پرسش :

چرا خدا بعضی از کارهایی که افراد با ما می کنند و ما نمی توانیم جوابشان را بدهیم،از آنها انتقام نمی گیرد مگر خداوند نمی گویند من یاور مظلومانم؟

پاسخ :
خداوند نسبت به بنده ‏اش مهربان است تا آخرین مرحله به انسان فرصت مى‏ دهد هرگز مانند جباران فورا اقدام به انتقام و مجازات نمى‏ کند بلکه رحمت واسعه الهى همیشه ایجاب مى‏کند که نهایت فرصت به انسان گناهکار داده شود. و ربک الغفورذوالرحمه لو یواخذهم بما کسبوا العجل لهم العذاب بل لهم موعد لن یجدوا من دونه موئلاً؛ و اگر مى ‏خواست آنها را به اعمالشان مجازات کند هر چه زودتر عذاب را به آنها مى‏فرستاد(سوره کهف آیه 58)
«غفران او ایجاب مى‏کند که توبه کاران را بیامرزد و رحمت او اقتضاء مى ‏کند که در عذاب غیر آنها تعجیل نکند شاید به صفوف توبه کاران به پیوندند ولى عدالت او هم اقتضاء مى‏کندوقتى طغیان و سرکشى و به آخرین درجه رسید حسابشان را صاف کند» (تفسیر نمونه، جلد 12، ص 477)
بنابراین براى هر گناه و ظلم وقت مقرر و موعد معین است که انتقام گیرى مى‏ شود. و تلک القرى اهلکناهم لما ظلموا و جعلنا لمهلکهم موعدا؛ اینها شهرها وآبادی هایى است ما آن‏ها را به هنگامى که ستم کرده‏اند هلاک کردیم و براى هلاکتشان موعدى قرار دادیم(سوره کهف، 59).
لذا کیفر دیدن در مقابل اعمال بد در دستگاه خداوند وقت مشخص دارد دیر یا زود به حسابشان رسیدگى مى‏شود و در احادیث نیز آمده است که مهلت دادن به ستمگر به معناى فراموشى کیفر او نیست. امام على(ع) مى‏فرماید: «اگر خدا به ستمگر مهلت دهد کیفر او هرگز فراموش نمى‏شود و او بر سر راهش و در گلوگاه او آن‏جا که آب دهان فرو برده مى‏شود و استخوان گیر مى‏کند در کمین است.» (میزان الحکمه، جلد 7، ص 3375)
پس مهلت دادن بر ستم ستمگر به معناى نادیده گرفتن ستم او نیست چه بسا ستمگر چنین تصور کند که خدا او را به خودش وا گذاشته است. مثلاً خداوند به فرعون چهل سال مهلت داد بعد از این مدت او را به عذاب آخرت و دنیا گرفتار کرد. پیامبر اسلام(ص) درباره مهلت دادن خداوند به ستمگر مى‏فرماید. «خداوند به ستمگر چندان مهلت مى‏دهد که مى‏گوید او را به خود وا گذاشته‏اند سپس او را سخت کیفر مى‏دهد، خداوند پس از نابود کردن ستمگران خود را حمد و سپاس گفته و فرموده است. (فقطع دابر القوم الذینظلموا و الحمد لله رب العالمین) (سوره انعام آیه 45)(میزان الحکمه، جلد 7، ص 3375)
و از طرفى سنت خداى سبحان در دنیا بر این جارى است که از ظالم به وسیله ظالم دیگر انتقام مى‏گیرد. وکذالک نولّى بعض الظالمین بعضا بما کانوا یکسبون؛ بدینسان ستمگران را به سزاى اعمالى که مى‏کنند بر یکدیگر مسلط مى‏کنیم(سوره انعام آیه 129)
و مضمون همین آیه در روایتى از امام صادق(ع) نیز وارد شده است. (میزان الحکمه، جلد 7، ص 3379)
بنابراین ظالم کیفر ستم خودش را مى‏بیند یا در دنیا باز تاب اعمالش را توسط ظالم دیگر و یا سایر عوامل مى‏بیند و یا در آخرت به کیفر اعمالش مى‏رسند خلاصه انتقام از ظالم گرفته مى‏شود چه در دنیا و چه در آخرت و چه در دنیا و آخرت با هم نتیجه این که خداى سبحان در کمین ستمگر در دنیا و آخرت است و مسئله مهلت دادن هم گاهى براى زیادى گناه است و گاهى براى تو به و جبران گذشته مى‏باشد.
نکته دیگر این که اصل در عقوبت این است که در آخرت باشد چرا که سرای آخرت دار مجازات است و در این دنیا تنها برخی گناهان برای عبرت دیگران جزا داده می شود .
نکته دیگر این که نباید انتظار داشت خداوند نیز به محض انجام گناه هر شخص او را تادیب کند و اگر این گونه باشد همه ما در همین دنیا هلاک خواهیم شد و دیگر اختیار و آزادی عمل در این دنیا بی معنی خواهد شد.
www.morsalat.ir