پرسش :
در مراسم خواستگاري براي شناخت كامل شخص مقابل سوالات مهم و اساسي كه بايد مطرح شود چيست ؟
پاسخ :
موضوعات قابل طرح در گفت و گوى قبل از مراسم عقد مختلف است؛ زيرا افراد عقيدهها، آرمانها، هدفها و خواستههاى گوناگون دارند. البته بعضى از مسائل و موضوعات عمومى است و ضرورت دارد جوانان قبل از ازدواج براى آگاهى يافتن از ويژگىهاى جسمانى، روانى، اخلاقى يكديگر مطرح كنند و درباره آنها به گفت و گو بنشينند. ناگفته پيداست، اين گونه جلسات حتماً بايد تحت اشراف خانوادههاى دو طرف صورت گيرد؛ زيرا مذاكره مستقيم و بدون اطلاع خانواده دختر و پسر مطلوب عرف و در اكثر موارد مورد پسند شرع و عقل نيست و به جاى اين كه زوج جوان را به حقيقت برساند، مايه انحراف و مشكلات ديگر مىشود. در اين جلسات مىتوان درباره مسائل زير گفت و گو كرد:
1. خط مشى كلى زندگى آينده
مراد تبيين مبناى زندگى آينده است؛ براى مثال جوان متدين مىخواهد زندگى اش بر اساس قوانين اسلام بنا شود. در اين جا بايد از ميزان پاى بندى افراد به ارزشهاى دينى و اخلاقى سؤال شود . يا مثلا تا چه اندازه به قوانين و دستورات اسلام و تكاليف عملي و ديني پايبند هستيد و مي خواهيد تا چه اندازه زندگي را بر اساس آن بنا كرده و در تصميم گيريها آنها را مورد توجه قرار مي دهيد؟
2. اهداف زندگى
يعنى هدف هايى كه هر كدام قصد دارند در زندگى آينده شان دنبال كنند؛ هدفها و آرمانهاى علمى و تحصيلى، اجتماعى، شغلى و...؛ براى مثال تا چه اندازه به ادامه تحصيل علاقهمند است و مشكلات تحصيل را تحمل مىكند. شغل مناسب و مورد علاقهاش چيست؟ جايگاه اجتماعى را داراى چه اهميتى مىداند؟ از نظر اقتصادى و مالى به چه سطحى مىانديشد و حداقل و حداكثر چقدر است؟
3. چگونگى رابطه با خانواده و بستگان
براى مثال به چه اندازه به رفت و آمد با اقوام و خويشان و نيز دوستان اهميت مىدهيد و بر آن اصرار مىورزيد؟ به آداب و رسوم فرهنگى و اجتماعى رفتار با بستگان چقدر پايبنديد؟
4. خواستها و انتظارهاى دو طرف از يكديگر, مثلا از همسر مطلوب خود چه انتظاري داريد؟
5. گفتگو درباره شغل ، مسكن و محل سكونت و امكانات زندگي
5 . پرسش از صفات اخلاقي و خصوصيات فردي يكديگر.
6. شيوه تربيت فرزندان
مسؤوليت تربيت با چه كسى است و چگونه بايد آن را آموخت؟
7. نقصهاى جسمانى و بيمارىهاى مزمن احتمالى يكديگر (1)
البته براي شناخت بهتر و پي بردن به سلايق و روحيه فرد مي توان سوالات فروان و جزئي تر مطرح كرد كه به بعضي از آنها اشاره مي شود و انتخاب سوالات به اختيار خودتان مي باشد . قابل توجه اين كه بعضي سولات مربوط به آقايان و بعضي مر بوط به خانمها مي باشد و بعضي نيز مشترك.
بخش اول:
سؤالات مربوط به آينده زندگي:
1- به نظر شما مهمترين عامل موفقيت در زندگي چيست؟
2- ملاك خوشبختي و موفقيت را در چه مي بينيد؟
3- افكار مذهبي همسرتان و خانواده او، چقدر براي شما اهميت دارد؟
4- چه صفاتي را براي همسر آينده خود لازم مي بينيد؟
5- نظر شما در مورد مراسم عقد و عروسي چيست؟
6- نظر شما در مورد مهريه چيست؟
7- زندگي در شهري ديگر را چگونه مي بينيد؟
8- آيا آمادگي داريد كمبودهاي اقتصادي همسرتان و خانواده او را ناديده بگيريد؟ تا چه حد؟
بخش دوم:
سؤالات مربوط به خانواده همسر
1- از نظر اجتماعي، خانواده شما چه ايده هايي دارند؟(مثلاً در مورد جامعه، مردم، مشكلات و...)
