پرسش :
من اعتقاد دارم اگر پدر و مادري صالح باشند امكان ندارد فرزند آنها نا اهل از آب در بيايد آيا اعتقاد من درست است يا خير؟ البته اگر شرايط محيطي نيز سالم باشد.
پاسخ :
بايد توجه داشت كه اصولا «اراده انسان» بر هر عاملي غلبه دارد و مغلوب هيچ يك از آن اقتضائات نمي شود. بنابر اين گر چه در تأثير محيط و شرايط اجتماعي -اعم از خانواده مدرسه و كوچه و بازار- شكي نيست ولي اين تأثيرات به معناي سلب اختيار از انسان نيست . به ديگر عبارت محيط اجتماعي علت تامه نيست؛ بلكه در حد زمينه و شرايط است كه از آن به »اقتضاء« تعبير مي كنند. پس در محيط صالح اقتضاي عمل نيك از افراد بيشتر است و برعكس . بدين ترتيب اثر محيط با اراده و اختيار انسان منافات ندارد به همان دليل كه بسياري از افراد شايسته و صالح از ميان همين محيطهاي اجتماعي ناشايست ظهور كرده اند و با رياضت و خودسازي گاه نه تنها مسير خود را عوض كرده اند بلكه سرنوشت جامعه را نيز دگرگون ساخته اند. اينكه هر كسي در چه جامعه اي بايد متولد شود بستگي به اسباب و علل و فراهم گشتن شرايط براي وجود افراد دارد; از قبيل اجداد، پدر و مادر و نيز بستگي دارد به شرايط حياتي و زيستي تا انسان در يك محيط طبيعي و اجتماعي خاصي متولد شود. اصل تولد نيز نظير زن يا مرد بودن و شكل و قيافه انسان بستگي به علل و شرايط خاص خود دارد.
www.porseman.org
بايد توجه داشت كه اصولا «اراده انسان» بر هر عاملي غلبه دارد و مغلوب هيچ يك از آن اقتضائات نمي شود. بنابر اين گر چه در تأثير محيط و شرايط اجتماعي -اعم از خانواده مدرسه و كوچه و بازار- شكي نيست ولي اين تأثيرات به معناي سلب اختيار از انسان نيست . به ديگر عبارت محيط اجتماعي علت تامه نيست؛ بلكه در حد زمينه و شرايط است كه از آن به »اقتضاء« تعبير مي كنند. پس در محيط صالح اقتضاي عمل نيك از افراد بيشتر است و برعكس . بدين ترتيب اثر محيط با اراده و اختيار انسان منافات ندارد به همان دليل كه بسياري از افراد شايسته و صالح از ميان همين محيطهاي اجتماعي ناشايست ظهور كرده اند و با رياضت و خودسازي گاه نه تنها مسير خود را عوض كرده اند بلكه سرنوشت جامعه را نيز دگرگون ساخته اند. اينكه هر كسي در چه جامعه اي بايد متولد شود بستگي به اسباب و علل و فراهم گشتن شرايط براي وجود افراد دارد; از قبيل اجداد، پدر و مادر و نيز بستگي دارد به شرايط حياتي و زيستي تا انسان در يك محيط طبيعي و اجتماعي خاصي متولد شود. اصل تولد نيز نظير زن يا مرد بودن و شكل و قيافه انسان بستگي به علل و شرايط خاص خود دارد.
www.porseman.org
