پرسش :
علایم و راه درمان افسردگی دوردان بارداری و پس از زایمان را به طور کامل توضیح دهید.
پاسخ :
افسردگی با علایمی نظیر احساس غمگینی –شکست-ناراحتی-هیجان واسترس و بی علاقگی به همه چیز وگاهی همه کس مشخص می شودودر واقع بیمار با بیان این علایم ناراحتی خودرا بروز می دهد.
بسیاری ازما شاید چند روزی از ماه را با چنین احساسهای منفی روبرو شویم اما این علایم اگر زودگذر باشندافسردگی محسوب نشده ونوعی تحول رفتاری می شوداما اگر فرد مدت زیادی با این تحولات رفتاری درگیر باشد ومشکلاتی چون احساس پوچی –عصبانیت واحساس عجز وناکامی نیز به آنها افزوده شودافسردگی آغاز شده است0
افسردگی ممکن است خفیف یا متوسط یا شدیدباشدکه خود فرداز بیماری خود آگاه نیست وبا مراجعه به پزشک از آن آگاه می شود چرا که تصور می کنداین علایم طبیعی وناشی از خستگی کار روزانه است 0
افسردگی دوران بارداری:
افسردگی دوران بارداری یکی از مشکلات شایع در میان زنان باردار است که گاهی اوقات از همان روزهای بارداری آغاز می شود وگاهی هم از ماه سوم به بعد بروز می کند.
علائم:
1-احساس غم وناامیدی
2-خوابیدن بیش از حد یا بی خوابی
3-کاهش تمرکز و فراموشی ومشکل در بیاد آوردن مسائل و ناتوانی در تصمیم گیری
4-گریه کردن زیاد
5-بی اشتهایی زیاد
6-ازدست دادن علاقه واشتیاق و انجام امورمنزل یا امور مربوط به خود
7-گوشه گیری وقطع ارتباط با دوستان وخویشاوندان
8-بروز مکرر سردرد ویا ناراحتی های فیزیکی
عوامل موثر بر بروز افسردگی در دوران بارداری:
1-سابقه افسردگی یا سوءاستفاده جنسی
2-سابقه بیماری افسردگی یا عصبی در میان بستگان بویژه در بستگان درجه یک
3-بی توجهی همسربه زنان باردار
4-سن پایین مادر
5-مشکلات ازدواج بویژه مشکلات عاطفی و اقتصادی
6-ازدواج به اجبار توسط والدین وبی علاقگی به همسر
افسردگی پس از زایمان :
افسردگی پس از زایمان به دلایل متعدد بویژه تغییرات هورمونی بروز می کند در دوران بارداری ترشح هورمون استروژن وپروژسترون افزایش می یابداما بیست وچهار ساعت پس از تولد نوزاد شدیدا کاهش می یابد وبه میزان ترشح قبل از بارداری باز می گردد این تغییر ناگهانی در میزان ترشح هورمون ها یکی از دلایل افسردگی پس از زایمان است. کاهش میزان ترشح هورمون های غده تیروئید از علل ابتلا به افسردگی است.
علائمی مانند:
* احساس خستگی شدید- کاهش میزان تمرکز- بروز مشکلات متعدد هنگامه خواب و استراحت مشخص می شود.
* احساس بیگانگی با نوزاد به علت ترس از ناتوانی در نگهداری مناسب از نوزاد
* افسردگی به خاطر تغییر در شرایط کار وامور منزل
* احساس بیهودگی و از دست دادن حس شخصیت وهویت
عوامل افزایش دهنده خطر:
استرس،کمبود خواب،فقدان حمایت مادر از سوی همسر، تغذیه نامطلوب،اختلالات روانی قبلی در مادر
عواقب مورد انتظار:
افسردگی خفیف پس از زایمان با حمایت خانواده ودوستان معمولا به سرعت بر طرف می شود.افسردگی شدید ممکن است مادر دیگر قادر به مراقبت از خود وکودک نباشد وبستری در بیمارستنان ممکن است ضرورت یابد وبا مشاوره به متخصص مربوطه و استفاده از دارو و حمایت اطرافیان قابل علاج است.
فعالیت: محدودیتی وجود ندارد.
رژیم غذایی خاصی نیاز نیست.
درمان:
مادر در صورت احساس افسردگی بهتر است احساسات خود را با همسر یا یک دوست که شنونده خوبی برای حرفهای او است درمیان بگذارد.
در نظر گرفتن برنامه های مکرر خارج از منزل نظیر قدم زدن ودیدارهای کوتاه دوستان واقوام (این برنامه ها کمک می کند تا مادر دچار انزوا از دیگران نشود.)
مادران می توانند برای کارهای روزانه نظیر خرید کردن ومراقبت از کودک در هنگام استراحت خود از خانواده کمک بگیرند.
در صورت امکان کودک خود رادر اتاق جداگانه بخوابانند.
اگر افسردگی شدید شده وموجب بستری شدن در بیمارستان شود توصیه می شود که مادر در یک مرکز نزدیک منزل بستری شود تا رابطه نزدیک وی با کودک حفظ شود.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید:
* وجود افسردگی پس از زایمان و در کنار آن رخداد تغییرات دیگر در زندگی نظیر طلاق –تغییر شیوه زندگی
* عدم بهبود افسرگی پس از زایمان درطی چهارتا شش هفته
* وجود افکار وتصمیمات جدی خودکشی
افسردگی با علایمی نظیر احساس غمگینی –شکست-ناراحتی-هیجان واسترس و بی علاقگی به همه چیز وگاهی همه کس مشخص می شودودر واقع بیمار با بیان این علایم ناراحتی خودرا بروز می دهد.