2- سطح فرهنگي و طرز تفكر خانواده خود را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
3- خانواده شما چقدر مذهبي هستند؟
4- خانواده شما سنتي هستند يا متجدد و يا معمولي؟
5- خانواده شما شاد و پر جنب و جوش هستند يا ساكت و آرام؟
6- خانواده شما مرد سالار است يا زن سالار يا شايسته سالار؟
بخش سوم:
سؤالات مربوط به مسائل اقتصادي
1- انتظارات اقتصادي شما از همسرتان تا چه اندازه است؟
2- نظر شما در مورد كار كردن همسرتان در خارج از منزل چيست؟
3- چه كاري را براي اشتغال انتخاب خواهيد كرد؟
4- تصور شما از صرفه جويي چيست؟
5- چقدر معتقد به صرفه جويي و قناعت در منزل هستيد؟
6- شما مايليد همسر شما در خريد لوازم زندگي، چه مسائلي را رعايت نمايد؟
بخش چهارم:
سوالات مربوط به مسائل فرهنگي
1- تحصيلات شما چقدر است؟
2- آيا قصد ادامه تحصيل داريد يا خير؟ در چه رشته اي و از چه طريقي و در كجا؟
3- در طول سال چند كتاب غير درسي مطالعه ميكنيد؟
4- مطالعات شما اغلب در چه زمينه هايي بوده است؟
5- بهترين كتابهايي كه تاكنون خوانده ايد را اگر ممكن است نام ببريد؟
6- معمولاً چه نشرياتي را مطالعه مي كنيد؟
7- اگر ممكن است چند نفر از شخصيتهاي مورد نظر و احترامتان[ شخصيتهاي فرهنگي، مذهبي، هنري، سياسي و...] را نام ببريد و دليل محترم بودن آنها نزد شما چيست؟
بخش پنجم:
سؤالات مربوط به مسائل روحي و عاطفي
1- از چه نوع افرادي احساس انزجار و ناراحتي مي كنيد؟ چرا؟
2- اجتماعي بودن در نظر شما يعني چه؟
3- خودتان را تا چه اندازه اي اجتماعي مي دانيد؟
4- در اصلاح ديگران چگونه عمل مي كنيد و نوع واكنشهاي شما در مقابل مشكلات چگونه است؟
5- چقدر خود را خونسرد مي دانيد؟
6- منطقي بودن را چه مي دانيد؟
7- چقدر در زندگي خود را منطقي ميدانيد؟
8- واقع گرا هستيد يا احساساتي؟
9- بيشتر تأثير گذاريد يا تأثير پذير؟ به چه ميزان؟
10- چه چيزهايي موجب ناراحتي و عصبانيت شما مي شود؟
11- در مواقع عصبانيت چه مي كنيد؟
12- دروغ گفتن را در چه مواردي جايز مي دانيد؟
13- در چه مسائلي سختگير هستيد؟
14- آيا انتقاد پذير هستيد؟در مقابل انتقاد چه عكس العملي از خود نشان مي دهيد؟
15- چگونه از ديگران انتقاد مي كنيد؟
16- در اكثر اوقات شاد هستيد يا افسرده؟
17- در زندگي چگونه تصميم مي گيريد؟ تا چه اندازه قدرت تصميم گيري داريد؟
18- در مسائل اساسي زندگي شخصيتان، خودتان تصميم مي گيريد يا خانواده تان؟
بخش ششم:
سؤالات مربوط به مسائل مذهبي
1- اعتقادتان به خدا چگونه است؟ آيا اين اعتقاد توانسته شما را از گناه باز دارد؟
2- آشنايي شما با مسائل و دستورات مذهبي چقدر است؟
3- آيا مايل هستيد همسر شما تمايلات مذهبي داشته باشد يا خير؟
4- رعايت حجاب را تا چه اندازه ضروري مي دانيد؟ تا چه حد آن را رعايت مي كنيد؟دليل آن چيست؟
5- چقدر با قرآن آشنا هستيد؟
