پرسش :
چرا تاکنون خسارات وارده به ایران از طرف عراق و یا سازمان هاى بین المللى جبران نشده است؟
پاسخ :
این امر به ضمانت اجراى قوانین و مقررات بر مىگردد؛ در سطح ملى هر قانونى که وضع گردد، دولت آن را اجرا مىکند و این قانون براى همه افراد واقع در یک سرزمین، لازمالاجرا مىباشد، اما مىبینیم که نظام بین المللى داراى محیطى هرج و مرج گونه است و این دولتها هستند که بازیگر اصلى بوده و هیچ مرجع تصمیمگیرى و اجرایى بالاتر از خودشان را قبول ندارند و تنها قدرت دولتهاست که تعیین کننده بوده و به تخصیص منافع به واحدشان کمک مىکند و تنها کشورهاى قدرتمند هستند که مىتوانند در صحنه سیاست بین المللى خواستههاى خود را به کرسى بنشانند. لذا هیچ نهادى که به امر قانون گذارى، قضاوت و اجراى مقررات و قوانین در سطح جهان بپردازد وجود ندارد و سازمان ملل نیز که علىالظاهر براساس منشور اولیه قرار بود چنین وظیفهاى را بر عهده بگیرد عملا بردى جهانى ندارد و تصمیماتش بر کل اعضاى آن حاکم نبوده و رکن اجرایى آن یعنى شوراى امنیت عملا ابزارى در دست ابر قدرتها و در راستاى منافع آنها مىباشد.
این موضوع کاملا در جنگ ایران و عراق و جنگ خلیج فارس )جنگ کویت و عراق( مشهود بوده است. ابر قدرتها به علت اینکه منافع آنها در جنگ کویت از طرف عراق تهدید شده بود و شریان حیاتى اقتصادشان یعنى نفت مورد تهدید قرار گرفته بود، سریعا وارد عمل شدند و عراق را از کویت خارج کردند و پرداخت خسارت جنگى از طرف عراق به کویت را از طریق فروش نفت عراق و واریز درآمد آن به حساب شوراى امنیت، تضمین نمودند ولى در جنگ عراق و ایران تهدیدى علیه منافع خود احساس نمىکردند و تلاش چندانى براى پایان جنگ در گذشته و پرداخت خسارت جنگى به ایران - به رغم اینکه سازمان ملل عراق را متجاوز اعلام کرده و طبق حقوق بین المللى ملزم به پرداخت خسارت هست - صورت ندادند.
خلاصه اینکه، نبودن ضمانت اجرایى جهان شمول و بىطرف براى اجراى تصمیمات سازمان ملل متحد در مجازات عضو خاطى و عمل گزینشى اعضاى شوراى امنیت در چارچوب منافع کشور خودشان، موجب شده است که تا کنون غرامت ناشى از هشت سال جنگ به جمهورى اسلامى ایران پرداخت نشود و سازمانهاى بین المللى نیز به رغم اینکه شوراى امنیت در بند 7 قطعنامه 598 از آنها خواسته است که کمکهاى بین المللى را براى جبران خسارات جنگى ایران و عراق ارائه دهند، هنوز اقدام بایستهاى انجام ندادهاند.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
این امر به ضمانت اجراى قوانین و مقررات بر مىگردد؛ در سطح ملى هر قانونى که وضع گردد، دولت آن را اجرا مىکند و این قانون براى همه افراد واقع در یک سرزمین، لازمالاجرا مىباشد، اما مىبینیم که نظام بین المللى داراى محیطى هرج و مرج گونه است و این دولتها هستند که بازیگر اصلى بوده و هیچ مرجع تصمیمگیرى و اجرایى بالاتر از خودشان را قبول ندارند و تنها قدرت دولتهاست که تعیین کننده بوده و به تخصیص منافع به واحدشان کمک مىکند و تنها کشورهاى قدرتمند هستند که مىتوانند در صحنه سیاست بین المللى خواستههاى خود را به کرسى بنشانند. لذا هیچ نهادى که به امر قانون گذارى، قضاوت و اجراى مقررات و قوانین در سطح جهان بپردازد وجود ندارد و سازمان ملل نیز که علىالظاهر براساس منشور اولیه قرار بود چنین وظیفهاى را بر عهده بگیرد عملا بردى جهانى ندارد و تصمیماتش بر کل اعضاى آن حاکم نبوده و رکن اجرایى آن یعنى شوراى امنیت عملا ابزارى در دست ابر قدرتها و در راستاى منافع آنها مىباشد.
این موضوع کاملا در جنگ ایران و عراق و جنگ خلیج فارس )جنگ کویت و عراق( مشهود بوده است. ابر قدرتها به علت اینکه منافع آنها در جنگ کویت از طرف عراق تهدید شده بود و شریان حیاتى اقتصادشان یعنى نفت مورد تهدید قرار گرفته بود، سریعا وارد عمل شدند و عراق را از کویت خارج کردند و پرداخت خسارت جنگى از طرف عراق به کویت را از طریق فروش نفت عراق و واریز درآمد آن به حساب شوراى امنیت، تضمین نمودند ولى در جنگ عراق و ایران تهدیدى علیه منافع خود احساس نمىکردند و تلاش چندانى براى پایان جنگ در گذشته و پرداخت خسارت جنگى به ایران - به رغم اینکه سازمان ملل عراق را متجاوز اعلام کرده و طبق حقوق بین المللى ملزم به پرداخت خسارت هست - صورت ندادند.
خلاصه اینکه، نبودن ضمانت اجرایى جهان شمول و بىطرف براى اجراى تصمیمات سازمان ملل متحد در مجازات عضو خاطى و عمل گزینشى اعضاى شوراى امنیت در چارچوب منافع کشور خودشان، موجب شده است که تا کنون غرامت ناشى از هشت سال جنگ به جمهورى اسلامى ایران پرداخت نشود و سازمانهاى بین المللى نیز به رغم اینکه شوراى امنیت در بند 7 قطعنامه 598 از آنها خواسته است که کمکهاى بین المللى را براى جبران خسارات جنگى ایران و عراق ارائه دهند، هنوز اقدام بایستهاى انجام ندادهاند.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
