پرسش :
بر طبق ديدگاه قرآن علت احترام و جايگاه ويژه مكه به خاطر چيست؟
پاسخ :
گرچه بيت الله الحرام در حرمت بخشيدن به سرزمين مكه جايگاهي ويژه دارد، ليكن بر اساس برخي آيات، ارزش و احترام اين سرزمين، به وجود مبارك پيامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) است:«لا أقسِم بهذا البَلد و أنت حِلّ بهذا البلد» بلد/1ـ2 مؤيّد اين سخن آن كه، بعد از هجرت رسول اكرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و گرفتاري محرومان در مكه، آنان از خداوند خواستند تا آنها را از سرزميني كه اهل آن ستمكارند، نجات دهد: «ربّنا أخرجنا من هذه القريه الظالم أهلها» نساء/75.
در بعضي روايات، آيه شريفه «و مَن دَخَلَهُ كان امنا» چنين معنا شده كه: [هر كس داخل حوزه‌اعتقاد و التزام به ولايت و امامت شود در امان است.] چنانكه امام صادق(علیه السلام) در پاسخ از معناي آيه شريفه «فيه ايات بيّنات مقام إبراهيم و من دخله كان امنّا» فرمود: اطلاق آن مراد نيست؛ زيرا ملحدان و صاحبان عقايد باطل نيز به درون آن مي روند، در حالي كه اينان در امان نيستند: «يدخله المر جيء والقدري و الحروري و الزنديق الّذي لا يؤمن بالله» بلكه مراد كساني هستند كه هم عارف به حق ما باشند و هم جايگاه والاي كعبه را بشناسند. چنين افرادي اگر داخل كعبه شوند از گناهان خود پاك شده و دنيا و آخرت آنان كفايت خواهد شد: «من دخله و هو عارف بحقّنا كما هو عارف له خرج من ذنوبه و كفي همّ الدّنيا و الاخره» (تفسير عياشي1/190).
در روايت ديگري امام صادق(علیه السلام)، ابو حنيفه را به خاطر انحراف علمي و برداشتهاي ناقص و ناصواب از قرآن كريم مورد مؤاخذه و توبيخ قرار دادند. آنگاه از او پرسيدند: منظور از «سيروا فيها ليالي و أيّاما امنين» سبأ/18 چيست؟ ابو حنيفه گفت: گويا مراد پيمودن فاصله بين مكّه و مدينه باشد. حضرت امام صادق(علیه السلام) جواب نقضي داد: پس رهزنيهائي كه بين مكه و مدينه صورت ميگيرد چيست؟ «ان الناس يقطح عليهم بين مكه و المدينه فتؤخذ اموالهم و لايأمنون علي انفسهم و يقتلون؟» ابو حنيفه عاجزانه ساكت شد. آنگاه امام صادق(علیه السلام) فرمود: مراد خداوند از «و من دخله كان امنا» كدام نقطه از زمين است؟ ابوحنيفه عرض كرد: مراد كعبه است. امام صادق(علیه السلام) فرمود: پس چگونه براي ابن زبير كه در كعبه متحصن شده بود، آنگاه كه حجّاج كعبه را به منجنيق بسته ويران كرد و او را گرفت و كشت، امن نبود؟: «أفتعلم أنّ الحجاج بن يوسف حين و ضع المنجنيق علي ابن زبير فقتله كان امنا فيها؟». ابوحنيفه ساكت شد.
آنگاه ابوبكر حضرمي به امام صادق(علیه السلام) عرض كرد جواب اين دو سؤال چيست؟ آن حضرت فرمود: هنگامي كه قائم آل محمد(سلام الله عليهم) ظهور كرد همه اين راهها امن خواهد شد و هر كس با او بيعت كند و در جمع سپاهيان او در آيد در امان خواهد بود: «سيروا فيها ليالي و أيّاما امنين» مع قائمنا أهل البيت و أمّا قوله تعالي: «مَن دَخله كان امناً» فمن بايعه و دخل معه و مسح علي يده و دخل في عقد أصحابه كان امنا» (بحار 2/292ـ294). البته مراد امن مطلق (تكويني و تشريعي) است.
شيخ صدوق(عليه الرحمه) در پاسخ اين سؤال كه چرا خداوند، كعبه را از تهاجم سپاه ابرهه مصون داشت اما مانع ويراني كعبه به دست حجّاج (در جريان دستگيري و مجازات ابن زبير ) نشد؟ فرمود: حرمت كعبه براي آن است كه دين محفوظ بماند و حافظ دين، امام معصوم(علیهم السلام) است. ابن زبير امام زمان خويش را نشناخت و او را ياري نكرد، بلكه خود داعيه رهبري داشت؛ از اين رو به كعبه هم كه پناه برد، خداوند به او پناه نداد. سرانجام پس از دستگيري و اعدام، كعبه را بدون هيچ ممانعتي بازسازي كردند، امّا ابرهه آمده بود تا قبله و مطاف را بردارد و خدا نيز به او امان نداد.(من لا يحضر 2/249).
eporsesh.com
گرچه بيت الله الحرام در حرمت بخشيدن به سرزمين مكه جايگاهي ويژه دارد، ليكن بر اساس برخي آيات، ارزش و احترام اين سرزمين، به وجود مبارك پيامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) است:«لا أقسِم بهذا البَلد و أنت حِلّ بهذا البلد» بلد/1ـ2 مؤيّد اين سخن آن كه، بعد از هجرت رسول اكرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و گرفتاري محرومان در مكه، آنان از خداوند خواستند تا آنها را از سرزميني كه اهل آن ستمكارند، نجات دهد: «ربّنا أخرجنا من هذه القريه الظالم أهلها» نساء/75.