بخش هفتم:
سؤالات مربوط به روابط خانوادگي
1- ميزان دلبستگي شما به پدر و مادرتان تا چه حد است؟
2- پدر و مادر شما چگونه با شما برخورد مي كنند؟
3- چقدر در فاميل و خانواده محبوبيت داريد؟ دليل آن چيست؟
4- عكس العمل والدين شما در مقابل شكستهاي شما در زندگي چگونه است؟
بخش هشتم:
اساسي ترين سؤالات خواستگاري
1- چه توقعاتي از زندگي آينده خود داريد؟
2- چه توقعاتي از همسر آينده خود داريد؟
3- آرزوهاي بزرگ شما چيست؟
4- مشكلات را چگونه و تا چه حد تحمل مي كنيد؟
برخي سؤالات نيز هست كه بهتر است به صورت غير مستقيم پرسيده شوند، مثلاً در مورد اطلاع از وجود بيماري خاص در طرف مقابل بگوييد:
" من از نظر سلامتي روحي و جسمي مشكلي ندارم، شما چطور؟ "
نكته مهم ديگر آنكه اگر نسبت به نوع خاصي از گرايشات سياسي يا فكري و عقيدتي و يا حتي شخص خاصي حساسيت مثبت يا منفي داريد، حتماً آن را به صورت كامل بيان نموده و نظر طرف مقابل را در مورد آن بدون تعارف و ملاحظه بخواهيد.
لازم به ذكر است در چنين جلسه اي بايد دو طرف صادقانه از حقايق و ويژگيهاي واقعي يكديگر خبر دهند و در صدد گمراه كردن يا فريب دادن يكديگر بر نيايند بلكه بايد با كمال شجاعت و به طور صادقانه پاسخ گوي پرسش هاي يكديگر باشند.
در اين جلسات بايد به نكات زير توجه شود تا به شكل مناسب انجام گيرد و دو طرف به هدف خود دست يابند.
1. گفت و گو بايد خونسردانه و با آمادگى قبلى و در فضايى آرام و بدون خوف و فشار از طرف ديگران صورت گيرد.
2. گفت و گو پس از انجام خواستگارى رسمى از طرف خانوادها و تحقيق و آگاهى از بعضى شرايط كه در مرحله تفحص به دست مىآيد، انجام گيرد نه در ابتداى آشنايى و اولين جلسه .
3. براى موفقيت بيشتر، دو طرف بايد در ابتداى جلسه از يكديگر بخواهند صادقانه به پرسشها و مسائل مطرح شده پاسخ دهند تا از صفات اخلاقى و خصوصيات يكديگر آگاهى يابند.
همچنين بايد از فاكتورهاى گوناگونى استفاده كرد. با سؤالاتى از قبيل «نظر شما درباره زندگى مشترك چيست و به نظر شما همسر مطلوب و به دنبال آن زندگى مطلوب چگونه زندگى مىتواند باشد» مىتوان تا حدودى با ديدگاههاى او و انتظار از زندگى آينده پى برد البته لازم به ذكر است همسر مورد نظر را نمىتوان صرفا با طرح چند سؤال آن هم در يكى دو جلسه، شناسايى كرد چه اينكه اين جلسات بيشتر جنبه تشريفاتى دارد و طرفين به خاطر برخوردهاى اوليه ممكن است خيلى خوب نتوانند همديگر را ارزيابى كنند لذا علاوه بر اين جلسات گفتگو بايد راهكارهاى مطمئنترى را ضميمه كرد تا مجموعا به يك نتيجه مطلوب رسيد و آگاهانه دست به انتخاب زد .
و بعد از همه اين مسائل بايد با توكل به خداوند متعال و توسل به اهلبيت كمك خواست تا آنها نيز در يافتن يك همسرمناسب و كفو كه از هر نظر در زمينههاى گوناگون به صورت نسبى نزديك به ما باشد، ما را يارى كنند .
