پرسش :
آيا جانبازان، مانند شهدا مي‌توانند در آخرت از ديگران شفاعت كنند؟
پاسخ :
قبل از پاسخ، نكتة قابل تذكر اين است كه بر طبق آيات قرآن در قيامت همة انسان‌ها مورد شفاعت قرار نمي‌گيرند; بلكه بعضي از انسان‌ها شفاعت مي‌شوند; قرآن از سخن بعضي در آن روز خبر داده و مي‌فرمايد:
"فَمَا لَنَا مِن شَـَفِعِين;(شعرا،100) ]افسوس كه امروز[ شفاعت‌كنندگاني براي ما وجود ندارد." و نسبت به برخي ديگر مي‌فرمايد:
"شفاعت شفاعت‌كنندگان به حال آنها سودي نمي‌بخشد."(مدثر،48)
نكته ديگر اين كه تمامي شفاعت‌كنندگان، به "اذن الهي" در آن روز از اين مقام برخوردارند; امّا با توجّه به قرآن كريم و گفتار معصومين: مقام شفاعت براي چند گروه ثابت مي‌باشد. رسول خدا9 در آن روز، جزء بزرگ شفيعان درگاه الهي است. قرآن مي‌فرمايد: " وَلَسَوْف‌َ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَي‌َ; (الضحي‌َ،5) به زودي پروردگارت آن قدر به تو عطا مي‌كند كه خشنود شوي"; بدون شك خشنودي پيامبر تنها در نجات خويش نيست، بلكه زماني است كه شفاعتش دربارة امتش، پذيرفته شود. از سوره‌ها و آياتي نظير مريم، 87 / زخرف، 86 / اسرأ،79، نيز شفاعت حضرتش استفاده مي‌شود. و همة انبياي الهي نيز جزء شفاعت‌كنندگان هستند; پيامبراكرم9 مي‌فرمايد:"همة پيامبران، براي كساني كه از روي اخلاص به يگانگي خدا گواهي مي‌داده‌اند، شفاعت مي‌كنند.(مسند احمد، احمدبن حنبل، ج 3، ص 12، به نقل از: شفاعت در قلمرو عقل، قرآن و حديث، آيت اللّه جعفر سبحاني، دارالكتب الاسلامية.)
ديگر از شفاعت‌كنندگان اهل‌بيت عصمت و طهارت: هستند. در ذيل آية "مَن ذَا الَّذِي يَشْفَع‌ُ عِندَه‌ُ إِلآ بِإِذْنِه;(بقره،255) كيست آن كس كه جز به اذنش در پيشگاهش شفاعت كنند؟" مرحوم علامه طباطبايي مي‌فرمايد: "مراد از شفاعت‌كنندگان، امامان معصوم هستند."(الميزان، علامه طباطبايي;، ج 19، ص 291، اسماعيليان.) "فرشتگان" نيز يكي ديگر از شفاعت‌كنندگانند.(نجم،26)
"شهداي راه خدا" ، "دانشمندان و علماي دين"، "متعلمان و حافظان قرآن"، "برخي از افراد با ايمان و شيعيان"، "خويشاوندان" و "همسايگان" نيز جزو كساني هستند كه خداوند در روز قيامت اذن به شفاعت به آنان داده است.
با توجّه به اين كه عبادت و اطاعت خدا و به طور كلي تمامي اعمال انسان، به غير از صورت ظاهري خود، "ملكوت" و باطني نوراني نيز دارد، در بسياري از احاديث از آنان با كلمة "شفيع" ياد شده است كه از آن جمله است: "توبه"، "استغفار"، "روزه"، "نمازها" و همچنين است خود "قرآن مجيد" كه در روز قيامت براي اصحاب خود شفاعت مي‌كنند.
مافوق تمامي شفاعت‌كنندگان ذات خداوند متعال است كه مي‌فرمايد: "قُل‌ْ لِّلَّه‌ِ الشَّفَـَعَة‌ُ جَمِيعًا لَّه‌ُ مُلْكُ السَّمَـَوَ َت‌ِ وَ الاْ ?َرْض;(زمر،44) بگو: تمام شفاعت از آن‌ِ خداست ]زيرا[ حاكميت آسمان‌ها و زمين از آن اوست." و در واقع شفاعت‌كنندگان نيز از جانب او شفاعت مي‌كنند، كه بر اساس رواياتي، بعد از شفاعت شفيعان خداوند شفاعت خاص خود را اعمال مي‌كند.(ر.ك: شفاعت در قلمرو عقل، قرآن و حديث، همان،ص 381ـ396 / ميزان الحكمة، محمدي ري‌شهري، ج 5، ص 121، دفتر تبليغات اسلامي حوزة علميه قم / پيام قرآن، آيت‌اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 6، ص 505ـ544، دارالكتب الاسلامية.)
