پرسش :

پسر 7 ساله‏ام مشكل جسمى و فشار روحى (اضطراب) ندارد؛ اما شب‏ها رختخواب خود را خيس مى‏كند. علت چيست و چگونه بايد مشكل را از بين ببريم؟

پاسخ :
شب ادرارى، افزون بر مشكل جسمى (ر. ك: ص 150 - 147) و فشار روحى (ر. ك: ص 150 - 152)، علل ديگرى هم دارد:
1. عميق بودن خواب: وقتى مثانه از ادرار پر مى‏شود، به مغز پيام مى‏دهد كه بيدار شود و اگر خواب فرزند شما عميق باشد كه به طور معمول ارثى است، مغز اين پيام را دريافت نمى‏كند؛ در نتيجه بيدار نمى‏شود و رختخواب خود را خيس مى‏كند؛ بنابراين، شما بايد او را بيدار كنيد. دوبار بيدار كردن با نرمى و عطوفت (دو ساعت بعد از خواب و دو ساعت قبل از بيدار شدن او) كافى است. (1)
2. حساسيت كليه‏ها: مى‏دانيد كه كليه‏ها به سرما حساسند و وقتى در معرض سرما قرار مى‏گيرند، ادرار سازى آن‏ها بيشتر مى‏شود و اين ادرارها را به سمت مثانه هدايت مى‏كنند و مثانه زودتر از حد معمول پر مى‏شود؛ بنابراين، در فصل‏هاى سرد سال بايد دماى اتاق مناسب باشد؛ زيرا ممكن است كودك، پتو را كنار بزند. بهترين كار، پوشش مناسب است كه در صورت كم شدن دماى اتاق يا كنار زدن پتو، مشكلى برايش پيش نيايد.
3. ترس از توالت: برخى كودكان، هنگام پر شدن مثانه بيدار مى‏شوند؛ اما به جهت ترس از توالت، به دستشويى نمى‏روند. توصيه مى‏كنم با مهربانى به فرزند خود بگوييد كه هر وقت از خواب بيدار شد و احساس كرد ادرار دارد، شما را هم بيدار كند تا به اتفاق هم به دستشويى برويد.
مهتابى يا چراغ كم نورى در مسير اتاق به دستشويى يا چراغ قوه، از ترس او مى‏كاهد. اگر هيچ يك از اين راهكارها نتيجه نداد، ناگزير مى‏توانيد (به ويژه در صورت دور بودن توالت) تا مدتى از لگن در گوشه حمام يا اتاقش استفاده كنيد.
4. تنبلى: گاهى كودك از خواب بيدار مى‏شود؛ اما براى رفتن به دستشويى، از بستر خود بيرون نمى‏آيد. براى رفع اين مشكل، اولا رخوت و سستى بدن او را از بين ببريد (ر. ك: ج 1، ص 91) و ثانيا براى دستشويى رفتن به او كمك كنيد تا از بستر خود بيرون آيد.
تكان خوردن‏ها و شانه به شانه شدن‏هاى او نشانه خوبى است كه بيدار شده و به دستشويى نياز دارد.
5. انتقامجويى: كودك ممكن است براى انتقال خشم خود به والدين به جهت اعمال فشار آنان براى انضباط شديد يا عدم تفاهم آنان با هم، بستر خود را خيس كند.
6. وراثت: اين مسأله در برخى خانواده‏ها ارثى است و توجه به وضعيت پدر و مادر يا برادر و خواهر بزرگ‏تر در كودكى، اين را نشان مى‏دهد. براساس پژوهش‏ها اگر پدر و مادر، هر دو در كودكى به شب ادرارى مبتلا بوده‏اند، احتمال دچار شدن كودك هفتاد درصد، و اگر يكى از آن دو دچار بوده، احتمال شب ادرارى كودك، سى درصد بيشتر از ديگر كودكان خواهد بود.
پی نوشت:
1. براى مشكل عميق بودن خواب فرزندتان مى‏توانيد به پزشك مراجعه كنيد. اين مشكل با دارو قابل حل است.
منبع: کتاب نسیم مهر(3)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388