پرسش :
علت اصلي فرستادن فرستادگان خدا براي جامعه بشري چه بوده است و هدف از نازل كردن كتابهاي آسماني چه بوده است؟
پاسخ :
قرآن كريم هم انبيا را مأمور به برپاكردن قسط و عدل مي‌داند:"قُل اَمَرَ رَبّي بِالقِسطِ واَقيموا وُجوهَكُم عِندَ كُل‌ِّ مَسجِدٍ وادعوه‌ُ مُخلِصين‌َ لَه‌ُ الدّين‌َ كَما بَدَاَكُم تَعودون;(اعراف، 29) بگو پروردگارم به قسط امر كرده است." ; "... و بگو: به هر كتابي كه خدا نازل كرده ايمان آورده‌ام و مأمورم در ميان شما عدالت كنم." (شوري،15); "... و اگر داوري مي‌كني، پس به عدالت در ميانشان حكم كن كه خداوند دادگران را دوست مي‌دارد." (مائده،42) و هم قيام به قسط و عدل را از همة مؤمنان خواسته است: "اي كساني كه ايمان آورده‌ايد، همواره براي خدا قيام كنيد، و از روي عدالت گواهي دهيد! دشمني با جمعيتي، شما را به گناه و ترك عدالت نكشاند، عدالت كنيد كه به پرهيزگاري نزديك‌تر است، و از معصيت خدا بپرهيزيد كه از آن‌چه انجام مي‌دهيد، با خبر است." (مائده،8);"خداوند به شما فرمان مي‌دهد كه امانت‌ها را به صاحبانش بدهيد، و هنگامي كه ميان مردم داوري مي‌كنيد، به عدالت داوري كنيد! خداوند اندرزهاي خوبي به شما مي‌دهد، خداوند شنوا و بيناست"(نسأ،58) و از ديگر سو، قيام‌ِ مردم به قسط و عدل را هدف تمام رسالت‌ها مي‌شمارد:"لَقَد اَرسَلنا رُسُلَنا بِالبَيِّنـَت‌ِ واَنزَلنا مَعَهُم‌ُ الكِتـَب‌َ والميزان‌َ لِيَقوم‌َ النّاس‌ُ بِالقِسطِ واَنزَلنَا الحَديدَ فيه‌ِ بَأس‌ٌ شَديدٌ ومَنـَفِع‌ُ لِلنّاس‌ِ ولِيَعلَم‌َ اللّه‌ُ مَن يَنصُرُه‌ُ ورُسُلَه‌ُ بِالغَيب‌ِ اِن‌َّ اللّه‌َ قَوي‌ُّ عَزيز...;(حديد،25) ما رسولان خود را با دلايل روشن فرستاديم، و با آن‌ها كتاب]آسماني[و ميزان ]شناسايي حق از باطل و قوانين عادلانه [ نازل كرديم تا مردم قيام به عدالت كنند;..." خداوند انبيا را فرستاد و آن‌ها را با بينات و كتاب و ميزان همراه كرد و اين سه، امكانات رسولان خدا در فراهم كردن زمينه انتخاب صحيح براي انسان‌ها و قيام آن‌ها به قسط و عدل مي‌باشد. بينات آياتي هستند كه درك و فهم آن‌ها براي بي‌سوادها هم ساده بود: هُوَالَّذي بَعَث‌َ فِي الاُمّيّين‌َ رَسولاًمِنهُم يَتلوا عَلَيهِم ءايـَتِه‌ِ ويُزَكّيهِم ويُعَلِّمُهُم‌ُ الكِتـَب‌َ والحِكمَة‌َ واِن كانوا مِن قَبل‌ُ لَفي ضَلـَل‌ٍ مُبين;(جمعه،2) او كسي است كه در ميان جمعيت درس نخوانده رسولي از خودشان برانگيخت كه آياتش را بر آن‌ها مي‌خواند، و آن‌ها را تزكيه ]پاك[ مي‌كند، و به آن‌ها كتاب و حكمت مي‌آموزد... ." كتاب، همان كتب آسماني تورات و انجيل و زبور و قرآن است و يا غير از آن، كه دستورها و تكاليفي را در برمي‌گرفته است، زيرا تمام انبيا كتاب آسماني نداشتند; مانند: "كُتِب‌َ عَلَيكُم‌ُ الصّيام‌ُ"(بقره،183) يا "كُتِب‌َ عَلَيكُم‌ُ القِتال‌ُ"(بقره،216) "رَسول‌ٌ مِن‌َ اللّه‌ِ يَتلوا صُحُفـًا مُطَهَّرَه # فيها كُتُب‌ٌ قَيِّمَه" (بينه،2ـ3) و ميزان، وسيلة سنجش تكاليف و يا حق از باطل است. انسان آزاد و مختار، بعد از آشنايي با اين سه (بينات و كتاب و ميزان)، در فضايي كه راه رشد از گمراهي روشن شده، مي‌تواند بدون اكراه، به انتخاب صحيح روي آورد: "لا اِكراه‌َ فِي الدِّين‌ِ قَد تَبَيَّن‌َ الرُّشدُ مِن‌َ الغَي‌ِّ"(بقره،256) در دين اكراهي نيست،]زيرا[ راه درست از راه انحرافي، روشن شده است... ." هم چنين مي‌تواند خود روي پاي خويش بايستد و به قسط و عدل قيام كند، و همراه و هم‌پاي رسولان خدا باشد.
