پرسش :

تعبيرات مختلف قرآن از (اسامي مشهور) دوزخ چيست؟

پاسخ :
از معروفترين نامهاي دوزخ كه77 بار در قرآن تكرار شده است «جهنم»ميباشد چناچه مي فرمايد: «و انّ جهنم لموعدهم اجمعين»(1) جهنم وعده گاه همه آنها (كافرين و پيروان ابليس) مي باشد. و نام ديگر آن «نار» است كه 145 مرتبه در قرآن به كار رفته است كه به معناي آتش دوزخ مي باشد مانند «وتقوا النار» (2) از آتش جهنم بپر هيزيد. توصيف ديگري كه قرآن از اين كانون قهر الهي دارد با نام «سقر» است و در مورد يكي از معاندان مي فرمايد: «سأصليه سقر» (3) به زودي او را وارد سقر مي كنيم. «سقر» از ماده ي «سقر» به معني دگرگون و ذوب شدن در اثر گرماي زياد مي باشد.(4) در التحقيق آمده است كه اصل «سقر» به معني حرارت شديدي است رنگ اشياء يا صفات آن را دگرگون مي سازد.
يكي ديگر از تعابيري كه قرآن كريم در مورد جهنم به كار برده است كلمه «سعير» مي باشد اين لفظ شانزده بار و جمع آن «سُعُر» دو بار در قرآن آمده است. اين واژه در اصل به معني برافروختن آتش است و نيز به معني شدت فروزندگي آتش هم آمده است و لذا «سعير» به معني آتشي است كه بسيار سوزان و ملتهب و شعله ور باشد.
و پنجمين تعبير كه در بيست و پنج مورد در قرآن مجيد آمده است لفظ «جحيم» مي باشد. چناچه مي فرمايد: «فامّا من طغي و اثر الحياة الدّنيا فانّ الجحيم هي المأوي» (5) كسي كه طغيان كند و زندگي دنيا را بر آخرت مقدم دارد جحيم جايگاه اوست. «جحيم» از ماده ي «جحيم» به معني «شدت برافروختگي آتش » گرفته شده است و در «صحاح اللغه» آن را به معني آتش عظيم تفسير كرده است.
و ششمين تعبير «حطمه» مي باشد كه دو بار در سوره ي همزه تكرار شده است. و به معني آتشي در هم شكننده است و در برخي از آيات هم از الفاظي با نام «هاويه» به معني آتش داغ و سوزان كه يك بار و «لظي» به معني شعله خالص آتش كه آن هم يك بار در قرآن آمده است، ياد شده است.
پی نوشتها:
1-حجر/43.
2-بقره/24.
3-مدثر/26.
4-مقاييس اللغه و مفردات راغب.
5-نازعات/39-37.
منبع: تصویر دوزخ و دوزخیان در قرآن کریم، فاطمه کریمی،انتشارات جامعه القرآن الکریم