پرسش :

چرا سوره بقره را "سيدسوره هاي قرآن" و آيةالكرسي را "سيد آيه هاي قرآن" ناميده اند؟

پاسخ :
درباره سوره بقره اوصاف و تعبيرات گوناگوني در روايات آمده است; از جمله: سيد (=آقا)، سنام و ذروة (=بلندا و قلة رفيع)، فسطاط (= خيمه و سراپرده)، افضل (=برتر) و...(ر.ك: مجمعالبيان، طبرسي;، ج 1، ابتداي سوره بقره / تفسير تسنيم، آيةالله جوادي آملي، ج 2، ص 25 ـ 29، مركز نشر اسرأ.) سورة بقره از آنجا كه شامل آيات برجستة توحيدي، مانند آيةالكرسي، و توحيد داراي بلندترين جايگاه در معارف الهي است، بدان "سيد" اطلاق شده است. از سوي ديگر، چون سيد هر مجتمعي مئونه و هزينة آنان را تحمّل ميكند و معونه و كمك به آنان را به همراه(ر.ك: غررالحكم، ج 2، ص 108.) دارد و از جهت ديگر، سيّد هر گروهي خادم آنها است(ر.ك: كنزالعمال، ج 17، ص 175.) و اين سورة طولاني هزينة نيل به معاني بسياري از سوره ها را تحمّل كرده، در ادراك ره آورد آنها خدمت بسزايي دارد، ميتواند سيد آنها باشد.(تفسير تسنيم، ج 2، ص 29.)
اطلاق "سيد سيد" بر آيةالكرسي از آن روست كه اين آيه مشتمل بر مباحث مهم توحيدي است.(ر.ك: تفسير نمونه، آيةالله مكام شيرازي و ديگران، ج 2، ص 190 ـ 191، دارالكتب الاسلاميه.)
گفتني است كه افضل و سيد و سنام و ذروه و... ناميدن سوره بقره با برتري سورههاي ديگري مانند سورة "حمد"، منافاتي ندارد; زيرا برتري هر يك از جهتي است و افضل بودن در اينگونه موارد نسبي است، نه مطلق و نفسي; مثلاً برتري سورة حمد از آن رو است كه با وجود ايجاز و اختصار مشتمل بر عصاره معارف قرآن است و به همين جهت به "امالكتاب" موسوم شده است. برتري سورة بقره نيز از نظر جامعيّت آن است. اين سورة گسترده، جامع اصول معارف اخلاق، حقوق و احكام فقهي فراواني است و از اين جهت در ميان سوره ها بي همتاست.(تفسير تسنيم، ج 2، ص 25 ـ 26.)
eporsesh.com