پرسش :
سوره لقمان در ارتباط با چه موضوعي نازل شد و چندمين سوره‌اي است كه بر پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) نازل شده است؟
پاسخ :
محتواي سوره لقمان به طور كلي در پنج بخش خلاصه مي‌شود:
در بخش اول بعد از ذكر حروف مقطعه، به عظمت قرآن و هدايت و رحمت بودن آن براي مؤمنان اشاره شده و در نقطه مقابل، سخن از كساني مي‌گويد كه در برابر اين آيات سرسختي و لجاجت نشان مي‌دهند كه گويا گوش هايشان كر است افزون بر اين سعي دارند با ايجاد سرگرمي‌هاي ناسالم ديگران را نيز از قرآن منحرف نمايند.
در بخش دوم از نشانه‌هاي خدا در آفرينش آسمان و برپاداشتن آن بدون هيچ گونه ستون، و آفرينش كوهها در زمين، و جنبندگان مختلف، و نزول باران و پرورش گياهان سخن مي‌گويد.
در بخش سوم، خداوند متعال قسمتي از سخنان حكمت‌آميز حضرت لقمان‌را به هنگام اندرز و نصيحت فرزندش نقل مي‌كند كه از توحيد و مبارزه با شرك شروع شده و با توصيه به نيكي كردن به پدر و مادر، نماز، امر به معروف و نهي از منكر، شكيبايي در برابر حوادث سخت، خوشرويي با مردم، تواضع و فروتني و اعتدال در امور پايان مي‌يابد.
در بخش چهارم، بار ديگر به دلايل توحيد باز مي‌گردد و سخن از تسخير آسمان و زمين و نعمت‌هاي فراوان خداوند و نكوهش از منطق بت‌پرستان كه تنها بر اساس تقليد از نياكان در اين وادي گمراهي افتادند، سخن مي‌گويد، و از آن‌ها بر مسأله خالقيت پروردگار كه پاية عبوديت اوست اقرار و اعتراف مي‌گيرد. همچنين از علم گسترده و بي‌پايان خدا با ذكر مثال پرده برمي‌دارد و افزون بر ذكر آيات آفاقي، از توحيد فطري بحث مي‌كند.
و در بخش پنجم، اشاره كوتاه و تكان دهنده‌اي به مسأله معاد و زندگي پس از مرگ دارد و به انسان هشدار مي‌دهد كه به زندگي اين دنيا مغرور نشود و به فكر سراي جاويدان آخرت باشد.
خداوند متعال اين سوره را با ذكر گوشه‌اي از علم غيب پروردگار كه از همه چيز در ارتباط با انسان از جمله لحظة مرگ او و حتي جنيني كه در شكم مادر است، آگاه مي‌باشد، به پايان مي‌رساند.
در ضمن نام‌گذاري اين سوره به "لقمان" به خاطر همان بحث ارزشمند و اندرزهاي حضرت لقمان به فرزندش مي‌باشد سوره لقمان بر اساس ترتيب مصحف و كتاب قرآن سي و يكمين سوره قرآن بوده و بر اساس و ترتيب نزول پنجاه و هفتمين سوره قرآن مي‌باشد و جزء سوره‌هاي مكي محسوب مي‌شود.(ر.ك: تفسير نمونه، آية الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 17، ص 5 ـ 6، دارالكتب الاسلامية.)
eporsesh.com
محتواي سوره لقمان به طور كلي در پنج بخش خلاصه مي‌شود:
در بخش اول بعد از ذكر حروف مقطعه، به عظمت قرآن و هدايت و رحمت بودن آن براي مؤمنان اشاره شده و در نقطه مقابل، سخن از كساني مي‌گويد كه در برابر اين آيات سرسختي و لجاجت نشان مي‌دهند كه گويا گوش هايشان كر است افزون بر اين سعي دارند با ايجاد سرگرمي‌هاي ناسالم ديگران را نيز از قرآن منحرف نمايند.
در بخش دوم از نشانه‌هاي خدا در آفرينش آسمان و برپاداشتن آن بدون هيچ گونه ستون، و آفرينش كوهها در زمين، و جنبندگان مختلف، و نزول باران و پرورش گياهان سخن مي‌گويد.
در بخش سوم، خداوند متعال قسمتي از سخنان حكمت‌آميز حضرت لقمان‌را به هنگام اندرز و نصيحت فرزندش نقل مي‌كند كه از توحيد و مبارزه با شرك شروع شده و با توصيه به نيكي كردن به پدر و مادر، نماز، امر به معروف و نهي از منكر، شكيبايي در برابر حوادث سخت، خوشرويي با مردم، تواضع و فروتني و اعتدال در امور پايان مي‌يابد.
در بخش چهارم، بار ديگر به دلايل توحيد باز مي‌گردد و سخن از تسخير آسمان و زمين و نعمت‌هاي فراوان خداوند و نكوهش از منطق بت‌پرستان كه تنها بر اساس تقليد از نياكان در اين وادي گمراهي افتادند، سخن مي‌گويد، و از آن‌ها بر مسأله خالقيت پروردگار كه پاية عبوديت اوست اقرار و اعتراف مي‌گيرد. همچنين از علم گسترده و بي‌پايان خدا با ذكر مثال پرده برمي‌دارد و افزون بر ذكر آيات آفاقي، از توحيد فطري بحث مي‌كند.
و در بخش پنجم، اشاره كوتاه و تكان دهنده‌اي به مسأله معاد و زندگي پس از مرگ دارد و به انسان هشدار مي‌دهد كه به زندگي اين دنيا مغرور نشود و به فكر سراي جاويدان آخرت باشد.
خداوند متعال اين سوره را با ذكر گوشه‌اي از علم غيب پروردگار كه از همه چيز در ارتباط با انسان از جمله لحظة مرگ او و حتي جنيني كه در شكم مادر است، آگاه مي‌باشد، به پايان مي‌رساند.
در ضمن نام‌گذاري اين سوره به "لقمان" به خاطر همان بحث ارزشمند و اندرزهاي حضرت لقمان به فرزندش مي‌باشد سوره لقمان بر اساس ترتيب مصحف و كتاب قرآن سي و يكمين سوره قرآن بوده و بر اساس و ترتيب نزول پنجاه و هفتمين سوره قرآن مي‌باشد و جزء سوره‌هاي مكي محسوب مي‌شود.(ر.ك: تفسير نمونه، آية الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 17، ص 5 ـ 6، دارالكتب الاسلامية.)
eporsesh.com
