پرسش :

بهترين سن براي آموزش‏هاي ديني چه زماني است؟

پاسخ :
بهترين زمان براي اين امر، دوران نونهالي است؛ چرا که فطرت خداجويي نونهالان دست نخورده است و اين، کار مربي را بسيار ساده مي‏کند. حضرت علي عليه‏السلام خطاب به فرزند بزرگوارش مي‏فرمايد:
و اجمعت عليه من ادبک... و انت مقبل العمر... ذونية سليمة و نفس صافية. (1)
و بر ادب آموختن تو همت گماشتم...؛ در حالي که کودک... و داراي نيتي سالم و نفسي پاک بودي.
در جاي ديگري مي‏فرمايد:
فبادرتک بالادب قبل ان يقسو قلبک و يشتغل لبک.(2)
من به تربيت تو پرداختم پيش از آن که دلت سخت، و فکرت مشغول شود.
قلب کودک، چونان زمين خالي است که هر بذري را در آن بريزيد، رشد خواهد کرد:
قلب الحدث کالارض الخالية ما القي فيها من شي‏ء قبلته.(3)
مطلبي که در کودکي به انسان آموخته مي‏شود، گويا بر روي سنگ حک مي‏شود و تا پايان عمر در ذهن او خواهد ماند. معروف است که مي‏گويند:
العلم في الصغر کالنقش في الحجر. (4)
آموختن در کودکي، به سان نقش بر روي سنگ است.
نخستين آموزش‏ها پس از تولد آغاز مي‏شود. اذان و اقامه در گوش راست و چپ نوزاد، نخستين آموزه‏هاي ديني (توحيد، نبوت، امامت و...) را به کودک القا مي‏کند؛ البته اين آموزش مستقيم نيست؛ اما در ضمير ناخودآگاه او تأثير خواهد داشت.
روزي، خانمي فرانسوي، تحت عمل جراحي قرار داشت. زماني که تيغ جراح به عصبي از اعصاب مغز او رسيد، در حالت بي‏هوشي مطلق، شروع به خواندن سرودي آلماني کرد. گروه جراحي شگفت‏زده شدند و شگفتي آنان زماني فزوني يافت که پس از عمل جراحي فهميدند آن خانم اصلا زبان آلماني را فرا نگرفته است. پس از پژوهش‏هايي در اين زمينه، روشن شد که وقتي نوزادي بوده است، سربازان آلماني به فرانسه حمله کرده و وارد محل سکونت آن نوزاد شده و در آن هنگام، سرود مي‏خوانده‏اند و آن سرود در ضمير ناخودآگاه وي نقش بسته است. (5)
آموزش مستقيم ارزش‏هاي ديني را از 2 سالگي آغاز مي‏کنيم؛ زيرا حس مذهبي در کودک از اين سن آغاز مي‏شود. در ابتدا و به مرور، صلوات بر محمد و آل محمد، لا اله الا الله، حب نبي صلي الله عليه و آله، حب اهل‏بيت عليهم‏السلام، تلاوت قرآن و خوبي و بدي، وضو، نماز، محرم و نامحرم و... را به کودک مي‏آموزيم.
پی نوشتها:
(1) نهج‏البلاغه، نامه‏ي 31.
(2)همان.
(3)همان.
(4) علامه مجلسي، مرآة العقول، ج 4، ص 306.
(5) محمدعلي کريمي‏نيا، الگوي‏هاي تربيت کودکان و نوجوانان، ص 40 و 41.
منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)