چهارشنبه، 24 اسفند 1390
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما

پرسش :

آیا ريشه ى تثليث در آيين هاى بت پرستى است؟


پاسخ :
كتاب مقدس يك كتاب توحيدى است. در عهد قديم و جديد آيات زيادى در معرفى خداى يكتا و يگانه وجود دارد[1] و اثرى از تثليث در آنها به چشم نمى خورد. اين نكته باعث شده كه برخى با تحقيق درباره ى خاستگاه اين آيين علت نفوذ چنين نظريه اى را در مسيحيت ريشه يابى كنند.
تحقيقات تاريخى مؤيد اين است كه بسيارى از آموزه هاى مسيحيت، از جمله تثليث، تجسّم، فدا، رستاخيز، مصلوب شدن، تاريكى جهان هنگام مرگ نجات دهنده، پسر خدا بودن، نازل شدن پسر خدا براى رهانيدن زندگان و مردگان و موارد بسيار ديگر، در آيين بت پرستان سابق، خصوصاً هندوها و بوداييان وجود داشته، و از طريق آنان به كليسا راه يافته است؛ مثلا هندوها «بَرْهَمْ» را خداى اكبر مى دانند كه در سه «اقنوم» يعنى «برهما»، «ويشنو» و «شيوا» متجلّى شده است.[2] چنان چه «اوزيريس»[3] در مصر، «آتيس»[4] در آسياى صغير، و «ديونوسوس»[5] در يونان، خدايانى بودند كه به خاطر نجات بشر مرده بودند. واژه ى «كيريوس»[6] را نيز كه به معناى «خداوندگار» است و «پولس» به حضرت عيسى(عليه السلام)اطلاق مى نمايد، از يونانيان و سورى ها كه به خداى «ديونوسوس» اختصاص داده بودند، اخذ نموده است.[7]
مطالعه ى تاريخ آيين هاى باستانى به ما نشان مى دهد كه اصطلاح «پسر خدا» در قديم بسيار معمول بوده است و بسيارى از پادشاهان، مانند «فرعون مصر»، خود را «پسر خدا» مى ناميدند.
هم چنين قصه ى مرگ يا مصلوب شدن مقدسين، تحمّل درد و مصيبت، و بالاخره رستاخيز آنان، نمونه هاى فراوانى است كه در بسيارى از روايات اساطيرى قديم آمده است: «هراكلس» يونانى، «تموز» بابلى، «آدونيس» سورى، «آتيس» فريقى، «ازيريس» مصرى، خدايانى هستند كه كشته شدند؛ «پرومته»، «ليكورگوس» و «ديونيزوس» مصلوب شدند؛ برخى از اين خدايان، مانند «آتيس»، «ازيريس» و «آدونيس» از قبر برخاستند و بسيارى، مانند عيسى، در روز سوم رستاخيز كردند؛ هر سال پيروان «آتيس» كه پرستش او از آسياى صغير به غرب (روم) نفوذ كرده بود، شكل «آتيس» را به درخت كاج مى آويختند و براى مرگش عزادارى مى كردند و پس از سه روز آن را دفن كرده، رستاخيزش را جشن مى گرفتند و آن را نشان نجات مى دانستند و به نشان اين رستاخيز از خون گاو نر تعميد مى گرفتند و كاهن آيتس اعلام مى كرد كه: «دلگرم باشيد، همان گونه كه خداوند رستاخيز كرد، شما هم نجات خواهيد يافت.»؛ پيروان «ديونيزوس» در معابد خود مجسمه يا نقش مصلوب خدا را نشان مى دادند، همان گونه كه در كليساى مسيحيت، شمايل عيساى مصلوب به جاى خدا ارائه مى شود. قصه ى رستاخيز خدايان و قهرمانان به حدّى شايع بود كه اريگنس (اوريحن) درباره ى رستاخيز عيسى مى نويسد: «اين معجزه براى بت پرستان چيز تازه اى نيست».[8]
پی نوشتها:
[1]. مانند تثنيه، 4: 35 و 39، اول پادشاهان، 8: 60، اشعياء، 45: 5، انجيل مرقس، 12: 29 و 32، انجيل يوحنّا، 17: 3، اول قرنتيان، 8: 4، اول تيموتائوس، 2: 5 و... .
[2]. پطرس بستانى، دايرة المعارف بستانى، ج 5، ص 321.
[3]. Osiris
[4]. Atis
[5]. Dionosus
[6]. Kyrios
[7]. ويل دورانت، تاريخ تمدن، ج 3، ص 697 و هاشم رضى، تاريخ اديان، ص 1408.
[8]. اقتباس از: جلال الدين آشتيانى، تحقيقى در دين مسيح، ص 474 و تاريخ اديان، ص 1408.
منبع: مسيحيت، سيد محمد اديب آل على، انتشارات مركز مديريت حوزه علميه قم


ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.