پرسش :
آيا نام بردن امام زمان علیه السلام به اسم «محمد» جايز است؟
پاسخ :
در مورد حكم نام بردن اسم شريف حضرت مهدی عليه السلام بيش از صد روايت وجود دارد كه مى‌توان آنها را به چهار دسته تقسيم كرد:
1- رواياتى كه به طور مطلق و بدون هيچ قيد و شرطى از ذكر نام حضرت نهى كرده است.(1)
2- رواياتى كه از ذكر نام شريف آن حضرت تا زمان ظهور نهى كرده است.(2)
3- رواياتى كه علت نهى از ذكر نام شريف آن حضرت را خوف و تقيه و علل ديگر دانسته است.(3)
4- رواياتى كه در آنها به اسم شريف حضرت چه از سوى امام يا راوى تصريح شده است.(4)
دسته اول و دوم بيانگر يک معناست. برخى با استناد روايات به حرمت فتوا داده و ذكر نام شريف حضرت را تا زمان ظهور حرام دانسته‌اند، از آن جمله مى‌توان از علامه مجلسى، شيخ صدوق، شيخ مفيد، طبرسى، مير داماد، محدث جزايرى، محدث نورى، ميرزاى شيرازى، ميرزا محمد تقى اصفهانى رضوان الله عليهم نام برد.
و برخى نيز حرمت ذكر نام شريف آن حضرت را مقيد به صورت خوف و تقيه دانسته‌اند كه از آن جمله مى‌توان از اربلى، شيخ حر عاملى، خواجه نصيرالدين طوسى، فيض كاشانى رضوان الله عليهم نام برد.
برخى نيز اين حكم را به عصر غيبت صغری اختصاص داده‌اند.
به نظر مى‌رسد كه حق با قول دوم باشد؛ يعنى حرمت مختص به صورت خوف و تقيه است به دليل:
1- در باب تلقين محتضر در حديثى چنين آمده است: «تلقين كن به محتضر كلمات فرج و شهادتين و اسم هر يک از امامان را تا هنگام فوتش».(5)
معلوم است كه هنگام تلقين به اسم حضرت تصريح مى‌شود.
2- در مورد تلقين ميت نيز همين دستور آمده كه نام هر يک از امامان را بر او ببر و تلقين كن كه از آن جمله نام امام زمان عليه السلام است.(6)
3- محمد بن ابراهيم كوفى مى‌گويد: امام عسكرى عليه السلام براى كسى كه اسمش را برد، به توسط من پولى فرستاد تا گوسفندى از طرف حضرت قربانى كند و فرمود: «اين به جهت عقيقه براى فرزندم محمد عليه السلام است».(7)
4- كنيه معروف امام عسكرى عليه السلام ابو محمد است و در اين كنيه تصريح به اسم حضرت مهدى عليه السلام شده است.
5- از امام رضا عليه السلام در مورد زيارت قبر امام حسين عليه السلام سؤال شد، حضرت فرمود: «... و بسيار بر محمد و آل او درود مى‌فرستى و نام هر يک از آنها را مى‌برى و به سوى خدا از دشمنانشان پناه مى‌برى.»(8)
محق اربلى مى گويد: «نظر من چنين است كه منع از ذكر نام شريف حضرت به جهت تقيه در دوران خوف و تحت تعقيب بودن و سوال از نام و محل ايشان بوده است، ولى الان كه خوف و تقيه‌اى نيست منع و حرمتى از ذكر نام شريفش وجود ندارد.»(9)
6- جابر بن عبدالله انصارى به امام باقر عليه السلام مى‌گويد: «وارد بر فاطمه زهرا عليها السلام شدم تا در ولادت امام حسن عليه السلام به حضرتش تهنيت بگويم، صحيفه‌اى از در سفيد در دست مباركش يافتم، سؤال كردم: اى بهترين زنان عالم اين صحيفه كه در دستان شما مى‌بينم چيست؟ حضرت فرمود: در آن اسامى امامان از فرزندانم هست ... جابر مى‌گويد: نگاه كردم و اسامى هر يک از امامان را در آن صحيفه مشاهده كردم ...»(10)
7- در احاديث زيادى از رسول اكرم صلى الله عليه و آله وارد شده كه حضرت مهدى همنام رسول خداست، و اين تصريح ضمنى به نام مبارک امام زمان عليه السلام است.
پی‌نوشت‌ها:
1- كافى، ج 1، ص 332.
2- كمال الدين، ص 214.
3- بحارالانوار، ج 51، ص 31.
4- بحارالانوار، ج 51، ص 500.
5- كافى، ج 3، ص 134.
6- وسائل الشيعه، ج 3، ص 174.
7- وسائل الشيعه، ج 21، ص 448.
8- وسائل الشيعه، ج 14، ص 549.
9- كشف الغمه، ج 3، ص 310.
