پرسش :

چرا سوره‌هاي قرآن به ترتيب نزول نوشته شده است‌؟

پاسخ :
قرآن طي دو دوره بر پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) نازل شده يكي بصورت يكجا و دفعي كه تمام قرآن بصورت اجمالي بر قلب پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم)نازل شد و آن در ماه مبارك رمضان بوده "شهر رمضان الذي انزل فيه القرآن‌..." (بقره‌، 185) و ديگري نزول تدريجي و تفصيلي كه طي 23 سال آيات قرآن از ابتدأ تا انتهأ در زمانها و مكانهاي مختلف بر پيامبر نازل شدند(الميزان‌، علامه طباطبايي‌، ج 2، ص 16، نشر اعلمي‌، بيروت‌.) براي آشنايي بيشتر مي‌توان به كتاب "علوم قرآن‌، محمدباقر سعيدي روشن‌" مراجعه نمود.
سوره‌ها و آيه‌هاي قرآن كريم در مناسبت‌ها و پيش آمدهاي مختلف طي 23 سال بر پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم)نازل شده است‌. نزول قرآن مجيد، در برخي سوره‌ها آيه به آيه بوده و حتي ممكن بود بين آيه‌هاي يك سوره بيش از يك سال فاصله بيفتد و در برخي ديگر، مانند غالب سوره‌هاي كوچك‌، همچون حمد، توحيد، و... به طور كامل و يك جا نازل شده است‌. از مجموع اسناد و مدارك و روايات‌، چنين استفاده مي‌شود كه ترتيب و تنظيم آيات در سوره‌هاي قرآن و همچنين تعيين فواصل آيات‌، كه هر آيه تا كجا ادامه دارد، امري توقيفي و بر اساس وحي و دستور پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) صورت گرفته است‌، و در اين زمينه نيز رواياتي نقل شده كه پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) به كاتبان قرآن دستور مي‌داده تا فلان آيه را بعد از فلان آيه در فلان سوره قرار دهند.(ر.ك‌: پژوهشي در تاريخ قرآن كريم‌، سيدمحمدباقر حجتي‌، ص 66ـ70، دفتر نشر فرهنگ اسلامي‌ـ تاريخ قرآن كريم‌، آيت‌الله معرفت‌، ص 81ـ82، نشر سمت‌.)
در مورد تشكيل يك سوره كامل‌، در روايتي از امام صادق(علیه السلام) آمده است كه فرمود: هر گاه خداوند متعال سوره‌اي را نازل مي‌كرد، "بسم‌الله..." افتتاح آن بود و در پايان آن‌، "بسم‌الله..." سوره ديگري بود.(تفسير عياشي‌، ج 1، ص 19، مكتبة‌العلمية الاسلامية‌.)
eporsesh.com