قيام مردم به قسط و عدل، تنها هدف از ارسال رسولان الهي نيست، و قرآن، اهداف ديگري را در اين باره مطرح مي‌فرمايد; مانند: تلاوت آيات وتزكيه و تعليم كتاب و حكمت كه در آيه 2 سوره جمعه بيان آن گذشت، يا امر به معروف و نهي از منكر، بيان حلال و حرام الهي، رهايي انسان‌ها از قيد بندگي غير خدا، كه در آيه 157 سورة اعراف به اين اهداف اشاره شده است:"...[همان پيامبري كه] آنان را به كار پسنديده فرمان مي‌دهد، و از كار ناپسند باز مي‌دارد، و براي آنان چيزهاي پاكيزه را حلال و چيزهاي ناپاك را بر ايشان حرام مي‌گرداند. و از [دوش] آنان قيد و بندهايي را كه بر ايشان بوده است، برمي‌دارد...".
www.morsalat.com
قرآن كريم هم انبيا را مأمور به برپاكردن قسط و عدل مي‌داند:"قُل اَمَرَ رَبّي بِالقِسطِ واَقيموا وُجوهَكُم عِندَ كُل‌ِّ مَسجِدٍ وادعوه‌ُ مُخلِصين‌َ لَه‌ُ الدّين‌َ كَما بَدَاَكُم تَعودون;(اعراف، 29) بگو پروردگارم به قسط امر كرده است." ; "... و بگو: به هر كتابي كه خدا نازل كرده ايمان آورده‌ام و مأمورم در ميان شما عدالت كنم." (شوري،15); "... و اگر داوري مي‌كني، پس به عدالت در ميانشان حكم كن كه خداوند دادگران را دوست مي‌دارد." (مائده،42) و هم قيام به قسط و عدل را از همة مؤمنان خواسته است: "اي كساني كه ايمان آورده‌ايد، همواره براي خدا قيام كنيد، و از روي عدالت گواهي دهيد! دشمني با جمعيتي، شما را به گناه و ترك عدالت نكشاند، عدالت كنيد كه به پرهيزگاري نزديك‌تر است، و از معصيت خدا بپرهيزيد كه از آن‌چه انجام مي‌دهيد، با خبر است." (مائده،8);"خداوند به شما فرمان مي‌دهد كه امانت‌ها را به صاحبانش بدهيد، و هنگامي كه ميان مردم داوري مي‌كنيد، به عدالت داوري كنيد! خداوند اندرزهاي خوبي به شما مي‌دهد، خداوند شنوا و بيناست"(نسأ،58) و از ديگر سو، قيام‌ِ مردم به قسط و عدل را هدف تمام رسالت‌ها مي‌شمارد:"لَقَد اَرسَلنا رُسُلَنا بِالبَيِّنـَت‌ِ واَنزَلنا مَعَهُم‌ُ الكِتـَب‌َ والميزان‌َ لِيَقوم‌َ النّاس‌ُ بِالقِسطِ واَنزَلنَا الحَديدَ فيه‌ِ بَأس‌ٌ شَديدٌ ومَنـَفِع‌ُ لِلنّاس‌ِ ولِيَعلَم‌َ اللّه‌ُ مَن يَنصُرُه‌ُ ورُسُلَه‌ُ بِالغَيب‌ِ اِن‌َّ اللّه‌َ قَوي‌ُّ عَزيز...;(حديد،25) ما رسولان خود را با دلايل روشن فرستاديم، و با آن‌ها كتاب]آسماني[و ميزان ]شناسايي حق از باطل و قوانين عادلانه [ نازل كرديم تا