در بعضي روايات، آيه شريفه «و مَن دَخَلَهُ كان امنا» چنين معنا شده كه: [هر كس داخل حوزه‌اعتقاد و التزام به ولايت و امامت شود در امان است.] چنانكه امام صادق(علیه السلام) در پاسخ از معناي آيه شريفه «فيه ايات بيّنات مقام إبراهيم و من دخله كان امنّا» فرمود: اطلاق آن مراد نيست؛ زيرا ملحدان و صاحبان عقايد باطل نيز به درون آن مي روند، در حالي كه اينان در امان نيستند: «يدخله المر جيء والقدري و الحروري و الزنديق الّذي لا يؤمن بالله» بلكه مراد كساني هستند كه هم عارف به حق ما باشند و هم جايگاه والاي كعبه را بشناسند. چنين افرادي اگر داخل كعبه شوند از گناهان خود پاك شده و دنيا و آخرت آنان كفايت خواهد شد: «من دخله و هو عارف بحقّنا كما هو عارف له خرج من ذنوبه و كفي همّ الدّنيا و الاخره» (تفسير عياشي1/190).
در روايت ديگري امام صادق(علیه السلام)، ابو حنيفه را به خاطر انحراف علمي و برداشتهاي ناقص و ناصواب از قرآن كريم مورد مؤاخذه و توبيخ قرار دادند. آنگاه از او پرسيدند: منظور از «سيروا فيها ليالي و أيّاما امنين» سبأ/18 چيست؟ ابو حنيفه گفت: گويا مراد پيمودن فاصله بين مكّه و مدينه باشد. حضرت امام صادق(علیه السلام) جواب نقضي داد: پس رهزنيهائي كه بين مكه و مدينه صورت ميگيرد چيست؟ «ان الناس يقطح عليهم بين مكه و المدينه فتؤخذ اموالهم و لايأمنون علي انفسهم و يقتلون؟» ابو حنيفه عاجزانه ساكت شد. آنگاه امام صادق(علیه السلام) فرمود: مراد خداوند از «و من دخله كان امنا» كدام نقطه از زمين است؟ ابوحنيفه عرض كرد: مراد كعبه است. امام صادق(علیه السلام) فرمود: پس چگونه براي ابن زبير كه در كعبه متحصن شده بود، آنگاه كه حجّاج كعبه را به منجنيق بسته ويران كرد و او را گرفت و كشت، امن نبود؟: «أفتعلم أنّ الحجاج بن يوسف حين و ضع المنجنيق علي ابن زبير فقتله كان امنا فيها؟». ابوحنيفه ساكت شد.
آنگاه ابوبكر حضرمي به امام صادق(علیه السلام) عرض كرد جواب اين دو سؤال چيست؟ آن حضرت فرمود: هنگامي كه قائم آل محمد(سلام الله عليهم) ظهور كرد همه اين راهها امن خواهد شد و هر كس با او بيعت كند و در جمع سپاهيان او در آيد در امان خواهد بود: «سيروا فيها ليالي و أيّاما امنين» مع قائمنا أهل البيت و أمّا قوله تعالي: «مَن دَخله كان امناً» فمن بايعه و دخل معه و مسح علي يده و دخل في عقد أصحابه كان امنا» (بحار 2/292ـ294). البته مراد امن مطلق (تكويني و تشريعي) است.
شيخ صدوق(عليه الرحمه) در پاسخ اين سؤال كه چرا خداوند، كعبه را از تهاجم سپاه ابرهه مصون داشت اما مانع ويراني كعبه به دست حجّاج (در جريان دستگيري و مجازات ابن زبير ) نشد؟ فرمود: حرمت كعبه براي آن است كه دين محفوظ بماند و حافظ دين، امام معصوم(علیهم السلام) است. ابن زبير امام زمان خويش را نشناخت و او را ياري نكرد، بلكه خود داعيه رهبري داشت؛ از اين رو به كعبه هم كه پناه برد، خداوند به او پناه نداد. سرانجام پس از دستگيري و اعدام، كعبه را بدون هيچ ممانعتي بازسازي كردند، امّا ابرهه آمده بود تا قبله و مطاف را بردارد و خدا نيز به او امان نداد.(من لا يحضر 2/249).
eporsesh.com