1- رك :جوانان و انتخاب همسر ، علي اكبر مظاهري – راهنماي ازدواج ، امير ملك محمودي
www.morsalat.com
موضوعات قابل طرح در گفت و گوى قبل از مراسم عقد مختلف است؛ زيرا افراد عقيدهها، آرمانها، هدفها و خواستههاى گوناگون دارند. البته بعضى از مسائل و موضوعات عمومى است و ضرورت دارد جوانان قبل از ازدواج براى آگاهى يافتن از ويژگىهاى جسمانى، روانى، اخلاقى يكديگر مطرح كنند و درباره آنها به گفت و گو بنشينند. ناگفته پيداست، اين گونه جلسات حتماً بايد تحت اشراف خانوادههاى دو طرف صورت گيرد؛ زيرا مذاكره مستقيم و بدون اطلاع خانواده دختر و پسر مطلوب عرف و در اكثر موارد مورد پسند شرع و عقل نيست و به جاى اين كه زوج جوان را به حقيقت برساند، مايه انحراف و مشكلات ديگر مىشود. در اين جلسات مىتوان درباره مسائل زير گفت و گو كرد:
1. خط مشى كلى زندگى آينده
مراد تبيين مبناى زندگى آينده است؛ براى مثال جوان متدين مىخواهد زندگى اش بر اساس قوانين اسلام بنا شود. در اين جا بايد از ميزان پاى بندى افراد به ارزشهاى دينى و اخلاقى سؤال شود . يا مثلا تا چه اندازه به قوانين و دستورات اسلام و تكاليف عملي و ديني پايبند هستيد و مي خواهيد تا چه اندازه زندگي را بر اساس آن بنا كرده و در تصميم گيريها آنها را مورد توجه قرار مي دهيد؟
2. اهداف زندگى
يعنى هدف هايى كه هر كدام قصد دارند در زندگى آينده شان دنبال كنند؛ هدفها و آرمانهاى علمى و تحصيلى، اجتماعى، شغلى و...؛ براى مثال تا چه اندازه به ادامه تحصيل علاقهمند است و مشكلات تحصيل را تحمل مىكند. شغل مناسب و مورد علاقهاش چيست؟ جايگاه اجتماعى را داراى چه اهميتى مىداند؟ از نظر اقتصادى و مالى به چه سطحى مىانديشد و حداقل و حداكثر چقدر است؟
3. چگونگى رابطه با خانواده و بستگان
براى مثال به چه اندازه به رفت و آمد با اقوام و خويشان و نيز دوستان اهميت مىدهيد و بر آن اصرار مىورزيد؟ به آداب و رسوم فرهنگى و اجتماعى رفتار با بستگان چقدر پايبنديد؟
4. خواستها و انتظارهاى دو طرف از يكديگر, مثلا از همسر مطلوب خود چه انتظاري داريد؟
5. گفتگو درباره شغل ، مسكن و محل سكونت و امكانات زندگي
5 . پرسش از صفات اخلاقي و خصوصيات فردي يكديگر.
6. شيوه تربيت فرزندان
مسؤوليت تربيت با چه كسى است و چگونه بايد آن را آموخت؟
7. نقصهاى جسمانى و بيمارىهاى مزمن احتمالى يكديگر (1)
البته براي شناخت بهتر و پي بردن به سلايق و روحيه فرد مي توان سوالات فروان و جزئي تر مطرح كرد كه به بعضي از آنها اشاره مي شود و انتخاب سوالات به اختيار خودتان مي باشد . قابل توجه اين كه بعضي سولات مربوط به آقايان و بعضي مر بوط به خانمها مي باشد و بعضي نيز مشترك.
بخش اول:
سؤالات مربوط به آينده زندگي:
1- به نظر شما مهمترين عامل موفقيت در زندگي چيست؟
2- ملاك خوشبختي و موفقيت را در چه مي بينيد؟
3- افكار مذهبي همسرتان و خانواده او، چقدر براي شما اهميت دارد؟
4- چه صفاتي را براي همسر آينده خود لازم مي بينيد؟
5- نظر شما در مورد مراسم عقد و عروسي چيست؟
6- نظر شما در مورد مهريه چيست؟
7- زندگي در شهري ديگر را چگونه مي بينيد؟
8- آيا آمادگي داريد كمبودهاي اقتصادي همسرتان و خانواده او را ناديده بگيريد؟ تا چه حد؟
بخش دوم:
سؤالات مربوط به خانواده همسر
1- از نظر اجتماعي، خانواده شما چه ايده هايي دارند؟(مثلاً در مورد جامعه، مردم، مشكلات و...)
