پرسش :
نقش امام خمینى (رحمت الله علیه) در مرحله آغاز جنگ تحمیلی چه بود؟
پاسخ :
گر چه تلاشها و اقدامات امام در مرحله قبل تأثیر چندانى بر پیشگیرى و بازدارندگى از وقوع جنگ نداشت ولى آثار و پیامدهاى آن، در برابر تجاوز عراق در صحنه نبرد با مقاومت و در پشت جبهه، با افزایش انسجام درونى و بسیج اجتماعى براى دفاع همه جانبهى مردمى آشکار شد و بر جاى ماند. فرایند این تحولات، مهار و کنترل آثار تجاوز عراق در صحنه جنگ و در داخل کشور بود که در روند تحولات بعدى جنگ نقش برجستهاى داشت.
در عین حال، مواضع و اقدامات راهبردى امام را در این مرحله به شرح زیر مىتوان مورد تأکید قرار داد:
1- تبیین استراتژى مقاومت مردمى و همه جانبه با تکیه بر بسیج عمومى براى مقابله با تجاوز دشمن براى تأمین دو هدف صورت گرفت. نخست جلوگیرى از پیشروى دشمن و وادار ساختن متجاوز به عقبنشینى از خاک ایران و دیگرى »تنبیه متجاوز« با تأکید بر پرداخت هزینه تجاوز به ایران و در نتیجه محو هرگونه اندیشه و مقاصد تجاوز کارانه در مورد انقلاب و نظام جمهورى اسلامى ایران.
2- امام با تفسیر ماهیت عقیدتى و سیاسى جنگ، با تأکید بر مفهوم »جنگ اسلام و کفر« و »صدام عامل آمریکا« در واقع مفهوم به هم پیوستگى جنگ و انقلاب را مشخص و ماهیت جنگ و تجاوز به ایران را روشن ساختند.
3- ایجاد ساختار و سازمان دفاعى براى مقاومت، با تشکیل شوراى عالى دفاع و صدور فرمانهاى جدید به منظور هماهنگى نیروهاى مسلح و اداره جنگ در جبههها و پشتیبانى از جنگ در داخل کشور. این بخش دیگرى از اقدام راهبردى امام بود که علاوه بر تأثیر گذارى اولیه آن در برابر تجاوز عراق، زمینههاى شکلگیرى ابعاد سازمان دفاعى ایران را در مراحل بعدى جنگ فراهم ساخت.
4- مدیریت بحران: بىثباتى اولیه حاصل از پیامدهاى تجاوز عراق با دعوت مردم به آرامش و تبدیل التهابات سیاسى و مناقشات درونى به نگرانى از تهدید موجودیت نظام، سبب گردید علاوه بر انسجام درونى، زمینه توجه و پرداختن به امر دفاع در برابر متجاوز فراهم شود.
5- بهره بردارى از وقوع جنگ براى نقد و نفى مشروعیت سیاسى - اعتقادى رژیم بعثى عراق به منظور ایجاد تحول انقلابى در درون عراق و ترغیب و تشویق مردم و ارتش عراق براى به دستگیرى حکومت، بخشى از اهداف اساسى امام در برخورد با حادثه جنگ بود.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
گر چه تلاشها و اقدامات امام در مرحله قبل تأثیر چندانى بر پیشگیرى و بازدارندگى از وقوع جنگ نداشت ولى آثار و پیامدهاى آن، در برابر تجاوز عراق در صحنه نبرد با مقاومت و در پشت جبهه، با افزایش انسجام درونى و بسیج اجتماعى براى دفاع همه جانبهى مردمى آشکار شد و بر جاى ماند. فرایند این تحولات، مهار و کنترل آثار تجاوز عراق در صحنه جنگ و در داخل کشور بود که در روند تحولات بعدى جنگ نقش برجستهاى داشت.
در عین حال، مواضع و اقدامات راهبردى امام را در این مرحله به شرح زیر مىتوان مورد تأکید قرار داد:
1- تبیین استراتژى مقاومت مردمى و همه جانبه با تکیه بر بسیج عمومى براى مقابله با تجاوز دشمن براى تأمین دو هدف صورت گرفت. نخست جلوگیرى از پیشروى دشمن و وادار ساختن متجاوز به عقبنشینى از خاک ایران و دیگرى »تنبیه متجاوز« با تأکید بر پرداخت هزینه تجاوز به ایران و در نتیجه محو هرگونه اندیشه و مقاصد تجاوز کارانه در مورد انقلاب و نظام جمهورى اسلامى ایران.
2- امام با تفسیر ماهیت عقیدتى و سیاسى جنگ، با تأکید بر مفهوم »جنگ اسلام و کفر« و »صدام عامل آمریکا« در واقع مفهوم به هم پیوستگى جنگ و انقلاب را مشخص و ماهیت جنگ و تجاوز به ایران را روشن ساختند.
3- ایجاد ساختار و سازمان دفاعى براى مقاومت، با تشکیل شوراى عالى دفاع و صدور فرمانهاى جدید به منظور هماهنگى نیروهاى مسلح و اداره جنگ در جبههها و پشتیبانى از جنگ در داخل کشور. این بخش دیگرى از اقدام راهبردى امام بود که علاوه بر تأثیر گذارى اولیه آن در برابر تجاوز عراق، زمینههاى شکلگیرى ابعاد سازمان دفاعى ایران را در مراحل بعدى جنگ فراهم ساخت.
4- مدیریت بحران: بىثباتى اولیه حاصل از پیامدهاى تجاوز عراق با دعوت مردم به آرامش و تبدیل التهابات سیاسى و مناقشات درونى به نگرانى از تهدید موجودیت نظام، سبب گردید علاوه بر انسجام درونى، زمینه توجه و پرداختن به امر دفاع در برابر متجاوز فراهم شود.
5- بهره بردارى از وقوع جنگ براى نقد و نفى مشروعیت سیاسى - اعتقادى رژیم بعثى عراق به منظور ایجاد تحول انقلابى در درون عراق و ترغیب و تشویق مردم و ارتش عراق براى به دستگیرى حکومت، بخشى از اهداف اساسى امام در برخورد با حادثه جنگ بود.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
