پرسش :
آیا آیات ۷۳ و ۷۴ سوره زمر دلیل برپایی قیامت در عصر ظهور است؟
پاسخ :
خداوند متعال در آیات ۷۳ و ۷۴ سورۀ زمر می‌فرماید:
«وَسِیقَ الَّذِینَ اتَّقَوْا رَ‌بَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرً‌ا ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَاءُوهَا وَفُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلَامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِینَ * وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلَّـهِ الَّذِی صَدَقَنَا وَعْدَهُ وَأَوْرَ‌ثَنَا الْأَرْ‌ضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَیْثُ نَشَاءُ ۖ فَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِینَ؛
و کسانی‌که تقوای الهی پیشه کردند، گروه‌گروه به سوی بهشت برده می‌شوند؛ هنگامی‌که به آن می‌رسند درهای بهشت گشوده می‌شود و نگهبانان به آنان می‌گویند: «سلام بر شما! گوارایتان باد این نعمت‌ها! داخل بهشت شوید» و جاودانه بمانید. آن‌ها می‌گویند: حمد و ستایش مخصوص خداوندی است که به وعدۀ خویش دربارۀ ما وفا کرد و زمین (بهشت) را میراث ما قرار داد که هرجا را بخواهیم منزلگاه خود قرار دهیم؛ چه نیکوست پاداش عمل‌کنندگان.»
این در حالی است که در آیۀ دیگر آمده است:
«وَنُرِ‌یدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْ‌ضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِ‌ثِینَ(۱)؛
ما می‌خواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم.»
گفته شده: با جمع بین این آیات پی می‌بریم که در قیامت مؤمنان وارث زمین شده و قیامت در روی همین کرۀ زمین است.
پاسخ:
اوّل: مطابق برخی از روایات، زمان ظهور حضرت مهدی(ع)، قبل از برپایی قیامت و در همین کرۀ زمین است.
از رسول‌خدا(ص) نقل شده که فرمود: «اگر از عمر دنیا تنها یک روز باقی مانده باشد خداوند آن روز را طولانی گرداند تا مردی از اولاد من خروج کند... .»(۲)
دوم: مطابق مباحثی که در علم کلام مطرح شده و دانشمندان نیز به کمک آن آمده‌اند، محلّ قیامت بر روی همین کرۀ زمین است؛ ولی با تغییرات اساسی که بر روی آن ایجاد می‌شود.
سوم: ممکن است مقصود از کلمه «الأرض» در آیۀ اول، به قرینه (نَتَبَوّأ مِنَ الجَنّة حیثُ نشآءُ) که در ادامۀ آیه آمده، زمین بهشت باشد و این با آیۀ دوم فرق می‌کند.
چهارم: از آن جهت که عصر ظهور مرحله‌ای از مراحل قیامت است، لذا در آثار تا حدودی با هم مشترک‌اند.
پی‌نوشت‌ها:
۱. سوره قصص، آیه ۵.
۲. بحارالانوار، ج ۳۸، ص۳۰۴، باب ۶۷؛ «لو لم یبق من‌الدنیا إلاّ یوم واحد لطوّل‌الله ذلک الیوم حتّی یخرج رجل من ولدی... .»
منبع: پورتال جامع مهدویت
خداوند متعال در آیات ۷۳ و ۷۴ سورۀ زمر می‌فرماید:
«وَسِیقَ الَّذِینَ اتَّقَوْا رَ‌بَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرً‌ا ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَاءُوهَا وَفُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلَامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِینَ * وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلَّـهِ الَّذِی صَدَقَنَا وَعْدَهُ وَأَوْرَ‌ثَنَا الْأَرْ‌ضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَیْثُ نَشَاءُ ۖ فَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِینَ؛
و کسانی‌که تقوای الهی پیشه کردند، گروه‌گروه به سوی بهشت برده می‌شوند؛ هنگامی‌که به آن می‌رسند درهای بهشت گشوده می‌شود و نگهبانان به آنان می‌گویند: «سلام بر شما! گوارایتان باد این نعمت‌ها! داخل بهشت شوید» و جاودانه بمانید. آن‌ها می‌گویند: حمد و ستایش مخصوص خداوندی است که به وعدۀ خویش دربارۀ ما وفا کرد و زمین (بهشت) را میراث ما قرار داد که هرجا را بخواهیم منزلگاه خود قرار دهیم؛ چه نیکوست پاداش عمل‌کنندگان.»
این در حالی است که در آیۀ دیگر آمده است:
«وَنُرِ‌یدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْ‌ضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِ‌ثِینَ(۱)؛
ما می‌خواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم.»
گفته شده: با جمع بین این آیات پی می‌بریم که در قیامت مؤمنان وارث زمین شده و قیامت در روی همین کرۀ زمین است.
پاسخ:
اوّل: مطابق برخی از روایات، زمان ظهور حضرت مهدی(ع)، قبل از برپایی قیامت و در همین کرۀ زمین است.
از رسول‌خدا(ص) نقل شده که فرمود: «اگر از عمر دنیا تنها یک روز باقی مانده باشد خداوند آن روز را طولانی گرداند تا مردی از اولاد من خروج کند... .»(۲)
دوم: مطابق مباحثی که در علم کلام مطرح شده و دانشمندان نیز به کمک آن آمده‌اند، محلّ قیامت بر روی همین کرۀ زمین است؛ ولی با تغییرات اساسی که بر روی آن ایجاد می‌شود.
سوم: ممکن است مقصود از کلمه «الأرض» در آیۀ اول، به قرینه (نَتَبَوّأ مِنَ الجَنّة حیثُ نشآءُ) که در ادامۀ آیه آمده، زمین بهشت باشد و این با آیۀ دوم فرق می‌کند.
چهارم: از آن جهت که عصر ظهور مرحله‌ای از مراحل قیامت است، لذا در آثار تا حدودی با هم مشترک‌اند.
پی‌نوشت‌ها:
۱. سوره قصص، آیه ۵.
۲. بحارالانوار، ج ۳۸، ص۳۰۴، باب ۶۷؛ «لو لم یبق من‌الدنیا إلاّ یوم واحد لطوّل‌الله ذلک الیوم حتّی یخرج رجل من ولدی... .»
منبع: پورتال جامع مهدویت