2- سطح فرهنگي و طرز تفكر خانواده خود را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
3- خانواده شما چقدر مذهبي هستند؟
4- خانواده شما سنتي هستند يا متجدد و يا معمولي؟
5- خانواده شما شاد و پر جنب و جوش هستند يا ساكت و آرام؟
6- خانواده شما مرد سالار است يا زن سالار يا شايسته سالار؟
بخش سوم:
سؤالات مربوط به مسائل اقتصادي
1- انتظارات اقتصادي شما از همسرتان تا چه اندازه است؟
2- نظر شما در مورد كار كردن همسرتان در خارج از منزل چيست؟
3- چه كاري را براي اشتغال انتخاب خواهيد كرد؟
4- تصور شما از صرفه جويي چيست؟
5- چقدر معتقد به صرفه جويي و قناعت در منزل هستيد؟
6- شما مايليد همسر شما در خريد لوازم زندگي، چه مسائلي را رعايت نمايد؟
بخش چهارم:
سوالات مربوط به مسائل فرهنگي
1- تحصيلات شما چقدر است؟
2- آيا قصد ادامه تحصيل داريد يا خير؟ در چه رشته اي و از چه طريقي و در كجا؟
3- در طول سال چند كتاب غير درسي مطالعه ميكنيد؟
4- مطالعات شما اغلب در چه زمينه هايي بوده است؟
5- بهترين كتابهايي كه تاكنون خوانده ايد را اگر ممكن است نام ببريد؟
6- معمولاً چه نشرياتي را مطالعه مي كنيد؟
7- اگر ممكن است چند نفر از شخصيتهاي مورد نظر و احترامتان[ شخصيتهاي فرهنگي، مذهبي، هنري، سياسي و...] را نام ببريد و دليل محترم بودن آنها نزد شما چيست؟
بخش پنجم:
سؤالات مربوط به مسائل روحي و عاطفي
1- از چه نوع افرادي احساس انزجار و ناراحتي مي كنيد؟ چرا؟
2- اجتماعي بودن در نظر شما يعني چه؟
3- خودتان را تا چه اندازه اي اجتماعي مي دانيد؟
4- در اصلاح ديگران چگونه عمل مي كنيد و نوع واكنشهاي شما در مقابل مشكلات چگونه است؟
5- چقدر خود را خونسرد مي دانيد؟
6- منطقي بودن را چه مي دانيد؟
7- چقدر در زندگي خود را منطقي ميدانيد؟
8- واقع گرا هستيد يا احساساتي؟
9- بيشتر تأثير گذاريد يا تأثير پذير؟ به چه ميزان؟
10- چه چيزهايي موجب ناراحتي و عصبانيت شما مي شود؟
11- در مواقع عصبانيت چه مي كنيد؟
12- دروغ گفتن را در چه مواردي جايز مي دانيد؟
13- در چه مسائلي سختگير هستيد؟
14- آيا انتقاد پذير هستيد؟در مقابل انتقاد چه عكس العملي از خود نشان مي دهيد؟
15- چگونه از ديگران انتقاد مي كنيد؟
16- در اكثر اوقات شاد هستيد يا افسرده؟
17- در زندگي چگونه تصميم مي گيريد؟ تا چه اندازه قدرت تصميم گيري داريد؟
18- در مسائل اساسي زندگي شخصيتان، خودتان تصميم مي گيريد يا خانواده تان؟
بخش ششم:
سؤالات مربوط به مسائل مذهبي
1- اعتقادتان به خدا چگونه است؟ آيا اين اعتقاد توانسته شما را از گناه باز دارد؟
2- آشنايي شما با مسائل و دستورات مذهبي چقدر است؟
3- آيا مايل هستيد همسر شما تمايلات مذهبي داشته باشد يا خير؟
4- رعايت حجاب را تا چه اندازه ضروري مي دانيد؟ تا چه حد آن را رعايت مي كنيد؟دليل آن چيست؟
5- چقدر با قرآن آشنا هستيد؟
بخش هفتم:
سؤالات مربوط به روابط خانوادگي
