پرسش :

نقش امام خمینى (رحمت الله علیه) در مرحله آغاز جنگ تحمیلی چه بود؟

پاسخ :
گر چه تلاش‏ها و اقدامات امام در مرحله قبل تأثیر چندانى بر پیشگیرى و بازدارندگى از وقوع جنگ نداشت ولى آثار و پیامدهاى آن، در برابر تجاوز عراق در صحنه نبرد با مقاومت و در پشت جبهه، با افزایش انسجام درونى و بسیج اجتماعى براى دفاع همه جانبه‏ى مردمى آشکار شد و بر جاى ماند. فرایند این تحولات، مهار و کنترل آثار تجاوز عراق در صحنه جنگ و در داخل کشور بود که در روند تحولات بعدى جنگ نقش برجسته‏اى داشت.
در عین حال، مواضع و اقدامات راهبردى امام را در این مرحله به شرح زیر مى‏توان مورد تأکید قرار داد:
1- تبیین استراتژى مقاومت مردمى و همه جانبه با تکیه بر بسیج عمومى براى مقابله با تجاوز دشمن براى تأمین دو هدف صورت گرفت. نخست جلوگیرى از پیشروى دشمن و وادار ساختن متجاوز به عقب‏نشینى از خاک ایران و دیگرى »تنبیه متجاوز« با تأکید بر پرداخت هزینه تجاوز به ایران و در نتیجه محو هرگونه اندیشه و مقاصد تجاوز کارانه در مورد انقلاب و نظام جمهورى اسلامى ایران.
2- امام با تفسیر ماهیت عقیدتى و سیاسى جنگ، با تأکید بر مفهوم »جنگ اسلام و کفر« و »صدام عامل آمریکا« در واقع مفهوم به هم پیوستگى جنگ و انقلاب را مشخص و ماهیت جنگ و تجاوز به ایران را روشن ساختند.
3- ایجاد ساختار و سازمان دفاعى براى مقاومت، با تشکیل شوراى عالى دفاع و صدور فرمان‏هاى جدید به منظور هماهنگى نیروهاى مسلح و اداره جنگ در جبهه‏ها و پشتیبانى از جنگ در داخل کشور. این بخش دیگرى از اقدام راهبردى امام بود که علاوه بر تأثیر گذارى اولیه آن در برابر تجاوز عراق، زمینه‏هاى شکل‏گیرى ابعاد سازمان دفاعى ایران را در مراحل بعدى جنگ فراهم ساخت.
4- مدیریت بحران: بى‏ثباتى اولیه حاصل از پیامدهاى تجاوز عراق با دعوت مردم به آرامش و تبدیل التهابات سیاسى و مناقشات درونى به نگرانى از تهدید موجودیت نظام، سبب گردید علاوه بر انسجام درونى، زمینه توجه و پرداختن به امر دفاع در برابر متجاوز فراهم شود.
5- بهره بردارى از وقوع جنگ براى نقد و نفى مشروعیت سیاسى - اعتقادى رژیم بعثى عراق به منظور ایجاد تحول انقلابى در درون عراق و ترغیب و تشویق مردم و ارتش عراق براى به دست‏گیرى حکومت، بخشى از اهداف اساسى امام در برخورد با حادثه جنگ بود.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