بسیاری ازما شاید چند روزی از ماه را با چنین احساسهای منفی روبرو شویم اما این علایم اگر زودگذر باشندافسردگی محسوب نشده ونوعی تحول رفتاری می شوداما اگر فرد مدت زیادی با این تحولات رفتاری درگیر باشد ومشکلاتی چون احساس پوچی –عصبانیت واحساس عجز وناکامی نیز به آنها افزوده شودافسردگی آغاز شده است0
افسردگی ممکن است خفیف یا متوسط یا شدیدباشدکه خود فرداز بیماری خود آگاه نیست وبا مراجعه به پزشک از آن آگاه می شود چرا که تصور می کنداین علایم طبیعی وناشی از خستگی کار روزانه است 0
افسردگی دوران بارداری:
افسردگی دوران بارداری یکی از مشکلات شایع در میان زنان باردار است که گاهی اوقات از همان روزهای بارداری آغاز می شود وگاهی هم از ماه سوم به بعد بروز می کند.
علائم:
1-احساس غم وناامیدی
2-خوابیدن بیش از حد یا بی خوابی
3-کاهش تمرکز و فراموشی ومشکل در بیاد آوردن مسائل و ناتوانی در تصمیم گیری
4-گریه کردن زیاد
5-بی اشتهایی زیاد
6-ازدست دادن علاقه واشتیاق و انجام امورمنزل یا امور مربوط به خود
7-گوشه گیری وقطع ارتباط با دوستان وخویشاوندان
8-بروز مکرر سردرد ویا ناراحتی های فیزیکی
عوامل موثر بر بروز افسردگی در دوران بارداری:
1-سابقه افسردگی یا سوءاستفاده جنسی
2-سابقه بیماری افسردگی یا عصبی در میان بستگان بویژه در بستگان درجه یک
3-بی توجهی همسربه زنان باردار
4-سن پایین مادر
5-مشکلات ازدواج بویژه مشکلات عاطفی و اقتصادی
6-ازدواج به اجبار توسط والدین وبی علاقگی به همسر
افسردگی پس از زایمان :
افسردگی پس از زایمان به دلایل متعدد بویژه تغییرات هورمونی بروز می کند در دوران بارداری ترشح هورمون استروژن وپروژسترون افزایش می یابداما بیست وچهار ساعت پس از تولد نوزاد شدیدا کاهش می یابد وبه میزان ترشح قبل از بارداری باز می گردد این تغییر ناگهانی در میزان ترشح هورمون ها یکی از دلایل افسردگی پس از زایمان است. کاهش میزان ترشح هورمون های غده تیروئید از علل ابتلا به افسردگی است.
علائمی مانند:
* احساس خستگی شدید- کاهش میزان تمرکز- بروز مشکلات متعدد هنگامه خواب و استراحت مشخص می شود.
* احساس بیگانگی با نوزاد به علت ترس از ناتوانی در نگهداری مناسب از نوزاد
* افسردگی به خاطر تغییر در شرایط کار وامور منزل
* احساس بیهودگی و از دست دادن حس شخصیت وهویت
عوامل افزایش دهنده خطر:
استرس،کمبود خواب،فقدان حمایت مادر از سوی همسر، تغذیه نامطلوب،اختلالات روانی قبلی در مادر
عواقب مورد انتظار:
افسردگی خفیف پس از زایمان با حمایت خانواده ودوستان معمولا به سرعت بر طرف می شود.افسردگی شدید ممکن است مادر دیگر قادر به مراقبت از خود وکودک نباشد وبستری در بیمارستنان ممکن است ضرورت یابد وبا مشاوره به متخصص مربوطه و استفاده از دارو و حمایت اطرافیان قابل علاج است.
فعالیت: محدودیتی وجود ندارد.
رژیم غذایی خاصی نیاز نیست.
درمان:
مادر در صورت احساس افسردگی بهتر است احساسات خود را با همسر یا یک دوست که شنونده خوبی برای حرفهای او است درمیان بگذارد.
در نظر گرفتن برنامه های مکرر خارج از منزل نظیر قدم زدن ودیدارهای کوتاه دوستان واقوام (این برنامه ها کمک می کند تا مادر دچار انزوا از دیگران نشود.)
مادران می توانند برای کارهای روزانه نظیر خرید کردن ومراقبت از کودک در هنگام استراحت خود از خانواده کمک بگیرند.
در صورت امکان کودک خود رادر اتاق جداگانه بخوابانند.
اگر افسردگی شدید شده وموجب بستری شدن در بیمارستان شود توصیه می شود که مادر در یک مرکز نزدیک منزل بستری شود تا رابطه نزدیک وی با کودک حفظ شود.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید:
* وجود افسردگی پس از زایمان و در کنار آن رخداد تغییرات دیگر در زندگی نظیر طلاق –تغییر شیوه زندگی
* عدم بهبود افسرگی پس از زایمان درطی چهارتا شش هفته
* وجود افکار وتصمیمات جدی خودکشی