جانبازان عزيز نيز، چنان‌چه با ايمان از دنيا بروند اگر خدا بخواهد مانند ديگر شفيعان حق شفاعت خواهند داشت.
www.eporsesh.com
قبل از پاسخ، نكتة قابل تذكر اين است كه بر طبق آيات قرآن در قيامت همة انسان‌ها مورد شفاعت قرار نمي‌گيرند; بلكه بعضي از انسان‌ها شفاعت مي‌شوند; قرآن از سخن بعضي در آن روز خبر داده و مي‌فرمايد:
"فَمَا لَنَا مِن شَـَفِعِين;(شعرا،100) ]افسوس كه امروز[ شفاعت‌كنندگاني براي ما وجود ندارد." و نسبت به برخي ديگر مي‌فرمايد:
"شفاعت شفاعت‌كنندگان به حال آنها سودي نمي‌بخشد."(مدثر،48)
نكته ديگر اين كه تمامي شفاعت‌كنندگان، به "اذن الهي" در آن روز از اين مقام برخوردارند; امّا با توجّه به قرآن كريم و گفتار معصومين: مقام شفاعت براي چند گروه ثابت مي‌باشد. رسول خدا9 در آن روز، جزء بزرگ شفيعان درگاه الهي است. قرآن مي‌فرمايد: " وَلَسَوْف‌َ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَي‌َ; (الضحي‌َ،5) به زودي پروردگارت آن قدر به تو عطا مي‌كند كه خشنود شوي"; بدون شك خشنودي پيامبر تنها در نجات خويش نيست، بلكه زماني است كه شفاعتش دربارة امتش، پذيرفته شود. از سوره‌ها و آياتي نظير مريم، 87 / زخرف، 86 / اسرأ،79، نيز شفاعت حضرتش استفاده مي‌شود. و همة انبياي الهي نيز جزء شفاعت‌كنندگان هستند; پيامبراكرم9 مي‌فرمايد:"همة پيامبران، براي كساني كه از روي اخلاص به يگانگي خدا گواهي مي‌داده‌اند، شفاعت مي‌كنند.(مسند احمد، احمدبن حنبل، ج 3، ص 12، به نقل از: شفاعت در قلمرو عقل، قرآن و حديث، آيت اللّه جعفر سبحاني، دارالكتب الاسلامية.)
ديگر از شفاعت‌كنندگان اهل‌بيت عصمت و طهارت: هستند. در ذيل آية "مَن ذَا الَّذِي يَشْفَع‌ُ عِندَه‌ُ إِلآ بِإِذْنِه;(بقره،255) كيست آن كس كه جز به اذنش در پيشگاهش شفاعت كنند؟" مرحوم علامه طباطبايي مي‌فرمايد: "مراد از شفاعت‌كنندگان، امامان معصوم هستند."(الميزان، علامه طباطبايي;، ج 19، ص 291، اسماعيليان.) "فرشتگان" نيز يكي ديگر از شفاعت‌كنندگانند.(نجم،26)
"شهداي راه خدا" ، "دانشمندان و علماي دين"، "متعلمان و حافظان قرآن"، "برخي از افراد با ايمان و شيعيان"، "خويشاوندان" و "همسايگان" نيز جزو كساني هستند كه خداوند در روز قيامت اذن به شفاعت به آنان داده است.
با توجّه به اين كه عبادت و اطاعت خدا و به طور كلي تمامي اعمال انسان، به غير از صورت ظاهري خود، "ملكوت" و باطني نوراني نيز دارد، در بسياري از احاديث از آنان با كلمة "شفيع" ياد شده است كه از آن جمله است: "توبه"، "استغفار"، "روزه"، "نمازها" و همچنين است خود "قرآن مجيد" كه در روز قيامت براي اصحاب خود شفاعت مي‌كنند.
مافوق تمامي شفاعت‌كنندگان ذات خداوند متعال است كه مي‌فرمايد: "قُل‌ْ لِّلَّه‌ِ الشَّفَـَعَة‌ُ جَمِيعًا لَّه‌ُ مُلْكُ السَّمَـَوَ َت‌ِ وَ الاْ ?َرْض;(زمر،44) بگو: تمام شفاعت از آن‌ِ خداست ]زيرا[ حاكميت آسمان‌ها و زمين از آن اوست." و در واقع شفاعت‌كنندگان نيز از جانب او شفاعت مي‌كنند، كه بر اساس رواياتي، بعد از شفاعت شفيعان خداوند شفاعت خاص خود را اعمال مي‌كند.(ر.ك: شفاعت در قلمرو عقل، قرآن و حديث، همان،ص 381ـ396 / ميزان الحكمة، محمدي ري‌شهري، ج 5، ص 121، دفتر تبليغات اسلامي حوزة علميه قم / پيام قرآن، آيت‌اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 6، ص 505ـ544، دارالكتب الاسلامية.)
جانبازان عزيز نيز، چنان‌چه با ايمان از دنيا بروند اگر خدا بخواهد مانند ديگر شفيعان حق شفاعت خواهند داشت.
www.eporsesh.com