مردم قيام به عدالت كنند;..." خداوند انبيا را فرستاد و آن‌ها را با بينات و كتاب و ميزان همراه كرد و اين سه، امكانات رسولان خدا در فراهم كردن زمينه انتخاب صحيح براي انسان‌ها و قيام آن‌ها به قسط و عدل مي‌باشد. بينات آياتي هستند كه درك و فهم آن‌ها براي بي‌سوادها هم ساده بود: هُوَالَّذي بَعَث‌َ فِي الاُمّيّين‌َ رَسولاًمِنهُم يَتلوا عَلَيهِم ءايـَتِه‌ِ ويُزَكّيهِم ويُعَلِّمُهُم‌ُ الكِتـَب‌َ والحِكمَة‌َ واِن كانوا مِن قَبل‌ُ لَفي ضَلـَل‌ٍ مُبين;(جمعه،2) او كسي است كه در ميان جمعيت درس نخوانده رسولي از خودشان برانگيخت كه آياتش را بر آن‌ها مي‌خواند، و آن‌ها را تزكيه ]پاك[ مي‌كند، و به آن‌ها كتاب و حكمت مي‌آموزد... ." كتاب، همان كتب آسماني تورات و انجيل و زبور و قرآن است و يا غير از آن، كه دستورها و تكاليفي را در برمي‌گرفته است، زيرا تمام انبيا كتاب آسماني نداشتند; مانند: "كُتِب‌َ عَلَيكُم‌ُ الصّيام‌ُ"(بقره،183) يا "كُتِب‌َ عَلَيكُم‌ُ القِتال‌ُ"(بقره،216) "رَسول‌ٌ مِن‌َ اللّه‌ِ يَتلوا صُحُفـًا مُطَهَّرَه # فيها كُتُب‌ٌ قَيِّمَه" (بينه،2ـ3) و ميزان، وسيلة سنجش تكاليف و يا حق از باطل است. انسان آزاد و مختار، بعد از آشنايي با اين سه (بينات و كتاب و ميزان)، در فضايي كه راه رشد از گمراهي روشن شده، مي‌تواند بدون اكراه، به انتخاب صحيح روي آورد: "لا اِكراه‌َ فِي الدِّين‌ِ قَد تَبَيَّن‌َ الرُّشدُ مِن‌َ الغَي‌ِّ"(بقره،256) در دين اكراهي نيست،]زيرا[ راه درست از راه انحرافي، روشن شده است... ." هم چنين مي‌تواند خود روي پاي خويش بايستد و به قسط و عدل قيام كند، و همراه و هم‌پاي رسولان خدا باشد.
قيام مردم به قسط و عدل، تنها هدف از ارسال رسولان الهي نيست، و قرآن، اهداف ديگري را در اين باره مطرح مي‌فرمايد; مانند: تلاوت آيات وتزكيه و تعليم كتاب و حكمت كه در آيه 2 سوره جمعه بيان آن گذشت، يا امر به معروف و نهي از منكر، بيان حلال و حرام الهي، رهايي انسان‌ها از قيد بندگي غير خدا، كه در آيه 157 سورة اعراف به اين اهداف اشاره شده است:"...[همان پيامبري كه] آنان را به كار پسنديده فرمان مي‌دهد، و از كار ناپسند باز مي‌دارد، و براي آنان چيزهاي پاكيزه را حلال و چيزهاي ناپاك را بر ايشان حرام مي‌گرداند. و از [دوش] آنان قيد و بندهايي را كه بر ايشان بوده است، برمي‌دارد...".
www.morsalat.com
