پرسش :

حديث ثقلين چگونه دلالت بر وجود امام زمان (عج) دارد؟

پاسخ :
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمودند: «ان تارک فیکم خلیفتین کتاب الله حبل ممدود ما بین السماء و الارض او ما بین السماء الى الارض، و عترتى اهل بیتى و انهما لن یفترقا حتى یردا على الحوض(1)؛ همانا من دو جانشین را در میان شما مى‌گذارم، کتاب خدا (قرآن) ریسمان کشیده شد مابین آسمان و زمین یا مابین آسمان تا زمین، و عترتم (اهل بیتم)، و همانا این دو از یکدیگر جدا نمى‌شوند تا در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند.»

در این حدیث پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مى‌فرمایند: کتاب و عترت تا قیامت از یکدیگر جدا نمى شوند، مطابق این گفتار اگر زمانى عدل کتاب که همان عترت است در روى زمین نباشد لازم مى‌آید که این دو از یکدیگر جدا شده باشند و این با ظاهر حدیث مخالف است.

ابن حجر مکى مى‌گوید: در احادیثى که سفارش به اهل‌بیت شده به این نکته اشاره دارد که تا روز قیامت زمین خالى از اهل‌بیتى که اهلیت هدایت دارند نخواهد بود، همان گونه که کتاب عزیز چنین است و لذا اهل‌بیت، امان براى اهل زمین معرفى شده‌اند و نیز در روایات آمده است: در هر قوم و دسته‌اى عدولى از اهل‌بیت من است.(2)

حافظ سمهودى مى‌گوید: از این حدیث «ثقلین» استفاده مى‌شود که هر زمان باید فردى از اهل‌بیت که سزاوار تمسک به اوست تا روز قیامت موجود باشد تا امر به تمسکى که در روایت به آن‌ها شده معنا پیدا کند همان گونه که کتاب عزیز چنین است. و لذا اهل بیت امان اهل زمین معرفى شده‌اند که هر گاه از روى زمین بروند، زمین نیز نابود خواهد شد.(3)

همین معنا از علامه مناوى در شرح جامع الصغیر سیوطى رسیده است.(4)

نتیجه این که از حدیث ثقلین که مورد اتفاق بین شیعه و سنى بوده و از احادیث متواتر است به خوبى استفاده مى‌شود که در هر زمان امام معصومى از عترت پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و اهل‌بیت معصوم او باید موجود باشد، امامى که اهلیت براى اقتدا و تمسک را داشته باشد. کسى که خود به هدایت مطلق رسیده و از ضلالت به دور است و لذا مى‌تواند دیگران را نیز به هدایت مطلق رسانده و از مطلق ضلالت گمراهى دور کند. چنین شخصى در این زمان غیر از حضرت مهدى علیه السلام نیست.

پی‌نوشت‌ها:
1- مسند احمد، ج 5، ص 181.
2- صواعق المحرقه، ص 90
3- جواهر العقدین.
4- فیض القدیر، ج 3، ص 15.

منبع: موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران