات، ص 485، باب 10، ح 3.
2- كشف القناع، ص 148.
منبع: موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
در تقرير برهان لطف بر وجود امام زمان عليه السلام ابتدا به مقدماتى اشاره مى‌كنيم:
1- به يک جهت لطف به دو قسم تقسيم مى شود:
الف : لطف محصل: لطفى كه با آن، مكلف به اختيار خويش طاعت را برمى‌گزيند.
ب : لطف مقرب: لطفى كه مكلف با آن، به انجام واجبات نزديک‌تر و از ارتكاب محرمات دور مى‌شود.
2- متكلمان عدليه اعم از اماميه و معتزله، لطف را بر خداوند واجب مى‌دانند، زيرا او بندگان خود را عبث و بيهوده نيافريده است لذا هر چه را كه در رسيدن آن‌ها به هدف موثر است بايد انجام دهد كه از آن جمله لطف است.
قاعده لطف مقرب ايجاب مى‌كند كه در ميان جامعه امامى باشد كه محور حق بوده و جامعه را از خطاى مطلق باز دارد از همين رو است كه مى‌گوييم: اجماع حجت است. قاعده لطف اقتضا مى‌كند كه رئيسى در ميان مردم باشد، رئيسى كه نمى‌تواند نسبت به جامعه بى تفاوت باشد تا اگر همه جامعه به بيراهه رفتند آن‌ها را هدايت كند و نگذارد كه امت، اجتماع بر باطل كنند.
صفار به سند خود از امام صادق عليه السلام نقل كرده كه حضرت فرمود: «ان الله جل و عز أجل و أعظم من ان يترك الارض بغير امام(1)؛ همانا خداوند عزوجل جليل‌تر از آن است كه زمين را بدون امام رها كند.»
الطاف وجود امام غايب
1- حراست از دين خداوند در سطح كلى؛
مرحوم شريف العلماء مى‌فرمايد: «به طور حتم وجود امام در زمان غيبت، لطف است و از جمله لطف آن حفظ شريعت و نفى اتفاق بر باطل و ارشاد مردم به حق است.» (2)
2- تربيت نفوس مستعد؛
بر خلاف تصور برخى كه گمان كرده‌اند رابطه امام با مردم در زمان غيبت به طور كلى قطع مى‌شود، ولى حق اين است كه اين چنين نيست بلكه مطابق برخى روايات گروهى از افراد قابل و نفوس مستعد از نور وجود آن حضرت بهره‌مند مى‌شوند.
3- وجود امام، سبب بقاى مذهب؛
جامعه شناسان و روانكاوان معتقدند كه اعتقاد به وجود امام و رهبر هر چند غايب مى‌تواند اثر عميقى در جوامع دينى و غير دينى داشته باشد. در جنگ احد براى تضعيف روحيه مردم شايعه قتل پيامبر را منتشر كردند.
4- تأثير وجود الگو در پيشرفت بشر؛
از امتيازات اساسى اديان الهى آن است كه اگر بشارت به امرى مى‌دهند در ابتدا براى آن الگويى معرفى مى‌كنند تا مردم با توجه به او خود را به كمال مطلق نزديک كنند و مى‌دانيم كه بهترين الگو، امام و مقتداى كامل و زنده است.
پی‌نوشت‌ها:
1- بصائر الدرجات، ص 485، باب 10، ح 3.
2- كشف القناع، ص 148.
منبع: موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
