پرسش :
مقصود از خروج دجال كه از علايم ظهور به حساب آمده چيست ؟
پاسخ :
روايات بسيارى در مصادر حديثى اهل سنت درباره خروج دجال در آخرالزمان و قبل از برپايى حكومت امام مهدى عليه السلام وارد شده است .
بخارى به سندش از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل كرده كه فرمود:((دجال خروج خواهد كرد تا اينكه در ناحيه اى از مدينه فرود مى آيد ، و سه بار اعلان آماده باش جنگ مى دهد ، آن گاه به سوى او هر كافر و منافقى حركت مى كند)). (1)
در مصادر اهل سنت براى دجال صفاتى ذكر شده است از قبيل :
1- ادعاى ربوبيت مى كند. (2)
2- عمر طولانى دارد. (3)
3- همراه او آب و آتش است . (4)
4- كور را بينا كرده و برص را شفا مى دهد. (5)
5- مرده را زنده مى كند. (6)
6- كسى را مى كشد آن گاه او را زنده مى كند. (7)
7- با او بهشت و آتش است . (8)
8- با او نهرى از آب سفيد و نهرى از آتش است . (9)
9- خواسته او برآورده مى شود. (10)
درباره دجال با اين اوصاف احتمالاتى وجود دارد:
الف : دجال شخصى حقيقى است كه كارهاى خارق العاده اى را در قالب سحر و جادو انجام مى دهد.
ب : مقصود به دجال همان ابليس (شيطان ) است .
ج : احتمال مى رود كه دجال همان سفيانى است كه در روايات شيعه به خروج او در آخرالزمان تاكيد فراوان ده است .
د : مقصود از دجال همان اسرائيل است .
در ابتدا اين احتمال به نظر مى رسد كه احاديث دجال از جمله اسرائيلياتى باشد كه در احاديث اهل سنت وارد شده است زيرا:
اولا : اثرى از اين احاديث در روايات اهل بيت عليه السلام به چشم نمى خورد.
ثانيا : غالب احاديث دجال از كعب الاحبار يهودى الاصل رسيده است . كسى كه تمام افعال و اقوالش مشكوك ه نظر مى رسد.
ثالثا : اين اعتقاد كه مسيح منتظر خروج مى كند و دجال را به قتل مى رساند در عقايد يهود مشاهده مى شود.
در هر حال بر فرض صحت اين روايات احتمال تاءويل اين روايات و رمزى بودن و جنبه سمبليك داشتن آنها زياد است .
سيد محمد صدر رحمة الله عليه مى فرمايد:((دجال رمزى است از اوج تمدن و تكنيك غرب كه با اسلام و مبانى آن ستيز دارد. تمدنى كه در صدد به سلطه كشيدن هر انسانى است ما به طور وضوح مشاهده مى كنيم كه چگونه تمدن و تكنيك غرب مادى گرا در اين عصر بر تمام جوامع حتى مسلمانان تسلط پيدا كرده است ...))(11)
از بيانات استاد محمد طىّ (12) و نويسنده مصرى شيخ محمد فهيم ابو عبيه در تعليقه خود بر كتاب((نهاية البداية و النهاية))(13) نيز همين احتمال به دست مى آيد.
پی نوشتها:
1- صحيح بخارى ، ج 8 ، ص 102.
2- سنن ابن ماجه ، ج 2 ، ص 1360.
3- صحيح مسلم ، ج 8 ، ص 205.
4- صحيح بخارى ، ج 8 ، ص 103.
5- مسند احمد ، ج 5 ، ص 13.
6- مسند احمد ، ج 5 ، ص 13.
7- مستدرك حاكم ، ج 4 ، ص 537.
8- مسند احمد ، ج 5 ، ص 435.
9- معجم الكبير ، ج 2 ، ص 56.
10- صحيح مسلم ، ج 8 ، ص 197.
11- تاريخ ما بعد الظهور ، ص 141 و 142.
12- المهدى المنتظر بين الدين و الفكر البشرى ، ص 177.