10- كمال الدين، ص 307.
منبع: موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
در مورد حكم نام بردن اسم شريف حضرت مهدی عليه السلام بيش از صد روايت وجود دارد كه مى‌توان آنها را به چهار دسته تقسيم كرد:
1- رواياتى كه به طور مطلق و بدون هيچ قيد و شرطى از ذكر نام حضرت نهى كرده است.(1)
2- رواياتى كه از ذكر نام شريف آن حضرت تا زمان ظهور نهى كرده است.(2)
3- رواياتى كه علت نهى از ذكر نام شريف آن حضرت را خوف و تقيه و علل ديگر دانسته است.(3)
4- رواياتى كه در آنها به اسم شريف حضرت چه از سوى امام يا راوى تصريح شده است.(4)
دسته اول و دوم بيانگر يک معناست. برخى با استناد روايات به حرمت فتوا داده و ذكر نام شريف حضرت را تا زمان ظهور حرام دانسته‌اند، از آن جمله مى‌توان از علامه مجلسى، شيخ صدوق، شيخ مفيد، طبرسى، مير داماد، محدث جزايرى، محدث نورى، ميرزاى شيرازى، ميرزا محمد تقى اصفهانى رضوان الله عليهم نام برد.
و برخى نيز حرمت ذكر نام شريف آن حضرت را مقيد به صورت خوف و تقيه دانسته‌اند كه از آن جمله مى‌توان از اربلى، شيخ حر عاملى، خواجه نصيرالدين طوسى، فيض كاشانى رضوان الله عليهم نام برد.
برخى نيز اين حكم را به عصر غيبت صغری اختصاص داده‌اند.
به نظر مى‌رسد كه حق با قول دوم باشد؛ يعنى حرمت مختص به صورت خوف و تقيه است به دليل:
1- در باب تلقين محتضر در حديثى چنين آمده است: «تلقين كن به محتضر كلمات فرج و شهادتين و اسم هر يک از امامان را تا هنگام فوتش».(5)
معلوم است كه هنگام تلقين به اسم حضرت تصريح مى‌شود.
2- در مورد تلقين ميت نيز همين دستور آمده كه نام هر يک از امامان را بر او ببر و تلقين كن كه از آن جمله نام امام زمان عليه السلام است.(6)
3- محمد بن ابراهيم كوفى مى‌گويد: امام عسكرى عليه السلام براى كسى كه اسمش را برد، به توسط من پولى فرستاد تا گوسفندى از طرف حضرت قربانى كند و فرمود: «اين به جهت عقيقه براى فرزندم محمد عليه السلام است».(7)
4- كنيه معروف امام عسكرى عليه السلام ابو محمد است و در اين كنيه تصريح به اسم حضرت مهدى عليه السلام شده است.
5- از امام رضا عليه السلام در مورد زيارت قبر امام حسين عليه السلام سؤال شد، حضرت فرمود: «... و بسيار بر محمد و آل او درود مى‌فرستى و نام هر يک از آنها را مى‌برى و به سوى خدا از دشمنانشان پناه مى‌برى.»(8)
محق اربلى مى گويد: «نظر من چنين است كه منع از ذكر نام شريف حضرت به جهت تقيه در دوران خوف و تحت تعقيب بودن و سوال از نام و محل ايشان بوده است، ولى الان كه خوف و تقيه‌اى نيست منع و حرمتى از ذكر نام شريفش وجود ندارد.»(9)
6- جابر بن عبدالله انصارى به امام باقر عليه السلام مى‌گويد: «وارد بر فاطمه زهرا عليها السلام شدم تا در ولادت امام حسن عليه السلام به حضرتش تهنيت بگويم، صحيفه‌اى از در سفيد در دست مباركش يافتم، سؤال كردم: اى بهترين زنان عالم اين صحيفه كه در دستان شما مى‌بينم چيست؟ حضرت فرمود: در آن اسامى امامان از فرزندانم هست ... جابر مى‌گويد: نگاه كردم و اسامى هر يک از امامان را در آن صحيفه مشاهده كردم ...»(10)
7- در احاديث زيادى از رسول اكرم صلى الله عليه و آله وارد شده كه حضرت مهدى همنام رسول خداست، و اين تصريح ضمنى به نام مبارک امام زمان عليه السلام است.
پی‌نوشت‌ها:
1- كافى، ج 1، ص 332.
2- كمال الدين، ص 214.
3- بحارالانوار، ج 51، ص 31.
4- بحارالانوار، ج 51، ص 500.
5- كافى، ج 3، ص 134.
6- وسائل الشيعه، ج 3، ص 174.
7- وسائل الشيعه، ج 21، ص 448.
8- وسائل الشيعه، ج 14، ص 549.
9- كشف الغمه، ج 3، ص 310.
10- كمال الدين، ص 307.
منبع: موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
