پرسش :
در قرآن، واژه «ايمان» زياد به كار رفته و كثيرالاستعمال است. در جايي خطاب ميشود «يا أيها الذين آمنوا آمنوا». مراد از اين «ايمان» به كار رفته در قرآن چيست؟
پاسخ :
مجموع آيه چنين است: «يا أيها الذين آمنوا آمنوا بالله ور سوله و الكتاب الذي نزل علي رسوله و الكتاب الذي أنزل من قبل وم ن يكفر بالله و ملائكته و كتبه و رسله و اليوم الآخر فقد ضل ضلالابعيدا » نساء / 136.«اي كساني كه ايمان آوردهايد، به خدا و پيامبر او و كتابي كه بر پيامبرش فرو فرستاد و كتابهايي كه قبلاً نازل كرده بگرويد و هر كس به خدا و فرشتگان او و كتابها و پيامبرانش و روز بازپسين كفر ورزد، در حقيقت دچار گمراهي دور و درازي شده است».
با توجه به صدر و ذيل آيه كه به ايمان به خدا و رسول و كتاب آسماني (قرآن) تأكيد شده و كفر به خدا و ملائكه و كتابهاي آسماني و رسول خدا و معاد، گمراهي و ضلالت تلقي گشته است، مشخص ميگردد كه مقصود از ايمان اول، «ايمان اجمالي» به خداوند و پيامبر و قرآن بوده و ايمان دوم، امر به تبديل ايمان اجمالي اول، به «ايمان تفصيلي» است. پس خداوند به مؤمنان ميگويد كوشش كنيد تا ايمان اجمالي خود به حضرت حق و رسول خدا و قرآن را به ايمان تفصيلي به آنها تبديل سازيد.
در واقع، اين آيه يكي از شواهد قرآني بر ازدياد ايمان است. خداوند متعال در اين آيه با لحن خاصي ميگويد كوشش كنيد تا معرفت و انقياد دروني و قلبي خود را نسبت به معارف ديني از جمله خداشناسي، پيامبرشناسي، قرآنشناسي و معادشناسي كاملتر و عميقتر سازيد؛ چرا كه به دليل پيوستگي و انسجام و گستردگي اين معارف، معرفت اجمالي و انقياد اجمالي براي هدايت يافتن و در صراط مستقيم قرار گرفتن، كافي نيست. چه بسا عدم معرفت تفصيلي به اين معارف، موجب غفلت از يكي از آنها و يا غفلت از انسجام و پيوستگي آنها به يكديگر شود؛ و ناخواسته آدمي را نسبت به برخي آموزهها مؤمن و نسبت به بعضي ديگر كافر گرداند. بنابراين، ژرفايي و وسعت متعلّقات ايمان (يعني خداوند، معاد، رسالت و قرآن) طلب ميكند كه با فهم فراگيرتر و كاملتر، آموزههاي مرتبط با حوزه توحيد، نبوت و معاد، ايمان اجمالي خود را به ايمان تفصيلي مبدل سازيم. نگا: الميزان، ج 5، صص 113 - 112.
eporsesh.com
مجموع آيه چنين است: «يا أيها الذين آمنوا آمنوا بالله ور سوله و الكتاب الذي نزل علي رسوله و الكتاب الذي أنزل من قبل وم ن يكفر بالله و ملائكته و كتبه و رسله و اليوم الآخر فقد ضل ضلالابعيدا » نساء / 136.«اي كساني كه ايمان آوردهايد، به خدا و پيامبر او و كتابي كه بر پيامبرش فرو فرستاد و كتابهايي كه قبلاً نازل كرده بگرويد و هر كس به خدا و فرشتگان او و كتابها و پيامبرانش و روز بازپسين كفر ورزد، در حقيقت دچار گمراهي دور و درازي شده است».
با توجه به صدر و ذيل آيه كه به ايمان به خدا و رسول و كتاب آسماني (قرآن) تأكيد شده و كفر به خدا و ملائكه و كتابهاي آسماني و رسول خدا و معاد، گمراهي و ضلالت تلقي گشته است، مشخص ميگردد كه مقصود از ايمان اول، «ايمان اجمالي» به خداوند و پيامبر و قرآن بوده و ايمان دوم، امر به تبديل ايمان اجمالي اول، به «ايمان تفصيلي» است. پس خداوند به مؤمنان ميگويد كوشش كنيد تا ايمان اجمالي خود به حضرت حق و رسول خدا و قرآن را به ايمان تفصيلي به آنها تبديل سازيد.
در واقع، اين آيه يكي از شواهد قرآني بر ازدياد ايمان است. خداوند متعال در اين آيه با لحن خاصي ميگويد كوشش كنيد تا معرفت و انقياد دروني و قلبي خود را نسبت به معارف ديني از جمله خداشناسي، پيامبرشناسي، قرآنشناسي و معادشناسي كاملتر و عميقتر سازيد؛ چرا كه به دليل پيوستگي و انسجام و گستردگي اين معارف، معرفت اجمالي و انقياد اجمالي براي هدايت يافتن و در صراط مستقيم قرار گرفتن، كافي نيست. چه بسا عدم معرفت تفصيلي به اين معارف، موجب غفلت از يكي از آنها و يا غفلت از انسجام و پيوستگي آنها به يكديگر شود؛ و ناخواسته آدمي را نسبت به برخي آموزهها مؤمن و نسبت به بعضي ديگر كافر گرداند. بنابراين، ژرفايي و وسعت متعلّقات ايمان (يعني خداوند، معاد، رسالت و قرآن) طلب ميكند كه با فهم فراگيرتر و كاملتر، آموزههاي مرتبط با حوزه توحيد، نبوت و معاد، ايمان اجمالي خود را به ايمان تفصيلي مبدل سازيم. نگا: الميزان، ج 5، صص 113 - 112.
eporsesh.com