13- نهاية البداية و النهاية ، ج 1 ، ص 118.
منبع : موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
روايات بسيارى در مصادر حديثى اهل سنت درباره خروج دجال در آخرالزمان و قبل از برپايى حكومت امام مهدى عليه السلام وارد شده است .
بخارى به سندش از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل كرده كه فرمود:((دجال خروج خواهد كرد تا اينكه در ناحيه اى از مدينه فرود مى آيد ، و سه بار اعلان آماده باش جنگ مى دهد ، آن گاه به سوى او هر كافر و منافقى حركت مى كند)). (1)
در مصادر اهل سنت براى دجال صفاتى ذكر شده است از قبيل :
1- ادعاى ربوبيت مى كند. (2)
2- عمر طولانى دارد. (3)
3- همراه او آب و آتش است . (4)
4- كور را بينا كرده و برص را شفا مى دهد. (5)
5- مرده را زنده مى كند. (6)
6- كسى را مى كشد آن گاه او را زنده مى كند. (7)
7- با او بهشت و آتش است . (8)
8- با او نهرى از آب سفيد و نهرى از آتش است . (9)
9- خواسته او برآورده مى شود. (10)
درباره دجال با اين اوصاف احتمالاتى وجود دارد:
الف : دجال شخصى حقيقى است كه كارهاى خارق العاده اى را در قالب سحر و جادو انجام مى دهد.
ب : مقصود به دجال همان ابليس (شيطان ) است .
ج : احتمال مى رود كه دجال همان سفيانى است كه در روايات شيعه به خروج او در آخرالزمان تاكيد فراوان ده است .
د : مقصود از دجال همان اسرائيل است .
در ابتدا اين احتمال به نظر مى رسد كه احاديث دجال از جمله اسرائيلياتى باشد كه در احاديث اهل سنت وارد شده است زيرا:
اولا : اثرى از اين احاديث در روايات اهل بيت عليه السلام به چشم نمى خورد.
ثانيا : غالب احاديث دجال از كعب الاحبار يهودى الاصل رسيده است . كسى كه تمام افعال و اقوالش مشكوك ه نظر مى رسد.
ثالثا : اين اعتقاد كه مسيح منتظر خروج مى كند و دجال را به قتل مى رساند در عقايد يهود مشاهده مى شود.
در هر حال بر فرض صحت اين روايات احتمال تاءويل اين روايات و رمزى بودن و جنبه سمبليك داشتن آنها زياد است .
سيد محمد صدر رحمة الله عليه مى فرمايد:((دجال رمزى است از اوج تمدن و تكنيك غرب كه با اسلام و مبانى آن ستيز دارد. تمدنى كه در صدد به سلطه كشيدن هر انسانى است ما به طور وضوح مشاهده مى كنيم كه چگونه تمدن و تكنيك غرب مادى گرا در اين عصر بر تمام جوامع حتى مسلمانان تسلط پيدا كرده است ...))(11)
از بيانات استاد محمد طىّ (12) و نويسنده مصرى شيخ محمد فهيم ابو عبيه در تعليقه خود بر كتاب((نهاية البداية و النهاية))(13) نيز همين احتمال به دست مى آيد.
پی نوشتها:
1- صحيح بخارى ، ج 8 ، ص 102.
2- سنن ابن ماجه ، ج 2 ، ص 1360.
3- صحيح مسلم ، ج 8 ، ص 205.
4- صحيح بخارى ، ج 8 ، ص 103.
5- مسند احمد ، ج 5 ، ص 13.
6- مسند احمد ، ج 5 ، ص 13.
7- مستدرك حاكم ، ج 4 ، ص 537.
8- مسند احمد ، ج 5 ، ص 435.
9- معجم الكبير ، ج 2 ، ص 56.
10- صحيح مسلم ، ج 8 ، ص 197.
11- تاريخ ما بعد الظهور ، ص 141 و 142.
12- المهدى المنتظر بين الدين و الفكر البشرى ، ص 177.
13- نهاية البداية و النهاية ، ج 1 ، ص 118.
منبع : موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
