پرسش :
به چه دليل در قرآن كريم، به برخي از موضوعات، طولاني و تكراري پرداخته شده، امّا بعضي از موضوعات يا مطرح نشده و يا بسيار كوتاه و مبهم، بيان شده‌اند، به گونه‌اي كه از آن‌ها تفاسير گوناگوني شده است؟
پاسخ :
نخست آن كه: قرآن مجيد، براي هدايت جامعه بشري ما نازل شده و آن چه در اين مسير لازم است، بيان گرديده است و نمي‌توان گفت قرآن، موضوعاتي را مطرح نكرده است. اين ادّعا، با آيات قرآن، سازگاري ندارد.
البته، همان گونه كه اشاره شد، قرآن كتاب هدايت است و آن چه به مسئله، هدايت، متعلّق است را طرح كرده نيازي به طرح موضوعات بيگانه، وجود نداشته است. اين كه قرآن، جامع است و امري را فروگذار نكرده، در خود قرآن مطرح شده است; آن جا كه مي‌فرمايد: "وَ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَـَب‌َ تِبْيَـَنًا لِّكُل‌ِّ شَي‌ْءٍ;(نحل،89) و اين كتاب را كه روشن‌گر هر چيزي است، و براي مسلمانان رهنمود و رحمت و بشارتگري است، بر تو نازل كرديم."
علامه طباطبايي در اين‌باره مي‌گويد: "قرآن، كتاب هدايت، براي همة مردم است و آن چه كه به امر هدايت، بر مي‌گردد و مردم در مسير هدايت به آن محتاجند، از معارف حقيقي متعلّق به مبدأ و معاد، و اخلاق و قصص و مواعظ را ذكر كرده و بر اين اساس قرآن، تبيان كل شي‌ء است."( تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ج 12، ص 324، جامعه مدرسين. )
دوم اين كه: قرآن مجيد، تكرار ندارد، گرچه در ظاهر، برخي آيات يا داستان‌ها تكرار شده، امّا از لحاظ معنايي، تكرار وجود ندارد; براي مثال، به آيه كريمة "بسم اللّه الرحمن الرحيم" اشاره مي‌كنيم كه بيش‌ترين تكرار را از لحاظ عبارت و لفظ، در قرآن دارد. مفسّران عالي‌قدر، اين نكته را مطرح نموده‌اند كه قرآن، از حيث معنا و محتوا، تكرار ندارد و "بسم اللّه" در هر سوره‌اي، معناي خاص همان سوره را دارد.
نزول تكرار آيه "بسم اللّه"، نشانة اختلاف معنا و تفسير آن، در هر سوره است. آيه‌هاي "بسم اللّه" در سراسر قرآن كريم، گرچه از نظر لفظي يكسان است، ليكن از نظر معنوي و تفسيري، گوناگون بوده، در نتيجه، مشترك لفظي است.
اختلاف معنوي در اين آيه، از آن رو است كه "بسم اللّه" هر سوره، جزئي از آن سوره و با محتواي آن هم‌آهنگ مي‌باشد و تابلوي آن سوره محسوب مي‌شود و چون مضامين و معارف سوره‌هاي قرآن ،با يكديگر متفاوت است معناي "بسم اللّه" نيز درسوره‌ها، مختلف خواهد بود.( تفسير تسنيم، آيت اللّه جوادي آملي، ج 1، ص 290، نشر اسرأ. )
اين مدّعا، شواهد فقهي نيز دارد. با اين توضيحات، قرآن، تكرار ندارد و اگر مي‌بينيم برخي قضاياي تاريخي يا حتّي بعضي آيه‌ها، تكرار شده است، از لحاظ معنا و مقصدي كه طرح شده، با هم تفاوت دارند و از طرف ديگر، قرآن مجيد، تمام موضوعات لازم را طرح كرده، امري را فروگذار نكرده است; از اين رو، قرآن، نه تكراري است و نه نقص دارد.
eporsesh.com
نخست آن كه: قرآن مجيد، براي هدايت جامعه بشري ما نازل شده و آن چه در اين مسير لازم است، بيان گرديده است و نمي‌توان گفت قرآن، موضوعاتي را مطرح نكرده است. اين ادّعا، با آيات قرآن، سازگاري ندارد.
البته، همان گونه كه اشاره شد، قرآن كتاب هدايت است و آن چه به مسئله، هدايت، متعلّق است را طرح كرده نيازي به طرح موضوعات بيگانه، وجود نداشته است. اين كه قرآن، جامع است و امري را فروگذار نكرده، در خود قرآن مطرح شده است; آن جا كه مي‌فرمايد: "وَ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَـَب‌َ تِبْيَـَنًا لِّكُل‌ِّ شَي‌ْءٍ;(نحل،89) و اين كتاب را كه روشن‌گر هر چيزي است، و براي مسلمانان رهنمود و رحمت و بشارتگري است، بر تو نازل كرديم."
علامه طباطبايي در اين‌باره مي‌گويد: "قرآن، كتاب هدايت، براي همة مردم است و آن چه كه به امر هدايت، بر مي‌گردد و مردم در مسير هدايت به آن محتاجند، از معارف حقيقي متعلّق به مبدأ و معاد، و اخلاق و قصص و مواعظ را ذكر كرده و بر اين اساس قرآن، تبيان كل شي‌ء است."( تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ج 12، ص 324، جامعه مدرسين. )
دوم اين كه: قرآن مجيد، تكرار ندارد، گرچه در ظاهر، برخي آيات يا داستان‌ها تكرار شده، امّا از لحاظ معنايي، تكرار وجود ندارد; براي مثال، به آيه كريمة "بسم اللّه الرحمن الرحيم" اشاره مي‌كنيم كه بيش‌ترين تكرار را از لحاظ عبارت و لفظ، در قرآن دارد. مفسّران عالي‌قدر، اين نكته را مطرح نموده‌اند كه قرآن، از حيث معنا و محتوا، تكرار ندارد و "بسم اللّه" در هر سوره‌اي، معناي خاص همان سوره را دارد.
نزول تكرار آيه "بسم اللّه"، نشانة اختلاف معنا و تفسير آن، در هر سوره است. آيه‌هاي "بسم اللّه" در سراسر قرآن كريم، گرچه از نظر لفظي يكسان است، ليكن از نظر معنوي و تفسيري، گوناگون بوده، در نتيجه، مشترك لفظي است.
اختلاف معنوي در اين آيه، از آن رو است كه "بسم اللّه" هر سوره، جزئي از آن سوره و با محتواي آن هم‌آهنگ مي‌باشد و تابلوي آن سوره محسوب مي‌شود و چون مضامين و معارف سوره‌هاي قرآن ،با يكديگر متفاوت است معناي "بسم اللّه" نيز درسوره‌ها، مختلف خواهد بود.( تفسير تسنيم، آيت اللّه جوادي آملي، ج 1، ص 290، نشر اسرأ. )
اين مدّعا، شواهد فقهي نيز دارد. با اين توضيحات، قرآن، تكرار ندارد و اگر مي‌بينيم برخي قضاياي تاريخي يا حتّي بعضي آيه‌ها، تكرار شده است، از لحاظ معنا و مقصدي كه طرح شده، با هم تفاوت دارند و از طرف ديگر، قرآن مجيد، تمام موضوعات لازم را طرح كرده، امري را فروگذار نكرده است; از اين رو، قرآن، نه تكراري است و نه نقص دارد.
eporsesh.com
.jpg "معنی اسم ابوالفضل و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال")
