پرسش :
فلسفه اختلاف در قرائت چيست؟
پاسخ :
اختلاف در قرائات چند نوع است:
1. اختلاف در حركات كلمه:
الف: اختلاف در حركات كلمه بدون اين‌كه در معنا و صورت و شكل آن تغيير ايجاد كند; مثل كلمه "اطهر" در آيه 77 از سوره هود كه هم به رفع و هم به نصب قرائت شده است.
ب: اختلاف در حركات كلمه كه در معنا تغيير ايجاد كند; امّا صورت و شكل كلمه محفوظ بماند; مثل كلمه "كفلها" در آيه 37 سوره آل‌عمران كه اگر به تخفيف "فا" خوانده شود، "زكريا" كه پس از آن آمده فاعل است; ولي در صورت تشديد "فأ" كفّلها ـ كه قرائت مشهور است ـ "زكريا" مفعول دوّم و خداوند فاعل خواهد بود.
2. اختلاف در حروف كلمات:
الف: اختلاف در حروف كلمه كه در معنا تغيير ايجاد كند; ليكن صورت و شكل كلمه محفوظ بماند; مثل كلمه "ننشزها" در آيه 259 سوره بقره كه هم با "زا" و هم با "را" قرائت شده است.
ب: در صورت و شكل كلمه تغييري به وجود آيد; امّا معناي كلمه محفوظ بماند; مثل كلمه "العهن المنفوش" در آيه 5 سوره قارعه كه به صورت "الصوف المنفوش" نيز قرائت شده است.
ج: در معنا و شكل كلمه، هر دو تغيير به وجود بيايد; مثل كلمه "طَلْع" در آيه 29 سوره واقعه كه هم با حأ (طَلْح) و هم با عين (طَلْع) قرائت شده است.
3. اختلاف در تقديم و تأخير كلمه; مثل "فأذاقها الله لباس الجوع و الخوف" در آيه 112 سوره نحل كه به صورت "فأذاقها الله لباس الخوف و الجوع" هم قرائت شده است.
4. اختلاف در زياده و نقصان; مثل: "ان‌ّ الله هو الغني الحميد" در آيه 26 سوره لقمان كه به صورت: "ان‌ّ الله الغني الحميد" نيز قرائت شده است.
اسباب و موجبات اختلاف قرائات عبارتند از:
1. اختلاف قرائت نبي‌اكرم; زيرا چنان‌كه در بعضي از روايات آمده است، حضرت مقيد به يك نوع لفظ و قرائت نبوده‌اند; براي مثال، از رسول خدا9 روايت شده است كه آن حضرت در سوره فاتحه، هم "مالك يوم الدين" و هم "ملك يوم الدين" قرائت مي‌كرد.
2. تقريرات و تأييدات مختلف رسول خدا9 در برابر قرائت‌هاي مختلف مسلمانان در بعضي از موارد.
3. اختلاف روايت و نقل از صحابه.
4. اختلاف لغات ـ يا ـ لهجه‌ها.( القرائات القرآنيه"، دكتر عبدالهادي فضلي. (مقدمه‌اي بر تاريخ قرائات قرآن كريم) ترجمه و تحرير: دكتر سيدمحمدباقر حجتي، با تصرف و تلخيص و تنظيم مختصر، ص 113 تا 123 انتشارات اسوه / براي آگاهي بيشتر ر.ك: "قرائات قرآني از ديدگاه شيعه"، محمدمسعود مجددعباسي (ده مجلد)، دفتر انتشارت اسلامي / "قرائات القرآنيه"، دكتر عبدالصبور شاهين، انتشارات خانجي، قاهره / "القرائات احكامها و مصدرها"، دكتر شعبان محمّد اسماعيل، دارالسّلام، قاهره.)
eporsesh.com
اختلاف در قرائات چند نوع است:
1. اختلاف در حركات كلمه:
الف: اختلاف در حركات كلمه بدون اين‌كه در معنا و صورت و شكل آن تغيير ايجاد كند; مثل كلمه "اطهر" در آيه 77 از سوره هود كه هم به رفع و هم به نصب قرائت شده است.
ب: اختلاف در حركات كلمه كه در معنا تغيير ايجاد كند; امّا صورت و شكل كلمه محفوظ بماند; مثل كلمه "كفلها" در آيه 37 سوره آل‌عمران كه اگر به تخفيف "فا" خوانده شود، "زكريا" كه پس از آن آمده فاعل است; ولي در صورت تشديد "فأ" كفّلها ـ كه قرائت مشهور است ـ "زكريا" مفعول دوّم و خداوند فاعل خواهد بود.
2. اختلاف در حروف كلمات:
الف: اختلاف در حروف كلمه كه در معنا تغيير ايجاد كند; ليكن صورت و شكل كلمه محفوظ بماند; مثل كلمه "ننشزها" در آيه 259 سوره بقره كه هم با "زا" و هم با "را" قرائت شده است.
ب: در صورت و شكل كلمه تغييري به وجود آيد; امّا معناي كلمه محفوظ بماند; مثل كلمه "العهن المنفوش" در آيه 5 سوره قارعه كه به صورت "الصوف المنفوش" نيز قرائت شده است.
ج: در معنا و شكل كلمه، هر دو تغيير به وجود بيايد; مثل كلمه "طَلْع" در آيه 29 سوره واقعه كه هم با حأ (طَلْح) و هم با عين (طَلْع) قرائت شده است.
3. اختلاف در تقديم و تأخير كلمه; مثل "فأذاقها الله لباس الجوع و الخوف" در آيه 112 سوره نحل كه به صورت "فأذاقها الله لباس الخوف و الجوع" هم قرائت شده است.
4. اختلاف در زياده و نقصان; مثل: "ان‌ّ الله هو الغني الحميد" در آيه 26 سوره لقمان كه به صورت: "ان‌ّ الله الغني الحميد" نيز قرائت شده است.
اسباب و موجبات اختلاف قرائات عبارتند از:
1. اختلاف قرائت نبي‌اكرم; زيرا چنان‌كه در بعضي از روايات آمده است، حضرت مقيد به يك نوع لفظ و قرائت نبوده‌اند; براي مثال، از رسول خدا9 روايت شده است كه آن حضرت در سوره فاتحه، هم "مالك يوم الدين" و هم "ملك يوم الدين" قرائت مي‌كرد.
2. تقريرات و تأييدات مختلف رسول خدا9 در برابر قرائت‌هاي مختلف مسلمانان در بعضي از موارد.
3. اختلاف روايت و نقل از صحابه.
4. اختلاف لغات ـ يا ـ لهجه‌ها.( القرائات القرآنيه"، دكتر عبدالهادي فضلي. (مقدمه‌اي بر تاريخ قرائات قرآن كريم) ترجمه و تحرير: دكتر سيدمحمدباقر حجتي، با تصرف و تلخيص و تنظيم مختصر، ص 113 تا 123 انتشارات اسوه / براي آگاهي بيشتر ر.ك: "قرائات قرآني از ديدگاه شيعه"، محمدمسعود مجددعباسي (ده مجلد)، دفتر انتشارت اسلامي / "قرائات القرآنيه"، دكتر عبدالصبور شاهين، انتشارات خانجي، قاهره / "القرائات احكامها و مصدرها"، دكتر شعبان محمّد اسماعيل، دارالسّلام، قاهره.)
eporsesh.com