1- ميزان دلبستگي شما به پدر و مادرتان تا چه حد است؟
2- پدر و مادر شما چگونه با شما برخورد مي كنند؟
3- چقدر در فاميل و خانواده محبوبيت داريد؟ دليل آن چيست؟
4- عكس العمل والدين شما در مقابل شكستهاي شما در زندگي چگونه است؟
بخش هشتم:
اساسي ترين سؤالات خواستگاري
1- چه توقعاتي از زندگي آينده خود داريد؟
2- چه توقعاتي از همسر آينده خود داريد؟
3- آرزوهاي بزرگ شما چيست؟
4- مشكلات را چگونه و تا چه حد تحمل مي كنيد؟
برخي سؤالات نيز هست كه بهتر است به صورت غير مستقيم پرسيده شوند، مثلاً در مورد اطلاع از وجود بيماري خاص در طرف مقابل بگوييد:
" من از نظر سلامتي روحي و جسمي مشكلي ندارم، شما چطور؟ "
نكته مهم ديگر آنكه اگر نسبت به نوع خاصي از گرايشات سياسي يا فكري و عقيدتي و يا حتي شخص خاصي حساسيت مثبت يا منفي داريد، حتماً آن را به صورت كامل بيان نموده و نظر طرف مقابل را در مورد آن بدون تعارف و ملاحظه بخواهيد.
لازم به ذكر است در چنين جلسه اي بايد دو طرف صادقانه از حقايق و ويژگيهاي واقعي يكديگر خبر دهند و در صدد گمراه كردن يا فريب دادن يكديگر بر نيايند بلكه بايد با كمال شجاعت و به طور صادقانه پاسخ گوي پرسش هاي يكديگر باشند.
در اين جلسات بايد به نكات زير توجه شود تا به شكل مناسب انجام گيرد و دو طرف به هدف خود دست يابند.
1. گفت و گو بايد خونسردانه و با آمادگى قبلى و در فضايى آرام و بدون خوف و فشار از طرف ديگران صورت گيرد.
2. گفت و گو پس از انجام خواستگارى رسمى از طرف خانوادها و تحقيق و آگاهى از بعضى شرايط كه در مرحله تفحص به دست مىآيد، انجام گيرد نه در ابتداى آشنايى و اولين جلسه .
3. براى موفقيت بيشتر، دو طرف بايد در ابتداى جلسه از يكديگر بخواهند صادقانه به پرسشها و مسائل مطرح شده پاسخ دهند تا از صفات اخلاقى و خصوصيات يكديگر آگاهى يابند.
همچنين بايد از فاكتورهاى گوناگونى استفاده كرد. با سؤالاتى از قبيل «نظر شما درباره زندگى مشترك چيست و به نظر شما همسر مطلوب و به دنبال آن زندگى مطلوب چگونه زندگى مىتواند باشد» مىتوان تا حدودى با ديدگاههاى او و انتظار از زندگى آينده پى برد البته لازم به ذكر است همسر مورد نظر را نمىتوان صرفا با طرح چند سؤال آن هم در يكى دو جلسه، شناسايى كرد چه اينكه اين جلسات بيشتر جنبه تشريفاتى دارد و طرفين به خاطر برخوردهاى اوليه ممكن است خيلى خوب نتوانند همديگر را ارزيابى كنند لذا علاوه بر اين جلسات گفتگو بايد راهكارهاى مطمئنترى را ضميمه كرد تا مجموعا به يك نتيجه مطلوب رسيد و آگاهانه دست به انتخاب زد .
و بعد از همه اين مسائل بايد با توكل به خداوند متعال و توسل به اهلبيت كمك خواست تا آنها نيز در يافتن يك همسرمناسب و كفو كه از هر نظر در زمينههاى گوناگون به صورت نسبى نزديك به ما باشد، ما را يارى كنند .
1- رك :جوانان و انتخاب همسر ، علي اكبر مظاهري – راهنماي ازدواج ، امير ملك محمودي
www.morsalat.com
